Weer meer macht voor zorgverzekeraar

OPINIE - Vanaf 2014 moeten alle basisverzekering als naturapolis worden aangeboden. Dat betekent minder keuzevrijheid in de zorg en meer macht voor de zorgverzekeraars.

Ik vraag me wel eens af hoe Edith Schippers ‘s avonds op de bank zit. Wrijft ze tevreden in haar handjes? De de inkomensafhankelijke zorgpremie is van de baan en het EPD is formeel haar pakkie-an niet meer.  Beide dossiers waren mooie bliksemafleiders  voor wat er verder nog in de zorgparagraaf staat (de inkomensafhankelijke zorgpremie gaat immers niet door en het EPD).

Want niemand heeft het nu over het plan om de basisverzekering vanaf 2014 slechts in naturavorm aan te bieden. Je mag dan dus alleen naar zorgaanbieders die een contract hebben met jouw zorgverzekeraar. Kies je een arts die niet gecontracteerd is, dan moet je in de aanvullende verzekering een restitutiepolis afsluiten, waarmee je de zorgkosten alsnog kan declareren. Daarmee is het gedaan met je keuzevrijheid, tenzij je extra wil lappen voor een aanvullende verzekering.

Voornemen in regeerakkoord

Het staat er tussen neus en lippen door, op pagina 20 van het regeerakkoord. ‘Concentratie van voorzieningen zorgt vaak voor een hogere kwaliteit tegen lagere kosten. Verzekeraars zijn er verantwoordelijk voor dat dit doel bereikt wordt, door selectiever te contracteren op basis van heldere kwaliteitscriteria. Daarom wordt de basisverzekering beperkt tot naturapolissen; de restitutiepolis gaat naar de aanvullende verzekering.’ Dat betekent dus dat als ik naar een huisarts wil waar mijn zorgverzekeraar geen contract mee heeft, ik een aanvullende verzekering moet afsluiten om toch naar die huisarts te kunnen. Dat vind ik raar. Ik moet toch zelf mijn zorgaanbieder kunnen kiezen?

Nee dus. Ik mag natuurlijk wel zelf mijn zorgverzekeraar kiezen. Maar mijn huisarts of medisch specialist, met wie ik waarschijnlijk een heel wat intiemere band heb (hij weet immers van alles over mijn gezondheid), die moet ik selecteren uit een lijstje dat mijn verzekeraar aanbiedt.

PVV en CDA stellen vragen

Tijdens de begrotingsbehandeling 2013 van het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) stelden  PVV en CDA vragen over hoe de voorgenomen maatregel de keuzevrijheid van de patiënt zou beïnvloeden. Wie het verslag van het debat tussen Kamerleden en de minister leest, denkt in een omgekeerde wereld terecht gekomen te zijn: de PVV en CDA die zich zorgen maken om de individuele vrijheid van de patiënt en de VVD die een decentralisatie en bijbehorende inperking van keuzevrijheid voorstaat.

Want dat is waar het om gaat: Schippers wil de zorg weer dichter bij de patiënt brengen. Tijdens de begrotingsbehandeling zei ze letterlijk dat ‘het kabinet wil decentraliseren.’ Dat kwam op mij nogal over als een oxymoron (wil datzelfde kabinet niet allerlei provincies en gemeentes op één hoop gooien?), en toen ik verder las, zag ik dat het verbannen van de restitutiepolis vooral een financiële maatregel is. Het gaat er uiteindelijk om de zorgverzekeraars meer macht te geven tegenover zorgaanbieders. De verzekeraars kunnen op zoek naar de goedkoopste aanbieder voor zorg in het basispakket, en alleen die aanbieders contracteren die het voor een zacht prijsje willen doen.

Tot op heden is het ook met een naturapolis mogelijk naar een niet-gecontracteerde zorgaanbieder te gaan. De zorgverzekeraar is dan verplicht een deel van de zorg alsnog te vergoeden. Maar een wijziging in artikel 13 van de zorgwet moet daar verandering in brengen. De zorgverzekeraar hoeft dan geen zorg meer te vergoeden die niet gecontracteerd is. Het voorstel voor die wetswijziging bevindt zich nu in het beginstadium van de schriftelijke behandeling in de Tweede Kamer, meldt een woordvoerder van het ministerie VWS.

Zorgverzekeraar heeft zorgplicht

Qua keuzevrijheid ontstaat er helemaal geen probleem, betoogt de minister, want de zorgverzekeraars zijn wettelijk verplicht een ‘ruime keuze’ te bieden. Navraag bij het ministerie leert dat ‘een verzekeraar minimaal zoveel zorg [moet] hebben gecontracteerd dat hij aan zijn zorgplicht kan voldoen. Dat betekent dus dat mensen die op de gecontracteerde zorg zijn aangewezen niet te maken krijgen met ontoelaatbare wachttijden. De gangbare normen daarvoor zijn de zogenoemde Treeknormen.’

In de praktijk zal het misschien ook wel meevallen met het afnemen van de keuzevrijheid: want hoeveel van ons gaan bewust op zoek naar een bepaalde cardioloog, oogarts of kaakchirurg? Doorgaans volgen we gewoon de doorverwijzing van onze huisarts. En de meeste huisartsen zijn gecontracteerd door vrijwel alle zorgverzekeraars, dus waar hebben we het eigenlijk over?

De pijn zit ‘m in het feit dat we weer meer macht overdragen aan de zorgverzekeraar, nadat ze ook al het EPD hebben overgenomen. Een idealist ziet hier misschien eenunieke kans: zorgverzekeraars kunnen nu de zorgbehoeften van hun cliënten gaan matchen aan zorgaanbieders met een goede prijs. Maar de realisten onder ons zijn wat voorzichtiger: zorgverzekeraars zijn in eerste instantie commerciële bedrijven die winst willen maken. Ja, ze moeten aan hun zorgplicht voldoen. Maar ook niet meer dan dat. En zoals PVV-kamerlid Klever tijdens het begrotingsdebat terecht opmerkte: je kunt (doorgaans) van tevoren niet weten welke zorg je nodig gaat hebben.

Kiezen uit geselecteerde opties

Ook voor chronisch zieken is het nadelig dat zij een naturapolis krijgen voor de basiszorg. Doorgaans heb je als chronisch zieke een aantal vaste artsen. Wat als die niet allemaal bij dezelfde zorgverzekeraar gecontracteerd zijn? Moet je dan maar op zoek naar een nieuwe arts omdat je zorgverzekeraar dat beter vindt? Ze kunnen natuurlijk een restitutiepolis in de aanvullende verzekering nemen. Maar wat als je dat niet kunt betalen? Of als de zorgverzekeraar je niet wilt accepteren? Voor de aanvullende verzekering geldt immers geen acceptatieplicht.

Het idee om zorg dichter in de buurt te organiseren, vind ik op zich positief. Maar om mensen die zelf hun zorgaanbieder willen kiezen de aanvullende verzekering in te sturen, is problematisch.

Een paar weken geleden schreef een collegablogger hier dat het leven steeds meer een top-2000 lijst wordt, waar we slechts nog kunnen kiezen uit voor ons geselecteerde opties. Dat gaat nu ook voor onze zorg gelden.