Net vooraf aan het Nationaal Dictee der Nederlandse Taal (vanavond 20.20 Nederland 3) volgde het beste nieuws in jaren: een aantal gerespecteerde media als de NOS, de Volkskrant en Planet Internet (sic!) zullen de allernieuwste spellingshervormingen boycotten. Eindelijk begint men te begrijpen dat de wetten die de Taalunie uitvaardigt een dictatoriaal regime vertegenwoordigen dat lijnrecht staat tegenover de democratie van de levende taal. Immers, wij bepalen toch zelf zeker wel hoe we ‘Koninginnendag’ spellen?
Het is verstandig ook het Nationaal Dictee links te laten liggen. Het is een verleidelijk spelletje met een verderfelijk doel: de Nederlandse mens duidelijk te maken dat er een beleidscommissie is die iets te zeggen heeft over wij met het Nederlands uitspoken. Een onbegrijpelijke en gevaarlijke illusie. Richtlijnen, ok. Tips, natuurlijk. Maar woorden als ‘spellingswet’ en ‘spellingshervorming’ geven een overtrokken verwachting van de macht en relevantie van de vergrijsde Taalunie. Want wat is de sanctie als ik niet mee doe? Ik schrijf ‘enigzins’. En nou? Ja Taalunie en minister Van Der Hoeve, en nou? Boycot het dictee! Leeve de Taalreevoluutie!
Reacties (49)
Tijt voor harde aksie !
Dti doen de meeste al sinds de basisschool hoor. Die regels zijn volkomen futiel want iedereen begrijpt je toch wel.
Wat was er nou met frankrijk volgens de nieuwe spelling? Ik had het even gemist.
Verder zie ik even niet helemaal de logica met de tussen-n. Een aantal worden er afgeschaft, anderen juist weer toegevoegd. Zeer verwarrend. Was de ’95-regel niet dat je moest kijken of het logischerwijs meervoud kon zijn?
(bijenwas -> 1 bij produceert alleen geen was, hondepoep -> 1 hond produceert wel genoeg poep om je schoen mee vies te krijgen). Hoe zit dat met de nieuwe spelling?
En waarom hoor ik nu pas wat van deze nieuwe spelling, terwijl er beweerd wordt dat de beslissing erover in april viel? In april heb ik niets over het onderwerp gehoord. Was het de bedoeling dat de nieuwe spelling geheim bleef tot hij ingevoerd werd, om kritiek irrelevant te maken?
Wie kan me antwoord geven op 1 of meerdere van mijn vragen?
Hed Chroene Boeckje mooet hersien en fooral verkogt woorden!
Het probleem van de taalkundigen is dat ze als wetenschappers taal proberen te beschrijven. Ze proberen descriptief de natuurwetten van de taal te
formuleren.
Anderzijds gaan ze op de stoel van de wetgever zitten en formuleren ze hoe de (geschreven) taal er uit moet zien, als prescriptieve zedenmeesters.
Ik denk dat spellingsvoorschriften zoals het groene boekje alleen opgesteld worden om sollicitanten te kunnen afwijzen en inhoudsloze geheugenspelletjes als het Groot Dictee te kunnen spelen.
Ondertussen wacht ik op het eerste nieuwsbericht dat vermeld, dat er een staatgevaarlijke taalterrorist in Nederland is opgepakt.
Of in België.
ik irriteer me matenloos aan al die taalgedoe.
@Bismarck
Het woord spellingsreferendum ligt in mijn mond.
Het is niet het nationaal dictee, het is het groot dictee der nederlandse taal.
ik hep hollants alteit al een sprakgebrec gefonde en hep nooit een reet fan die letertjesgegoogel bechrepen. ut is alteit anders dan je zecht. rigtleinen? onbegreipeleke en gefarleke iluzi. jaja. spelen is vor de slijmen. en idereen is noch serijeus ook… boikot-ja taaluni-me reet ik wort er sieck fan.
Meneer op de radio: het is geboorteregister, terwijl dat meerdere geboorte(n)(s) zijn, het is paardenstaart, terwijl er duidelijk maar 1 paard met die staart is en het is keukendeur.
Hoe logisch je het ook maakt, het is niet uit te leggen.
Wat je op straat hoort en op internot leest staat al zo ver af van wat gebruikt wordt..duidelijk geval van ver acher de muziek lopen..alle ouwe lullen moeten weg..Hoe ging dat liedje ook weer?
btw: ALO: Mijn reacties zijn voornamelijk , tijden de prep van het maal of kort daarna. Op andere tijden zult u mij niet vaak horen. En wat betreft,godganse dag, kwestie van een goed gevulde bankrekening :-P
Al die mensen die tegen taalvernieuwing zijn, zijn conservatieve watjes.
Te beroerd om even weer wat nieuws te leren. Egoïstisch vasthouden aan dat wat zij zelf geleerd hebben zonder stil te staan bij het positieve effect op de komende generaties.
Egoïstische conservatieve watjes. Punt.
het postieve effect op komende generaties ?
Ja, het is een vereenvoudiging.
En ik kan er niets aan doen dat de meeste mensen er moeite mee hebben de met veel bloed zweet en tranen aangeleerde kromme constructies weer los te laten.
Taal is van de straat.
De tussen-n. Paardenstaart is al genoemd. Wat denk je van manenschijn ? Middelnederlands Mane-schijn (mane wordt nu maan) > Nieuwnederlands Maan-schijn met verbindings-e. En de spellingscommissie maakt daar manenschijn van, 1. volkomen onlogsich, 2. nog nooit heeft iemand die -n gehoord of gesproken.
Dat is pas taalvervuiling.
Bijvoorbeeld het taalgebruik van “onze huiskunstenaar” en dat zou opeens niet meer mogen?
Beetje fel vandaag maar taal “kundigen” doen me sterk denken aan bepaalde types van andere kunstenaarsduo “Koot en Bie”.
Zodra een kundige aan woord kom haak ik af, …van de bovenste plank.
Neuh, dat is consequent zijn.
dat was tegen mescaline dus.
Een woord is een abstractie gemeenschapplijk aangevoeld grenzen getrokken en zodoende een entiteit. Dat speelt zich af, wat ik dan noem, op straat. Daar hebben akulemisie niets mee van doen.
@Steeph, ’tuurlijk is dat consequent zijn. Met twee gekkigheden tot gevolg. Ik eis het oude (95%)-begrip terug van de samenstelling. En wil -sterker nog- een extra vrijheid, dat ik zelf bepaal of er een -n- in komt of niet.
Uh, Larie. Wat wil je daar eigenlijk mee zeggen?
Denk je niet dat het ondanks al die mooie woorden toch handig is om een gemeenschappelijke conventie te hebben?
Alle magt aan mescaline!
De taal had gewoon net als het engels en het frans honderden jaren ongewijzigd kunnen blijven, dunkt me.
@Steeph is Koningmaker in #23 = bijvoorbeeld een vertaling van Engels ‘king maker’ > ‘koningenmaker’, volgens de nieuwe regel, wat het juist niet is….
@mescaline: Voor mij is bij dit woord toevallig wel koningENmaker van toepassing :-P
Geheel eens met DP:)
Hé, nieuw jasje, Larie ! Waar gekocht ? Wat zeg je, tegen de muur gedrukt, profiel afgetekend, na 2 sekonden pasklaar ? Iedereen heeft zo’n profiel, je komt nog goed weg.
@Steeph, ja in #25 bedenk ik ‘koningenmaker’ uit het hoofd, maar dat is een illegaal zo te voelen. Ik schrap 25 altegaar. ;)
Wat mij betreft schreven we nu nog steeds zoo:
Welnu, al deze en dergelyke zotternyen zyn niet zóó overdreven als men meent, en nooit las ik onder bladvullingen van den almanak, ’n gemaakte bêtise, waarvan niet ’n tegenhanger zou aantewyzen zyn in ’t werkelyk leven. Een voorbeeld? Toen men in Mei 1848, te Batavia ’n meeting hield, om ook voor Indie wat te vragen van de vryheden waarmee de europeesche markt voor ’n oogenblik overvoerd was, kwam natuurlyk ’t groote woord: Vrye Drukpers op ’t program: Ik verzeker u dat veel yverige voorstanders van deze nieuwe vryheid daarmee bedoelden: kosteloos adverteeren van sterfgeval, geboorte, huwelyk, enz.
Die domme liplappen, niet waar? Eilieve, niet zooveel dommer dan zy die hier-te-lande voor Vryen-Arbeid van den Javaan yveren. Ik maak ’n uitzondering ten-opzichte dergenen die – niet uit domheid, maar uit politiek of industrieel eigenbelang – spekuleerden op den klank van ’t woord vry.
Hoe dit zy, noch die onnoozelen te Batavia, noch de misleide filantropen in Nederland, zouden in den val geloopen zyn, indien ze hadden aangedrongen op ’n bepaling der gebezigde termen, en ik zou niet spoedig gereed zyn, indien ik alle my bekende voorbeelden wilde opsommen van dwaling, die uit het verkeerd toepassen van ’n klank, of uit het verschillend opvatten daarvan, is voortgevloeid. Woordspeling, meer of min opzettelyk, speelt ’n groote rol in de geschiedenis der afdwalingen van den menschelyken geest, d.i. in de Geschiedenis der Mensheid.
Dat zou juist goed zijn voor de komende generaties; Multatuli lezen zoals het bedoeld was.
Mescaline, koningenmaker (of anders) komt inderdaad niet voor in het nieuwe groene boekje.
Wel grappig dat koninginnedag zonder n is gebleven. Terwijl we nu wel koninginnensoep hebben.
Voor het laatst.
We hebben een aantal samenstellingen met -e- of -en-. Nieuwe worden zonder gemaakt: wielklem, koppositie, gordijnrail. Soms echter met meervoud (-en-): gratenkut, klotenzooi. Om nu van de oude enkelvouden (zonne-, mane-) meervouden te maken is gewoon verkeerd.
Queen-dowager betekent koningin(ne)-weduwe, niet koninginnen-weduwe. Ze is niet koninginnen geweest.
De taal is van de straat, lezen we meerdere malen. Daar dient niemand wat van te zeggen: een zeer Nederlandse reactie. Van die houding plukken we dagelijks de vruchten.
Het Engels en Frans zijn al honderden jaren hetzelfde: niemand zeker gehoord van de problemen die men daar heeft om uitgelegd te krijgen dat sommige zaken exact hetzelfde geschreven worden, maar totaal anders uitgesproken. Laten we wel zijn: taal is een levend iets, dus de spelling ook.
Op straat wordt echter “niet geschreven”. Een niet eenduidige spelling zal ervoor zorgen dat de toenemende hoeveelheid informatie steeds slechter doorzoekbaar wordt. Immers: als iedereen maar wat aanklooit, dient men alle mogelijke spelwijzen en mogelijke taalfouten in te zetten om resultaten boven water te krijgen. 20 jaar bezuinigen op onderwijs, en een laissez-faire houding op het gebied van de spelling, heeft wat dat betreft zijn sporen nagelaten. Het bedrijfsleven en het onderwijs klagen steen en been dat afgestudeerden geen correct Nederlands in schrift beheersen.Als we zo met onze cultuur omgaan kunnen we beter gelijk bibliotheken in de fik gaan zetten.
Even de dingen die me te binnen schoten:
Ah, taal als cultuurgoed! Gaan we nu alle Rembrandts en van Goghs ook vereenvoudigen en moderniseren omdat ze niet meer van deze tijd zijn? Niet zeuren, want dan ben je Conservatief!
Iedereen hier lijkt er van uit (ervan uit? er vanuit?) te gaan dat taal en spelling hetzelfde is, terwijl iedereen hier toch slim genoeg zou moeten zijn om te weten dat taal een geevolueerd kenmerk is van de mens, en het schrift hoogstens een uitvinding is om taal weer te geven. Taal is levend, het schrift is alleen zo levend als je het zelf maakt.
Verder lijkt het er ook op dat iedereen denkt dat er óf een spellingwet is, óf er heerst totale anarchie. En dat terwijl we notabene als één van de weinige landen voor ’95 nog een systeem hadden met geacepteerde varianten – een goed werkende tussenvorm – ik raakte iig niet in de war op de lagere school.
De veranderingen die nu doorgevoerd worden zijn inderdaad tot op zekere hoogte ‘matematisch’: Jood of jood, al naar gelang wat voor een het er is. Waarom? Om het onderscheid te kunnen zien, natuurlijk. Maar welke was nou ook weer welke?
Andere zijn onlogisch: Kerstman, maar christus. Instinctief zou ik het andersom schrijven.
Andere zijn ‘onnatuurlijk’. De tussen-n bestaat helemaal niet in de gesproken taal, en is zuiver een schrifttaalfenomeen.
Waarom moest het veranderd worden? Om het eenvoudiger te maken. Maar ik weet het zo onderhand ook niet meer…
@ DP: volgens mij is dat de Bilderdijkspelling, toch? Die heeft het nooit goed gedaan in NL en B…
Taal word zo langzamerhand ook een marketing-product: nieuw, nog nieuwer en dan nu het allernieuwste.
Het woordgebruik alleen al van die lieden van de TaalUnie: eenvoudiger, makkelijker, minder regels en uitzonderingen. Het lijken wel verkopers van Unilever die een wasmiddel aan je kwijt willen.
Taal is zeker een evoluerend verschijnsel. Nieuwe woorden toevoegen prima, maar om de paar jaar de regels voor tussen-n’en (schrijf ik dat nu zo?) &c. op de schop gooien heeft een verwarrend effect dat de uniformiteit zeker niet ten goede komt.
Het is nog altijd konninginnENsoep, maar koninginnEdag. Beatrix weigerde om mee te doen en klaagde met succes bij de Taa-lunie. Vergelijkbaar regelden de bisschoppen dat het Onze-Lieve-VrouwEkerk blijft ondanks de nieuwe regel.
Nu mag de Taa-lunie eens een keer naar de taalgebruikers zelf lusiteren. Dus bravo media!
Het is toch raar dat de taal die wij hebben geleerd op school niet meer correct is? Ik was vroeger behoorlijk goed in spelling en dictees, maar tegenwoordig heb ik de moed opgegeven en voel me een beetje een achterblijver omdat ik niet precies weet hoe alle verbindings-streepjes werken. Soms zie ik iets staan en ziet het er uit als spelling voor dummies.
Vroegah, vroegah had je een hele eenvoudige regel om te bepalen of die tussen -n moest worden gebruikt: het noodzakelijk meervoud, en in geval van twijfel kon je daar altijd op terug vallen. Van een enkele erwt kun je geen soep maken, van een enkele kip wel: erwtensoep, kippesoep. Tegenwoordig krijg ik in de supermarkt visioenen van mensen die hun pannenkoek voorzichtig van de ene naar de andere koekenpan overhevelen.
Zo, en nu eerst even mijn bling-bling pimpen.
Mij is de idee achter al die “taalhervormingen” wel duidelijk : Zadel de mensen iedere 5 à 10 jaar op met een stevige spellingswijziging, zodat tenslotte niemand meer weet waar hij/zij taalkundig gezien aan toe is. Vervolgens beklaagt de politiek zich dat wij met zijn allen een stel idioten zijn die onze taal niet beheersen. Vervolgens mag die club van neerlandici, bij wijze van werkgelegenheidsproject, weer een nieuwe spelling bedenken. Dat vervolgens ten koste van vele miljoenen Euri geïmplementeerd moet worden, zodat de circel weer rond is.
Gewoon stoppen met dat, bijna misdadige, geklooi aan die mooie taal van ons. Ik begrijp het, late, verzet van de media volkomen.
@40: Hoe raar is t eigenlijk dat zaken die je vroeger op school leerde later niet relevant of correct bleken te zijn?
Ik kan je verzekeren dat de landsgrenzen op de kaart van Europa er heel anders uitzagen toen ik op school zat, dan een paar jaar later toen ik dezelfde school weer verliet.
@filly: het meer-en-deel staat nog steeds overeind. Dat van die landen is wel vervelend inderdaad. Ik heb destijds dhr. Gorbatchov nog een brief gestuurd met het verzoek om de USSR intact te laten, maar hij wilde niet luisteren.
Maar zonder lollig te willen zijn is taal wel iets wat je op een gegeven moment hebt geleerd. Goed hebt geleerd, en daar een bepaald gevoel voor hebt gekregen, en het is irritant dat dat dan niet meer klopt.
Net alsof het warme water voortaan uit de blauwe kraan komt en verkeer van links voorrang krijgt. Je went er wel aan, maar het blijft irritant.
@Grobbo
Ik kan van 1 bes jam maken: bosbessejam. Ik begreep helemaal geen fuck (of is het tegenwoordig fuk) van die regel.
Van 1 bosbes kun je helemnaal jam maken!
Overigens nu we bij landen terubelanden: Hoe zit het nou met Frankrijk? De spelling bedoel ik, niet hun auto’s.
helemnaal is de 2015 spelling voor helemaal niet, ff ter duidelijkheid.
trouwens opgevallen dat er tussen 54 en 95 veel meer jaren zitten dan tussen 95 en 2005.. kortom veel te vroeg te veel willen veranderen naar mijn smaak
95-54 = 41
2005-95 = 1910
Wat er met Frankrijk was? Dat stond in het NRC op de achterpagina, artikel “Het rijk der Frannen”.
De verbindingsstreepjes-regelgeving is veranderd. Ik heb me er niet echt in verdiept, want ik hou me er verder toch niet aan, maar het houdt in elk geval in dat het niet langer Frank-rijk is, zoals elk persoon bij zijn goede verstand zou schrijven, maar Fran-krijk.
..Ik kan niet geloven dat de taalcommissie zoiets idioots heeft verzonnen. Nouja, heb eigenlijk sinds 2000 al besloten me niks meer aan te trekken van hun gepanne(n!)koek.