Over scharrels en schaarste

Nog in de vorige eeuw was ik eens met flink wat aanhang, familie en schoonfamilie, in Frankrijk. Op een dag ging ik daar bij een boerderij eieren halen. De moeder van mijn schoonzus wou wel mee. Helaas sprak ze geen Frans, wat lastig bleek toen ze van de boerin wilde weten of de eieren wel scharreleieren waren.

Scharreleieren, dat was het helemaal, toen in 1984. De oude manier waarop we legkippen hielden, nee, dat kon echt niet meer. Scharrelen moesten die diertjes, net als in de natuur. Toen ik, daar op dat erf waar aan alle kanten kippen om ons heen kuierden, met handen en voeten aan de boerin duidelijk had gemaakt wat er met de aan haar gestelde vraag werd bedoeld, keek ze eerst verwezen en werd vervolgens boos. Of we soms wat aan onze ogen mankeerden. Ja, daar had ze natuurlijk gelijk in, ne tirez pas sur l’interprête. Het had niet veel gescheeld of we waren zonder eieren van het erf gegooid.

Goed, die kippen waren dus géén scharrelkippen. Ze scharrelden namelijk, en dat doen scharrelkippen niet. Scharrelkippen komen niet buiten. Ze hebben een aantal vierkante decimeters meer dan kooikippen, maar een benijdenswaardig leven is het niet. Met zijn negenen zitten ze per vierkante meter op elkaar gepakt en buiten komen is er niet bij. Bovendien stelt het keurmerk voor scharreleieren geen eisen aan wat de betreffende kippen te eten krijgen. In de praktijk is dat het goedkoopste voer dat verkoopbare eieren oplevert. Een scharrelkip is alvast geen smulkip.

Waren scharreleieren in 1984 zo ongeveer het summum, in 2012 zijn ze zo ongeveer het slechtste wat je kunt kopen op eiergebied. Nee, mij hoort u niet klagen: er is vooruitgang en dat is goed. En laat de mensen die beweren dat kippen helemaal niet graag buiten komen want dat ze zich er vreselijk onveilig voelen maar praten. Nee, een open ruimte is niet optimaal voor een kip; die heeft liever wat struikgewas waaronder ze zich beschut voelt. Maar roepen dat een kip evolutionair voorbestemd is voor een leven binnenshuis is een gotspe.

We gaan het even hebben over PLUS, want die supermarktketen maakt weliswaar op de tv reclame van een stuitende dommigheid, maar doet wel degelijk allerlei goede dingen waar je bij de blauwe reus die in Nederland zo de toon aangeeft lang op kunt wachten. En nu is PLUS weer de eerste super die geen ruimte meer heeft voor scharreleieren. Vanaf de week voor Pasen kun je er alleen nog terecht voor vrije uitloop en biologische eieren. Mooi.

Weet u trouwens waarom we met Pasen traditioneel eieren eten? Omdat we vroeger vierden dat ze er rond die tijd weer waren. Nog niet zo lang geleden legden kippen helemaal niet in de winter, wat vanzelfsprekend is, want temperaturen onder nul zijn bepaald niet ideaal om de kuikens groot te brengen waarvan die eieren het voorland horen te zijn.

Het komt overigens niet daardoor dat de eieren schaars en duur zijn momenteel, want die legpauze hebben we de kip in deze verlichte tijden allang afgeleerd, hoe ze er bij AH ook af en toe op los liegen. De reden is dat inmiddels overal in de Europese Unie eieren uit legbatterijen verboden zijn. De kippenhouders moeten dus hun faciliteiten verbouwen en hebben, in elk geval tijdelijk, minder opbrengst. Een schaarste dus om blij mee te zijn. Dat u het even weet.