We kunnen heel wat voorspellen en peilen over de uitslag van de Provinciale Statenverkiezingen. Maar hoe zal de formatie van de Gedeputeerde Staten in de twaalf provincies verlopen?
Als we kijken naar de formaties van provinciale staten in het verleden dan valt een aantal dingen op: ten eerste, de formaties van Colleges volgen de landelijke ontwikkelingen. In 2006 kwam de ChristenUnie landelijk in de regering, en in 2007 kwamen zij een meerderheid van de provincies in het college, vaak samen met de PvdA en het CDA, net als landelijk. Op landelijk niveau waren er in 2010 grofweg drie opties: een Paars-pluscoalitie, een rechtse coalitie en een bred ecentrum-regering. Dat zullen ook de opties voor de Provinciale Colleges zijn. Ten tweede, Provinciale Colleges zijn bijna altijd breed en bestaan uit te veel partijen, meer dan nodig zouden zijn voor een simpele meerderheid. In 50% van deProvinciale Colleges zaten in 2006 overbodige partijen.
Je kan de formatie in de provincie ook vergelijken met de formatie in een grote gemeente. In de zes grootste gemeente is een opvallendpatroon te zien. Aan de ene kant zijn er Amsterdam, Utrecht en Eindhoven. In deze gemeenten is er een college gevormd met GroenLinks en de PvdA. In Amsterdam is dit aangevuld met de VVD, in Utrecht met D66 en in Eindhoven met de VVD en D66. Opvallend aan de verkiezingsuitslag in deze plaatsen: er is geen grote PVV-achtige partij. In Almere, Rotterdam en en Den Haag was dat wel het geval. En daar is stuk voor stuk een breed centrumcollege gevormd van PvdA, CDA, VVD en D66.
De positie van de PVV is dus cruciaal. Er komen denk ik geen minderheidscolleges of colleges met de PVV. Het nationale minderheidskabinet is te veel een experiment om op provinciaal niveau uitgevoerd te worden. Daarnaast wilde PVV geen verantwoordelijkheid dragen, en kan een college met de PVV nooit heel breed worden. Waar dat noodzakelijk is kan er om de PVV “heen” geformeerd worden en waar dat niet noodzakelijk is is er ruimte voor een Paars-pluscollege.
Dat lijkt me ook een waarschijnlijk scenario voor de provincies: een breed Paars-pluscollege in die provincies waar de PVV klein blijft, en een breed centrumcollege in die provincies waar de PVV groter wordt. Dat heeft met name implicaties voor GroenLinks: zij is in alle opzichten het tegenovergestelde van de PVV, groen, progressief-sociaal en tolerant. Een onwaarschijnlijke keuze om in een college gevraagd te worden als er een grote PVV aan de zijkant staat om oppositie te voeren. Dan liever met grijze middenpartijen als D66 en het CDA.
In Zuid-Holland, Noord-Holland, Flevoland, Limburg, Noord-Brabant en Overijssel doet de PVV het bovengemiddeld goed. Een coalitie van CDA/VVD/PvdA/D66 lijkt me hier een logische keuze. In Utrecht, Gelderland,Drenthe, Friesland en Groningen doet de PVV het ondergemiddeld slecht.Hier hebben Paars-plus-coalities een grote kans. Zeeland en Friesland ten slotte zijn een klasse appart: een zwakke PVV, maar ook geenmeerderheid voor Paars-plus. Een”Staphorster-variant” van CDA, VVD, CU enSGP lijkt me waarschijnlijk in Zeeland en een Friese variant van FNP,CDA, VVD en PvdA lijkt me waarschijnlijk in Friesland.
[cmon]
Reacties (3)
“In 50% van de Provinciale Colleges zaten in 2006 overbodige partijen”. Overbodige partijen? Leuk! Hebben we dan geen democratie in de provincies?
Je gaat er nu maar vanuit dat men overal om de PVV heen wil formeren. Dat is nog maar zeer de vraag. Binnen CDA en VVD wordt de PVV toch ruimschoots gedoogd?
Daarnaast is het thema van deze verkiezingen de regeringssteun in de 1e kamer. Misschien gaat de behoefte daaraan wel verder dan het aantal poppetjes in de Senaat.
#1 Als de onderhandelaars van de andere partijen de positie PVV inderdaad zo cruciaal gaan maken als hier wordt voorgesteld dan wordt eens te meer duidelijk dat de groei van de PVV rechtstreeks samenhangt met het falen van de andere partijen.
In Limburg gaat een brede coalitie niet lukken (te weinig zetels, zelfs met D66 en GL erbij), tenzij het een nogal ontraditionele wordt, met behalve CDA, PvdA en VVD ook de nieuwe 50+. Veel voor de hand liggender is een coalitie met PVV, VVD en nog één andere partij (dat kan dan CDA of 50+ zijn, beide levert een grote meerderheid met maar drie partijen op). Paars is zetelmatig overigens uitgesloten, zelfs met SP en de GL erbij. Alles op grond van een peiling van de Limburger.