Hongarije verliest zijn vrijheid

Hongarije is vanaf januari tot juli voorzitter van de EU. Maar dat voorzitterschap heeft meteen al een krasje opgelopen door de mediawet die de rechtse regering Orban met steun van een tweederde meerderheid in het parlement onlangs heeft ingevoerd. De Europese Commissie heeft bij monde van Commissaris voor de media Kroes al vrij snel vragen gesteld aan de Hongaarse regering. Die heeft inmiddels enkele wijzigingsvoorstellen ingediend.  Kroes bestudeert ze nog. Maar een woordvoerder van Kroes zegt dat het toch wel moeilijk zal zijn om de Hongaren tot een andere koers te dwingen. De EU mist concrete criteria voor onafhankelijkheid van de pers. Volgende week vindt er op initiatief van de Groene Fractie een debat plaats in het Europees Parlement over deze kwestie.

Judith Sargentini, Europarlementariër voor GroenLinks, vindt dat de EU Hongarije er toe moet bewegen om de wet in te trekken. De persvrijheid wordt op onaanvaardbare wijze aangetast als een media-autoriteit, die benoemd wordt door het – nu voor twee-derde rechtse- parlement, op zeer vage gronden moet gaan oordelen over nieuwsberichten en hoge boetes kan uitdelen als een publicatie niet in de smaak valt. Dit is een rechtstreekse aantasting van de vrijheid van het politieke debat.

András Schiffer, Hongaars parlementslid voor de LMP, een jonge, liberale partij die aspirant-lid is van de Europese Groene Partij, waarschuwt voor toenemende zelfcensuur in zijn land. Hij vindt dat de EU deze wet niet zomaar kan laten passeren. “De EU is niet alleen een economisch bondgenootschap, maar ook een gemeenschap van waarden waarin bepaalde rechten en vrijheden gelden.”

Voor Sargentini is deze kwestie een tweede kans om de persvrijheid in de EU te agenderen. Met hopelijk nu meer succes. In 2009 kwamen de Groenen een paar stemmen tekort voor een veroordeling van Berlusconi door het Europese Parlement vanwege zijn persbreidel. De Christendemocraten, ook de Nederlandse, namen de Italiaanse premier toen in bescherming. Het is de vraag of ze nu bereid zijn om geestverwant Orbán af te vallen. Veel parlementariërs schrikken terug om andere landen op dit soort punten de maat te nemen. Voor je het weet ben je zelf aan de beurt.

Links-liberaal Hongarije hoopt wel op steun van Europa tegen de rechtse overmacht. De druk neemt toe. Een vijftal links-liberale filosofen dreigt vervolgd te worden vanwege een subsidie-affaire. Het is duidelijk dat de politieke standpunten van deze critici van de rechtse regering daarbij een rol spelen. Zo werkt een rechtse meerderheid. De democratie staat op het spel. En meer dan dat. In de affaire van de filosofen speelt ook nog eens onverbloemd antisemitisme mee. De Duitse schrijver en filosoof Jürgen Habermas heeft de Europese Commissie opgeroepen actie te ondernemen. “We maken ons zorgen om het politieke en professionele lot van onze collega’s. In het middelpunt staan Ágnes Heller, Mihály Vajda en Sándor Radnóti, die premier Orbán openlijk hebben bekritiseerd vanwege de invoering van de twijfelachtige mediawet.”