Opstelten: Klink had brief niet moeten schrijven
Opstelten bracht vandaag zijn eindverslag uit aan de Koningin. Hij schrijft daarin onder meer dat hij vrijdagmiddag nog een ultieme poging heeft gedaan om de onderhandelingen voort te zetten, nadat Wilders had laten weten ermee te zullen stoppen. Opstelten sprak afzonderlijk met Verhagen, Wilders en VVD-leider Mark Rutte. Hij wilde na het weekeinde de gesprekken voortzetten, maar Wilders bleef dwarsliggen.
Reacties (19)
Misschien… Maar er is maar één reden dat er gedoe is ontstaan, en dat is dat er maar op zn hoogst 76 zetels beschikbaar waren voor dit niet onomstreden onderhandelingen. Als de coalitie 3 zetels meer had gehad, dan had iedereen zijn schouders bij Klink opgehaald.
Dus “achterkamertjes-technisch” heeft Opstelten gelijk: er had door 100% radiostilte te houden een kunstmatige meerderheid gevormd kunnen worden, maar dan was het wel een meerderheid geweest waarvoor pakweg een derde alleen gedoogsteun had gegeven en er in ieder geval 4% (3 zetels) niet zonder last of ruggespraak hun werk hadden kunnen doen.
Daar Klink niet zomaar de eerste de beste CDA-er is en blijkbaar een substantieel van de CDA-achterban vertegenwoordigt, kwam het er op neer dat er zonder trucjes, achterkamertjes en een ‘dictatuur van de meerderheid’ geen meerderheid voor dit kabinet was. Op de manier waarop ze bezig waren, kun je namelijk ook theoretisch met 26% van de kamerleden een meerderheid vormen: als in iedere fractie die mee wil doen, maar 51% voor samenwerking is, en die de overige 49% dwingen mee te doen, dan heb je al een ‘meerderheid’. Zoiets leek hier ook te gebeuren.
Bovendien – maar dat zijn geruchten – schijnt Verhagen zelf tegen Klink gezegd te hebben dat hij zijn bezwaren maar op papier moest zetten.
Het is mij nog steeds niet duidelijk hoe die brief eigenlijk naar buiten is gekomen. Wie heeft hem gelekt?
@2 My guess? Koppejan, Ferrier, of iemand uit het ’team’ dat achter Klink schijnt te staan (Hirsch Balin en ‘de Mastodonten’).
Dat zegt tenminste de ’Boehoe!’-bode. Ik denk dat ze gelijk hebben, maar niet op de jankerige manier waarop ze het verwoorden. ‘Saboteren’ my ass. Een groot deel van het CDA wilde dit gewoon niet, dus is er geen meerderheid.
Toch speculeren. Maar ik sluit niet uit dat er andere spanningen geweest kunnnen zijn en dat Klinks brief gebruikt wordt als bliksemafleider. Zo kan de vraag gesteld worden waarom eerst drie weken volstonden, en die periode allang voorbij is.
Ergens heb ik het idee dat deze variant nog steeds het meest populair is bij de VVD en het grootste gedeelte van de CDA top. En dat er in andere vormen verder wordt gesproken.
Want een andere combinatie waarin VVD en PvdA zouden moeten zitten, lijkt me de kat en hond laten samenwonen in dezelfde mand. Andere varianten waaronder de Paars Plus lijkt me al uitgesloten, teveel verschillden prioriteiten.
@3 Paarsplus was de meest logische coalitie, vandaar ook als eerste verkend en volgens mij prematuur afgeserveerd door de VVD omdat een groot deel van de partij en achterban niks van de PvdA moet hebben.
Ik zou denken dat – wetende wat het alternatief is – de PvdA inmiddels wel inschikkelijker zal zijn t.a.v de bezuinigingen die de begrotingsfetisjisten van de VVD coute que coute willen doordrukken. Uiteraard zal de VVD ook substantiële concessies moeten doen (Wilders gaf m.i. vrijwel een blanco cheque), maar je krijgt er wel een veel stabielere coalitie voor terug.
@5 Dat zei Cohen gisteren bij Nova ook: Paars-plus is mislukt omdat een rechts kabinet nog boven de markt hing.
Ik zou zelf voor een midden-kabinet zijn met (v.r.n.l.) VVD, CDA, D66 en PvdA. Dan heb je gewoon écht een grote, brede, (redelijk) hervormingsgezinde middencoalitie. Als GL dan per se aan moet schuiven, dan kunnen D66 en GL beter fuseren.
We gaan het zien. Eerst maar eens kijken in welke vorm er naar een regering gezocht gaat worden: Rutte met z’n “intekenlijst” en een extraparlementair -of zakenkabinet behoren ook nog steeds tot de opties.
Ik denk dat rechts nog steeds niet geheel van de baan is. Het CDA zal echter de orde in de tent moeten herstellen en dus ook Klink moeten lozen. De man is wel principieel, maar heeft door zijn onbetrouwbaarheid (krijg je ervan als je principes hebt…)de formatie laten mislukken. En je gaat natuurlijk niet samenwerken met mensen die niet te vertrouwen zijn en zich daarnaast niet aan de partijdiscipline houden. Dat hele last en ruggespraak verhaal kan ik ook niet serieus nemen. Inherent aan het hebben van een politieke partij is partijdiscipline. Dat houdt nou eenmaal in dat je soms voor of tegen dingen moet stemmen omdat de partij dat nou eenmaal wilt. Kun je dat niet, dan moet je zelf een fractie beginnen, maar niet alles kapot maken zoals Klink heeft gedaan.
@5. PaarsPlus was de meest logische coaltitie. Dacht het niet. Er is sprake van grote verschillen tussen politieke partijen juist bij Paars-plus: bezuinigingen, migratie/integratie, veiligheid, liberaliseringen en prioriteiten. Totaal anders dan de situatie in 1994.
@6. Kort door de bocht. Bij vorming PaarsPLus kabinet dan kunnen D66 en GL beter fuseren. Ben je tegenstander van een coalitie bestaande uit 5 partijen of zo?
@7 ”Het CDA zal echter de orde in de tent moeten herstellen en dus ook Klink moeten lozen.”
Verwar de realiteit niet met je eigen wens. Klink is een gekozen volksvertegenwoordiger en geniet veel populariteit binnen het CDA. Ik geloofde niet zo in dat ‘scheuring’-geneuzel van de afgelopen week, maar Klink lozen zal het CDA doen imploderen.
Grappig dat je zo fulmineert tegen principes. Achterkamertjes en principeloze politiek; dat was zo’n beetje het handelsmerk van Paars. En iets zegt me dat je daar niet zo’n fan van was…
@8 Hoe bedoel je? Ik ben inderdaad voor een kabinet met zo min mogelijk partijen. GL is helemaal niet nodig in een middencoalitie. Ten tweede zeg ik hetzelfde als jij: als D66 en GL allebei worden uitgenodigd omdat het programmatisch toch weinig uitmaakt (of het nu voor een midden-coalitie of voor Paars+ is) dan kunnen ze net zo goed fuseren.
@6: Ik ben het op alle punten met je oneens. Een coalitie met VVD, CDA en PvdA heeft totaal geen wil om te hervormen. De concessies aan beide kanten zullen vooral bestaan uit het inperken van hervormingen. Zo’n coalitie zal bv. de woningmarkt (en die is toch eigenlijk het grootste economisch probleem van Nederland waar wel iets aan te doen is) minimaal hervormen. Dat wordt eerder de bekende kaasschaaf (elk ministerie een beetje inleveren, zonder iets echt aan te pakken). Daarnaast gaat zo’n coalitie de milieuproblematiek ook verwaarlozen en (weer) voor zich uitschuiven.
En D66 en GL fuseren? Dat lijkt me geen goed idee. De beide partijen staan economisch, maar ook ideologisch mijlen ver uit elkaar, dan past D66 nog beter bij de VVD. Het enige dat de twee partijen gemeen hebben is dat ze, in tegenstelling tot zo’n beetje alle andere partijen, out of the box denken en met de tijd meegaan. In die zin is he wel goed dat ze alle twee in de coalitie terecht komen.
@8: Je kunt dingen ook opblazen. Immigratie bijvoorbeeld, was vreemd genoeg één van de hoofdthema’s van de verkiezingen, terwijl het binnen een paarse-groene coalitie helemaal geen thema zou zijn. Alle paarse partijen (ja ook de VVD) zijn vol pro-EU en niet geneigd om de EU-regels omtrent vrij personenverkeer aan te grijpen om uit de EU te stappen of de banden te lossen (dat soort geluiden hoor je alleen bij PVV en SP).
Migratie van buiten de EU is inmiddels dusdanig beperkt dat het een insignificante rol speelt (uit Marokko bv. komen de afgelopen 4 jaar maar zo’n 2000 migranten jaarlijks, terwijl er vrijwel evenveel terug gaan). Regels voor huwelijksmigranten zijn al maximaal aangescherpt, asielzoekers komen er in Nederland nauwelijks in en het lijkt me sterk dat er onder paars-groen veel weerstand bestaat tegen kennismigranten (die een steeds grotere rol spelen in de migratiestatistieken en die in principe door de achterban van de VVD worden binnengehaald).
@11/ @10.
Hoe zie jij met de tijd meegaan? Het lijkt me eerlijk gezegd goed om progressief te zijn, maar eveneens de luis in de pels niet te schuwen. En met de tijd meegaan vind ik dan een ongelukkige typering.
Migratie is als je het zo bekijkt geen punt van verschil. Toch ben ik van mening dat voor de beeldvorming van de VVD achterban het anders is, en dat een oud-VVD-er daar graag gebruik van maakt.
Migratie/integratie in combinatie met zware bezuinigingen lijkt me bijzonder moeilijk met partijen die alleen daarop al verschillende uitgangspunten hebben.
@7:
Ja, Geert Wilders was een fan fractiediscipline toen hij nog in de VVD zat ;)
Natuurlijk is fractiediscipline af en toe gewenst. Maar als er echt heel principiele punten zijn, is het(grondwettelijk gezien) terecht dat een volksvertegenwoordiger zijn eigen mening laat gelden.
Volgens politiek analyst Emile Roemer bij K & B had Klink dit allemaal al kunnen weten voordat de onderhandelingen begonnen. Hij kreeg bijval van Boekesteijn en Koenders gaf hem een compliment.
En dan gecombineerd met de eerste reactie van Teun is het ontzettend stupide geweest om weer 4 weken weg te gooien met een formatie die al bij voorbaat grote kans had op mislukking vanwege dissidente CDA-ers, die een meerderheid zouden blokkeren.
Overigens was in ruil voor conservatieve programmapunten de hulp van de SGP-mannenbroeders al ingeroepen. En dat zijn er gelukkig niet meer dan 2.
@9
”maar Klink lozen zal het CDA doen imploderen.”
Verwar de realiteit niet met je eigen wens. Het grootste deel van het CDA was voor voortzetting van de formatie. Daarnaast is het in CDA kringen een doodszonde om de eenheid te verbreken naar buiten toe. Meneer zal binnenkort wel ergens burgemeester worden o.i.d. en dat is dan het einde van de carriere van Klink.
@12: Misschien inderdaad een wat onduidelijke bewoording. Maar het is ook niet zo makkelijk in woorden te vatten. Ik bedoel iets in de zin van tot nieuwe inzichten komen, de stand van de wetenschap in hun standpunten en ideeën verwerken, niet vastgeroest blijven in de patronen die de partij al x-tig jaar volgt. Dat soort eigenschappen kan ook helpen een doorbraak te vinden in bezuinigingen (vergeet niet, GL en D66 zijn de twee partijen die in de kwantiteit van de bezuinigingen op langere termijn het dichtst bij de VVD staan).
Wat migratie/integratie met bezuinigingen te maken heeft, is me niet helemaal duidelijk (daar zit het grote geld niet in). Ik zie eerder een probleem op het gebied van “veiligheid”, maar daar zit eigenlijk binnen de VVD zelf al een conflict (Teeven vs. Hennis).
@10 “Een coalitie met VVD, CDA en PvdA heeft totaal geen wil om te hervormen.”
Dat ben ik met je eens. In ieder geval zijn het niet de hervormingen waar een beetje links-liberaal warm van wordt (HRA, AOW). Daarom hoop ik ook dat de aanwezigheid van D66 en/of GL als kathalisator zal werken om aan beide kanten wél te hervormen ipv de wensen uit te wisselen. Maar ik wil wel toegeven dat daar een zeker wishful thinking aan ten grondslag ligt, al zijn ‘historische parallellen’ lastig omdat over het hele spectrum men wil bezuinigen (muv de struisvogels van de SP en PVV).
Wat de GL en D66 fusie betreft: dat is inderdaad een lastige, maar ik kom erop omdat nu in de onderhandelingen ze beiden in één adem genoemd worden in mogelijke coalities. Maar ik zeg ook dat volgens mij bij een middenkabinet D66 zal volstaan – iig getalsmatig en programmatisch.
Misschien wil ik dat middenkabinet ook wel omdat ik Paars+ er niet zo snel meer zie komen.
@17: Dat ze in 1 adem genoemd worden, heeft denk ik meer met de zetelaantallen te maken. Voor Paars+ zijn ze alle twee wel en voor midden alle twee niet nodig voor een meerderheid.
Ik denk dat de additie van (één van) beiden aan een “middenkabinet” (ik vind dat toch een wat foute benaming, noem het dan een grote coalitie) ook veel weg heeft van wishfull thinking. Geen van de drie traditionele partijen heeft programmatisch veel nut van de toevoeging van D66 (die de formatie vooral zal compliceren en zelf ook niet zo happig zal zijn op zo’n overbodige toetreding) en VVD en CDA zullen GL graag weren.
@15:
Dat zou best kunnen, maar een groot deel was daar niet zo van gecharmeerd. Bovendien heeft het CDA de onderhandelingen niet stopgezet, dus heeft dat op dit moment niks te betekenen. Dat er binnen het CDA tegenstand tegen deze onderhandelingen was, was van het begin af aan duidelijk, maar dat is bij het CDA normaal. Als ze daar met links gaan onderhandelen, zijn er ook tegenstanders van die onderhandelingen.
Dat de tegenstanders dit keer wat meer van zich laten horen, heeft volgens mij te maken met het feit, dat ook binnen het CDA niemand over het verloop van de onderhandelingen werd geïnformeerd. Klink heeft volgens mij als criticus trouw mee onderhandeld, maar zag zijn eigen geloofwaardigheid op het spel staan door de opmerkingen van Wilders tijdens die onderhandelingen, dat hij een volledig ander uitleg van de akkoorden zou geven, dan wat tijdens de onderhandelingen is besproken. Als dat waar is, is de beschuldiging van onbetrouwbaarheid in de richting van Klink een gevalletje van de pot, die de ketel verwijt zwart te zien.