“De lucht in NY is veilig om in te ademen”

Op Sargasso is plaats voor gastbijdragen. Vandaag plaatsen we een bijdrage van Harrie.

Vandaag getuigt voormalig minister van Milieu Christie Whitman voor het Amerikaanse Congres over de luchtverontreiniging na de aanslagen van 11 september 2001. Whitman zei destijds dat er geen gevaar was voor de volksgezondheid. Maar bijna zes jaar later zijn honderden mensen ziek geworden, en overleden, als gevolg van het inademen van die verontreinigde lucht. De zogenaamde vergeten slachtoffers van 9/11 lijken eindelijk de aandacht te krijgen waar zij al jaren om schreeuwen.

“De doodsoorzaak wordt omgezet van natuurlijk naar moord.” Het was maar een kort zinnetje dat dokter Charles Hirsch vorige maand schreef over het overlijden van Felicia Dunn-Jones. Maar een zinnetje dat grote gevolgen kan hebben. Hirsch, de hoogste medische ambtenaar van New York, erkende voor het eerst dat er iemand was overleden als gevolg van blootstelling aan de verontreinigde stofwolken na de aanslagen van 11 september 2001.

De destijds 42-jarige Felicia Dunn-Jones werkte vlakbij het World Trade Center toen de torens instortten. Ze rende voor haar leven. De juriste raakte niet gewond, maar werd wel overspoeld door de tsunami van stof en puin, met asbest, roet, verpulverd beton en zware metalen, die zich door de straten van Lower Manhattan perste.

In een brief aan de nabestaanden schreef Hirsch dat hij er, na lezing van ‘cumulatief wetenschappelijk bewijs’, niet langer aan twijfelt dat Dunn-Jones een half jaar na de aanslagen was bezweken aan sarcoïdose. Dat is een zeldzame, in sommige gevallen dodelijke, longaandoening die zich onder meer kan ontwikkelen na inademing van zwaar verontreinigde lucht.

Felicia Dunn-Jones met haar gezin in 1991 (Foto: New York Daily News)Felicia Dunn-Jones werd daarmee officieel het 2750ste slachtoffer van 9/11. De nabestaanden van Dunn-Jones hebben er in juridische procedures jarenlang voor moeten vechten. Met de erkenning lijken de zogenaamde ‘vergeten slachtoffers van 9/11′ de aandacht te krijgen waar zij al jaren om schreeuwen.

Omstreden uitspraak
Vandaag moet de toenmalige minister van Milieu, Christie Whitman getuigen voor een commissie van het Amerikaanse Congres. Hoewel er in de eerste dagen na de aanslagen direct al zorgen waren over de luchtkwaliteit, zei Whitman destijds de lucht in New York veilig is om in te ademen. De uitspraak werd in de jaren na 9/11 één van de meest omstredene die over de aanslagen is gedaan.

Na de aanslagen werkten tienduizenden brandweermannen, politieagenten en medisch en technisch personeel bij Ground Zero om de enorme berg puin op te ruimen. Velen deden dat als vrijwilliger. Al tijdens of na hun werk op Ground Zero gingen zij hoesten en kregen ze ademhalingsmoeilijkheden. Bij velen werden de klachten uiteindelijk zo ernstig dat zij moesten stoppen met werken.

Honderden zieke hulpverleners hebben de stad New York inmiddels aangeklaagd wegens nalatigheid. Ze vinden dat de stad hen beter had moeten beschermen tegen de mogelijke schadelijke gevolgen die hun werk op Ground Zero zou kunnen opleveren.

State of the Union
Niemand had in de jaren na 11 september 2001 veel aandacht voor de zieke hulpverleners. Dat veranderde pas in de aanloop naar de State of the Union van begin dit jaar. In december 2006 lag de 52-jarige hulpverlener Cesar Borja in een ziekenhuis in New York op sterven. Hij was al jaren ziek, naar eigen zeggen als gevolg van zijn werk op Ground Zero, en had een nieuwe long nodig om te overleven, maar geen geld voor een operatie.

Zijn 21-jarige zoon Ceasar Borja jr. voerde een campagne, niet alleen voor zijn vader, maar voor álle zieke hulpverleners. Hij had succes. Senator Hillary Clinton nodigde Borja jr. uit voor de jaarlijkse troonrede van de president. Maar enkele uren voordat Borja jr. de toespraak van Bush in Washington zou bijwonen, overleed zijn vader in New York.

Anders dan bij Felicia Dunn-Jones werd Borja’s dood niet erkend als zijn een gevolg van blootstelling aan verontreinigde lucht. Borja jr. kreeg enkele weken later wel waar hij om had gevraagd: een gesprek met de president. In de ontmoeting zegde Bush 25 miljoen dollar toe voor medische onderzoeken.

Dat bedrag lijkt bij lange na niet genoeg. Hoeveel mensen er ziek zijn geworden als gevolg van een verblijf bij Ground Zero na de aanslagen, is nog volslagen onbekend. Volgens New Yorkse gemeenteambtenaren zijn er in die periode zo’n 400.000 mensen in de buurt van het rampgebied geweest. Tot nu toe hebben slechts circa 10.000 mensen zich laten testen. Bij zeventig procent van hen werden ademhalingsmoeilijkheden vastgesteld.

Giuliani
Inmiddels zwelt de kritiek aan op toenmalig burgemeester Rudy Giuliani, die tegenwoordig door het leven gaat als presidentskandidaat. Na de aanslagen werd de ‘burgemeester van Amerika’ alom geprezen om zijn leiderschap. Maar in een artikel in The New York Times van vorige maand klaagden gespecialiseerde federale gezondheidsdiensten dat Giuliani hen op afstand hield.

Ook zou Giuliani nauwelijks oog hebben gehad voor de gezondheidsrisico’s voor de puimruimers tijdens hun werk. Zo waren er tijdens opruimwerk wel gasmaskers beschikbaar op Ground Zero. Maar die werden, ondanks federale voorschriften, nauwelijks gedragen. Naar handhaving en naleving van de regels werd niet omgekeken.

Volgens de critici wilde Giuliani laten zien dat New York, en Amerika, zich niet op de knieën zou laten krijgen door een stelletje bebaarde terroristen uit Afghaanse grotten. Daarom moest er stevig worden aangepakt.

“Alles dat de snelheid in de weg stond, moest wijken”, aldus één van de critici. De verwachting was dat de restanten van het WTC in dertig maanden zouden zijn opgeruimd. De klus was uiteindelijk in tien maanden geklaard. Tegen mogelijk een torenhoge prijs.

Harrie is redacteur van de website www.nlny.nl.