Vandaag presenteren de ambtelijke werkgroepen hun plannen om te snijden in de overheidsuitgaven. Twintig procent zal er af moeten op elk beleidsterrein. Dat is hard nodig, want door de financiële crisis moet er 29 miljard bezuinigd worden. Gisteravond werd al bekend dat verkleining van het zorgpakket, verlaging van het minimumloon en de WW tot de voorstellen behoren.
Het CDA en de VVD lieten al weten respectievelijk twintig en dertig miljard minder te begroten, door het aantal departementen te verminderen (CDA) en ontwikkelingshulp te halveren (VVD). Met welke maatregelen gaan de ambtenaren komen? Alvast een voorzetje:
- verder verhogen AOW-leeftijd
- fiscalisering van de AOW
- ministeries samenvoegen
- ambtenarenapparaat verkleinen ;-)
- hogere belastingen
- uitstel aankoop JSF
- snijden in linkse hobby’s
- het H-woord (voors en tegens, PDF-alert)
U kunt uw al dan niet tongue-in-cheek suggesties kwijt in de comments!
Update: De rapporten brede heroverwegingen zijn hier te vinden.
Reacties (34)
Off topic: gisteravond voetbal gezien Mark? Toen Henry het veld opkwam was er een sterk staaltje tongue-in-cheek, ook zo benoemd door de commentator.
Helaas gemist, vertel?
X “efficiënter” maken
X ∈ { onderwijs , UWV , justitie , politie , zorg , belastingdienst , defensie , ministeries , … }
Nou, voor het UWV kan dat zeker… bij de andere elementen moet je je afvragen hoe dat dan precies zou moeten en hoe de politiek daar dan sturing aan gaat geven. Dat vertelt men er nooit bij.
Voor zover ik weet hebben politici weinig over ambtenaren en hun gang en wandel te vertellen. Het ligt bij de uitvoerende bestuurders. Met jazeggende nee-knikkers, hakken in het beton gegoten, uitpuilende Kafka-iaanse overhead/overheid. Het zijn lange termijn projecten, die rustig worden getraineerd totdat de volgende verkiezingen zijn geweest, en er beter tijden zijn.
@2 O ik dacht dat ik jouw inspiratie voor die zin had gevonden. Het was overigens wel grappig. Henry, tegenwoordig speler bij Barcelona en oud speler van Arsenal kwam het veld op in het stadion van Arsenal. Eerst hoorde je jeuh, toen boeh, toen weer jeuh. Dat was wel grappig :)
Kortom: bezuinigen op de overhead, zeker niet onderin bij de uitvoerende ambtenaren. Sterke ministers, gedeputeerden en wethouders aanbevolen.
Successie rechten verhogen.
@6: sorry, nu snap ik nog steeds niet wat er over Henry en tongue-in-cheek werd gezegd?
@8: waarom juist successierechten?
@5: volgens mij is er geen sprake van traineren, maar gebrek aan kennis over hoe dat dan zou moeten, en wie dat moet doen. Het is een heel diffuus proces. In het bedrijfsleven/management is daar wel meer over bekend zou je denken.
Hehehe, het boe-roepen van het publiek was een sterk staaltje sarcasme, het moest niet serieus worden genomen. Tongue-in-cheek dus.
De rapporten van de ambtelijke werkgroepen zijn hier te vinden.edit: toch niet, is alleen de begeleidende brief.
edit 2: Het was even zoeken, maar hier staan ze dan.
@10. Kennis is soms wel aanwezig, of bij externe bureaus. Neemt niet weg dat ik genoeg weet als ex-ambtenaar zelf, wat vergelijkbaar is met een hoofdkantoor van een multinational.
1.Ontslagrechtversoepeling voor ambtenaren zou ik als eerste invoeren. 2. Afslanken overhead
3. Afslanken waterhoofd Haagse ministeries
Hier een samenvatting door de VK.
En Elsevier.
Punten:
– WW omlaag/korter
– minimumloon omlaag
– eigen risico zorg omhoog
– hypotheekrenteaftrek omlaag, huren omhoog
huren omhoog
Is de overheid verhuurder?
Tot nu vooral maatregelen ten laste van de burger. Punten als die uit #13 (eigen vet wegsnijden) heb ik nog niet gezien.
Ook zouden patiënten vijf euro moeten bijbetalen bij ieder bezoek aan de huisarts.
WTF, 5 hele euro’s. Wie gaat dat administreren?
@15: Ik denk dat er bedoeld wordt dat woningcorporaties vrijer zijn in het bepalen van de huurverhogingen.
Wat de eigen bijdrage voor huisartsbezoek betreft vraag ik me hetzelfde af als jij. Aan de ene kant moet je het bedrag laag houden om de eerstelijnszorg ook laagdrempelig te houden. Een hoge eigen bijdrage heeft als gevolg dat mensen langer wachten met een bezoek aan de huisarts, wat weer hogere kosten oplevert aan tweedelijnszorg. Aan de andere kant moet het bedrag niet zo laag zijn dat het wegvalt tegen administratiekosten. En ik denk dat vijf euro meer gaat kosten dan dat het opbrengt.
Mijn vraag is of deze rapporten een leidraad worden voor het volgende kabinet, of dunnetjes worden overgedaan in de volgende formatie? Jammer, dat de ambtenaren weer het initiatief hebben gekregen, de politici mogen uitvoeren in beleid. En zoals Kropotkin al aangeeft: je gaat niet snijden in je eigen vlees. Daar begint het: niet bij de burger, en de onderste regionen (waar al verschrikkelijk is huisgehouden de laatste jaren in het kader van privatiseringen, verzelfstandigingen en andere Milton Friedman-ideeën, maaar op de kop af geen geld heeft opgeleverd, wat wel bij de verkoop is voorgespiegeld!).
@15: Overigens staat het snijden in eigen vlees er weldegelijk in. Zie de rapporten Openbaar bestuur en Bedrijfsvoering.
Deze moeten we meteen doen, lijkt me: (uit VK) “De ambtelijke werkgroepen dragen verder vijf verschillende manieren aan om in het huidige ingewikkelde stelsel van kindregelingen (pdf) 1,8 miljard euro te bezuinigen. Het huidige stelsel is gegroeid sinds 1938 en bestaat inmiddels uit elf verschillende regelingen, waaronder de kinderbijslag, het kindgebonden budget, de kinderopvangtoeslag en de inkomensafhankelijke combinatiekorting. In totaal kost het systeem de overheid nu 9,1 miljard euro.
Daarop kan 1,8 miljard (20 procent) worden bezuinigd als het systeem drastisch wordt vereenvoudigd.”
Als je met vereenvoudigen 1,8 miljard kunt besparen had dat al veel eerder moeten gebeuren…
Ik geloof overigens best dat er ontzettend veel te besparen valt op overhead. Het blijkt namelijk keer op keer dat sommige organisaties met dezelfde middelen veel betere resultaten halen.
Er zijn daarbij alleen twee problemen:
– Je kan dat nauwelijks niet top-down organiseren en gewoon geld weg schrapen heeft weinig zin.
– Het valt of staat bij goed management; en wie zitten in de publieke sector in het verdomhoekje? Precies, de managers…
Het enige dat ik op dit moment kan verzinnen is een jaarlijkse publieke manager van het jaar: degene die op de combinatie van “klant” tevredenheid, ziekteverzuim, medewerkers blij en financiele resultaten het beste scoort.
Beetje jammer dat nu ook al de VVD komt met het populistische “de bijdrage voor de EU halveren”. Kun je nu wel stoer roepen, maar (zelfs als het je lukt) als straks de EC eindelijk eens ingekrimpt wordt en er geen Nederlander meer in zit, is het ineens boehoe.
@19: een vicieuze cirkel. De lonen van de managers bij de overheid lopen achter bij vergelijkbare functies in het bedrijfsleven. De betere managers zitten dus bij het bedrijfsleven en de overheid werkt daardoor minder efficiënt. Het verhogen van de lonen van die managers kun je echter moeilijk als een bezuiniging presenteren. Daarbij is bezuinigen op overheidsniveau nog veel moeilijker dan op bedrijfsniveau, omdat een bedrijf alleen met de eigen winst rekening hoeft te houden en een democratische overheid met allerlei verschillende belangen. Aan de wal is het altijd veel gemakkelijker om hier en daar wat te schrappen. Daar staan dan ook altijd de beste stuurlui.
@15: niet gezien? Dat overkwam je pas geleden ook al. Toen had je niets gelezen over de efficiency verbeteringen uit het zorgplan van Obama, terwijl dat toch al in de titel van het plan van Obama en Biden vermeld stond.
-edit red.: hou je bij het onderwerp, dit voegt niets toe aan de discussie.
Chris, interessant. Dus jij denkt dat het doel aardig is, maar het middel: het management, niet de ruimte krijgt.
En wegsnijden is niet de beste oplossing, als je ze later via een consultancybureau weer moet inhuren.
@22
“Daarbij is bezuinigen op overheidsniveau nog veel moeilijker dan op bedrijfsniveau, omdat een bedrijf alleen met de eigen winst rekening hoeft te houden en een democratische overheid met allerlei verschillende belangen”
Beetje te makkelijk, een proces is een proces en daar kan je in beide gevallen in optimaliseren. Het verstrekken van paspoorten is bijvoorbeeld nou direct iets waar allerlei stakeholders zich mee gaan bemoeien.
“De lonen van de managers bij de overheid lopen achter bij vergelijkbare functies in het bedrijfsleven. De betere managers zitten dus bij het bedrijfsleven en de overheid werkt daardoor minder efficiënt”
Ik weet niet of dit hele verhaal is. Er zitten in potentie ook prima mensen bij de overheid. Alleen, krijgen goed presterende mensen net zoveel kansen om bij te leren om nog effectiever te worden?
Nog iets, als je in het bedrijfsleven het goed doet, groei je ten opzichte van je concurrenten. Stel echter je doet het in de thuiszorg goed; je weet bij een aanbesteding 20% van je prijzen af te halen zonder dat je klant daar iets van merkt, maar al je concurrenten komen in de problemen. Dan ben jij niet degene die die anderen overneemt en gezonder maakt, nee, dan komen er kamervragen, protesten en wordt er weer een zak geld overgemaakt.
@24
“
En wegsnijden is niet de beste oplossing, als je ze later via een consultancybureau weer moet inhuren.”
Ik begrijp even niet zo goed waar je precies op reageert. Graag verduidelijking.
Ik denk overigens dat ik enigszins onhandig formuleerde; ik bedoelde niet sec bezuinigen op overhead, maar gewoon doelmatiger werken. Dan wordt mijn bijdrage in #19 ook logischer.
” Dus jij denkt dat het doel aardig is, maar het middel: het management, niet de ruimte krijgt.”
Ik weet niet of het “de ruimte krijgen” is. Kan ook gewoon een kwaliteitsprobleem zijn. Ik stel alleen dat volgens mij met doelmatiger werken wel wat te winnen valt, maar dat dat valt of staat bij goed management en dat management in de publieke sector een vies woord is.
Maar weer eens Hoogerwerff lezen, is dit wat hij bedoelt met New Public Management.
Het lijkt me goed om het misverstand weg te nemen dat ambtenaren hier meer gedaan hebben dan scenario’s schetsen waar politici keuzes uit moeten maken. Het zijn dan ook mijn inziens geen ‘plannen’ van ambtenaren of ‘voorstellen’. Het is meer een keuzemenu, met de logische knoppen om aan te draaien als je wilt bezuinigen: de kosten verhogen van burgers (al dan niet via belastingen, afschaffen subsidievoordelen zoals hypotheekrente-aftrek, etc.), verkorten van de lengte en duur van of verlagen van de hoogte uitkeringen en subsidies, versoberen van publieke voorzieningen, efficiencywinst halen door vereenvoudigen/samenvoegen van regelingen met overlappende doelen, etc. Het is nu aan de politiek om keuzes te maken.
De makkelijkste keuze is uiteraard altijd bezuinigen op aantallen ambtenaren, ministeries, etc. en becijferen dat efficiencywinst te behalen valt.
@25:
Dat is waar, maar dat vind ik wat te gemakkelijk. Het proces van het bezuinigen zelf is in beide gevallen hetzelfde, maar de procedure om daar te komen is in het ene geval een stuk lastiger en tijdrovender dan in het andere geval.
Ik neem aan dat jet ‘niet’ bedoelt (waar ze zich niet mee bemoeien). Anders ben ik het met je eens. Daar bemoeit idd jan en alleman zich mee. Het moet volkomen veilig zijn, maar mag niet te veel kosten, de privacy moet nog gewaarborgd blijven, bij het gunnen van de opdracht mag geen belangenverstrengeling optreden, enz, enz. Allemaal zaken, die in een bedrijf in een directievergadering opgelost zouden worden, maar in de politiek tot aan het gaatje bediscussieerd worden.
Ja, er zitten ook veel goede mensen bij de overheid. Wanneer het bedrijfsleven lucht van hun potentie krijgt, krijgen die mensen lucratieve aanbiedingen uit het bedrijfsleven en alleen de hele altruïstisch ingestelde mensen weten daar weerstand tegen te bieden. Daardoor wordt het toch ook een beetje renpaarden met werkpaarden vergelijken over efficiency.
BTW: de thuiszorg is geprivatiseerd. Daar moest allemaal concurrentie komen. Daardoor zijn allerlei goed werkende thuiszorg bedrijven in de problemen gekomen. Ik geloof niet, dat het de zorg goedkoper heeft gemaakt (is mij onbekend iig), terwijl de kwaliteit er wel onder te leiden heeft gehad.
@26:
Is dat een gevoel, of is dat op cijfers gebaseerd? Lagere beloning leidt tot lagere kwaliteit leidt tot lagere efficiency en tot meer misnoegen over het management. Het een kan niet los van het ander gezien worden.
@8 #Mark Lage successierechten maken het gemakkelijker om vermogen binnen een familie te houden. Het is vorm van vermogensgroei die echt niet zelf verdiend is, ongeveer even rechtvaardig als de erfelijkheid van de monarchie (de familie Oranje betaalt overigens helemaal geen belastingen). En grote erfenissen komen vaak bij toch al welvarende babyboomers terecht.
@28 Arnoud
qoute “De makkelijkste keuze is uiteraard altijd bezuinigen op aantallen ambtenaren, ministeries, etc. en becijferen dat efficiencywinst te behalen valt. “
(excuus bij voorbaat voor spelling die ik niet zie)
Dit is vaak een schijnoplossing. Er zal zeker ruimte tot efficiency winst zijn in ambtelijke organisaties (zoals degene waar ik zelf werk), maar dat is niet anders in grote bedrijven. Deze efficiency-winst (minder ambtenaren doen meer werk) levert echter waarschijnlijk niet 2 miljard op. (gezien de druk op kosten in ambtelijke organisaties zou dat dan namelijk al gerealiseerd zijn. Zulke grote bezuinigingen kunnen vaak enkel gerealiseerd worden wanneer de overheid niet alleen mensen (fte’s) maar ook taken durft af te stoten. En dat zie ik in de huidige, door regelgeving en veiligheidsreflex verkrampte samenleving niet zo snel gebeuren. Helaas… want we zijn nog wel wat ambetlijke functies waarvan ik me hardop afvraag of die wel tot de taak van een overheid behoren…
Als ambtelijke organisaties een afslank target krijgen in fte’s en niet in taken, en als dan met de kaasschaaf methode wordt bezuinigd op fte’s, dan worden diezelfde functies binnen no time door zzp-ers, interims, etc. uitgevoerd, zei het duurder voor de staat, maar uit een ander potje. doelstelling gehaald, staat nog armer.
Mijn stem gaat dan ook naar een partij die afslanking van de overheid definieert in welke taken worden afgestoten en niet in hoeveel poppetjes (en dus geld) eruit moet. Laatste moet gevolg zijn van het eerste, niet andersom.
Ruisje
Dit is lachwekkend. Taken? Tuurlijk taken. Maar vaak ook methodes. Eerst beleid maken, en dan een juridisch kader. Hoe kan je dom zijn? Mensen zonder enige kennis van nuttige zaken. Babbelaars net als hun wethouders, gedeputeerden en ministers. Ja, we gaan taken afstoten. En dan zoals gewoonlijk de samenleving de schuld geven van verkrampt zijn door regelgeving en veiligheidsreflex. Nee, ambtenaren neem ik allang niet meer serieus. Zelfkritiek siert de mens.
@29
“Daar bemoeit idd jan en alleman zich mee. Het moet volkomen veilig zijn, maar mag niet te veel kosten, de privacy moet nog gewaarborgd blijven, bij het gunnen van de opdracht mag geen belangenverstrengeling optreden, enz, enz. Allemaal zaken, die in een bedrijf in een directievergadering opgelost zouden worden, maar in de politiek tot aan het gaatje bediscussieerd worden.”
Pedro, oneens. Om maar een ander voorbeeld te geven: kippen slachten. Dat moet volkomen veilig, met allerlei randvoorwaarden met betrekking tot hoe lang het proces mag duren, de teperatuur waarbij het mag plaatsvinden etc. Net zoals er van te voren gesproken wordt over de parameters van het paspoort. Maar op zeker moment is het gewoon verstrekken met die handel en dan komt echt de vraag op hoe je dat zo goed mogelijk kunt regelen.
En daar is waarschijnlijk nog wel wat in te winnen.
Dan: Ik weet dat thuiszorg geprivatiseerd is, maar daarom is het juist interessant om te zien wat daar gebeurt. Iig vooralsnog geen overnames. En het is wel goedkoper geworden: gemeentes bespaarden zich 200 miljoen toen ze gingen aanbesteden.
“Wanneer het bedrijfsleven lucht van hun potentie krijgt, krijgen die mensen lucratieve aanbiedingen uit het bedrijfsleven”
Lol, grapjas. Als je ooit vanuit een publieke functie naar een private functie hebt proberen te solliciteren weet je dat dit echt niet waar is. Een arbeidsverleden in de publieke sector is een stigma. (9-5, niet flexibel, regels zijn regels etc).
“Is dat een gevoel, of is dat op cijfers gebaseerd? “
Is een gevoel dat ik met cijfers zou kunnen onderbouwen als ik zou tellen hoe vaak politici zeggen dat managers het probleem zijn.
@33:
Maar na afloop van dat hele besluitvormingsproces worden paspoorten en rijbewijzen toch ook gewoon verstrekt? Ik heb pas nog mijn rijbewijs verlengd. Buiten de wachttijd tot ik eindelijk kon worden, duurde het hele proces niet meer dan een minuut of 10. Die wachttijd is niet efficiënt, maar wordt veroorzaakt doordat er te veel vragen aan te weinig ambtenaren gesteld worden. Ik zie niet direct, hoe of waar dáár efficiency winst geboekt kan worden. Het is volgens mij juist in de besluitvorming, dat de overheid inefficiënt is door de vele belangen, waar (terecht) rekening mee gehouden moet worden.
Geen bedrijfsovernames. Ga eens met het personeel uit de thuiszorg praten. Velen kregen de keus uit ontslag of een nieuw contract tegen slechtere voorwaarden bij de winnaar van het gemeente-contract (volop overname van mensen dus).
Ten koste van het personeel (zie boven) en de kwaliteit van de zorg (vraag dat maar aan de mensen, die van die zorg afhankelijk zijn). Niet of iig niet aanwijsbaar door efficiency verbeteringen.
Zo ben ik in het bedrijfsleven terecht gekomen, hoor, en ik ken voldoende andere voorbeelden. Het is dus mogelijk. Probleem is, dat de beloningen in het bedrijfsleven hoger zijn, en dat op de meeste vergelijkbare functies de ‘betere’ krachten al voor de hogere beloning gekozen hebben. Als de beloning van de ambtenaren hoger zou zijn, zouden er daar meer van de ‘betere’ krachten werken en zou een overstap van overheid naar bedrijfsleven veel vaker voor komen. Andersom komt de overstap ook maar sporadisch voor: de betere krachten uit het bedrijfsleven geven hun goede beloning zelden op voor een overheidsfunctie. Dat ambtenaren dus niet zo gemakkelijk in het bedrijfsleven geaccepteerd worden, ligt veel minder aan een stigma dan aan een verschil in kwaliteit door een verschil in beloning, imnsvho. En ik geeft toe: ik heb de overstap ook alleen vanwege de pecunia gemaakt.
Leuk. Maar dat blijft een kip-ei discussie. Slechtere beloning = slechtere managers = klachten over managers. Logisch.
Mijn stelling blijft, dat verhoging van de ambtenarensalarissen (of bonussen ;-)) tot kwaliteitsverbeteringen daar leidt en daardoor tot verbeterde efficiency. Maar dat is een andere discussie / geen bezuiniging.