Bouwfondsaffaire wordt inktvlek

De toch al onverkwikkelijke vastgoedfraude rond het Bouwfonds en het Philips Pensioenfonds kreeg vandaag een nieuw hoofdstuk met de onthulling door de Volkskrant dat het Bouwfonds en de ABN-Amro een stiekeme deal sloten en zo de overheid een poot uitdraaiden, met ook nog eens de hulp van accountant Price Waterhouse Coopers (PWC). Bouwfonds-commissaris Hans Wiegel liet zich paaien met een lucratief contract voor de wijnhandel van zijn vrouw.

Dit gaat Nederland punten kosten op de index van Transparency International. Grootschalige fraude, een bank die bedrog pleegt, accountants die het niet zien en een politicus die zich laat afkopen – en dat allemaal in één affaire. Goed, die politicus was een eenling, de toch altijd wat dubieuze Hans Wiegel, maar verder zijn het instituties die hier in het beklaagdenbankje staan.

Dat ABN-Amro onder Rijkman Groenink niet deugde, was al bekend, maar het Volkskrant artikel wijst ook op een rare rol van ING. Die bank had een hoger bod gedaan op Bouwfonds dan ABN-Amro, maar toen PWC beweerde dat er geen andere bieder was dan ABN-Amro, sloeg ING geen alarm bij de overheden die eigenaar waren van het Bouwfonds en belang hadden bij een goede prijs. Het wijst erop dat de banken elkaar onderling, ook als ze onethisch gedrag bij elkaar waarnemen, de hand boven het hoofd houden.

De Bouwfonds-deal legt ook zeer pijnlijk bloot dat de Nederlandse gemeenten niet opgewassen zijn tegen het grote zakenleven. Het doet het ergste vrezen voor de opbrengst van de uitverkoop van energiebedrijven. Bij de veiling van telecomfrequenties tien jaar geleden haalde de nationale overheid bakzeil. Vanwege de hoeveelheid geld zijn er altijd banken bij betrokken. Hun ethiek eens goed onder de strafrechtelijke loep houden is een stuk zinvoller dan de parlementaire enquête naar de kredietcrisis, toen de bankiers naar waarheid konden beweren de wereldeconomie niet te kunnen overzien. Ze zijn beter in dodgy deals.