Er valt tegenwoordig bijna niet meer aan te ontkomen. Onze maatschappij wordt overspoeld door zogenaamde kunst, muziek, entertainment en producten die geur noch smaak hebben. Zouteloos, emotieloos en ontdaan van alles dat wie dan ook maar enigszins iets zou kunnen laten voelen. De grootste misdaad is dat dit alles doelbewust gebeurt. Miljoenen worden er per jaar uitgegeven aan marketingstrategieën om onze zintuigen zo min mogelijk te prikkelen.
Want, als een product echt smaak heeft en onze zintuigen echt prikkelt, dan is er het risico dat iemand het niet wenst te verorberen, men kan het immers “vies” vinden. Of het nu gaat om een boek, muziek of ons voedsel, dit is een risico dat een bedrijf zich niet kan of wil permitteren bij massaproductie. Bedrijven als McDonalds besteden dan ook veel geld aan het ontwikkelen van een hamburger die zo min mogelijk smaak heeft, zodat niemand het risico loopt hem vies te vinden. Als het nu beperkt bleef tot een clown met een obsessie om de wereld te veranderen in een utopia voor obesitas, dan zou ik daar vrede mee kunnen hebben.
Zoutloze eenheidsworst
Maar helaas het blijft niet bij de hamburger, alle smaken pickwickthee die niet van elkaar te onderscheiden zijn of het feit dat elke frisdrank, de een met nog meer “vruchten” dan de ander, totaal identiek zijn. Ook onze andere “papillen” moeten het ontgelden. Gepolijste duizend in een dozijn zangers en zangeresjes voeren de hitparades aan, saaie gepolijste televisie vult de huiskamers, zelfs de journalistiek durft ons niet meer te prikkelen. Waar is bijvoorbeeld de tijd gebleven dat krachtige vocalisten de hitparades aanvoerden met hun duidelijk herkenbare stemgeluid? Alles moet maar veilig zijn en niets mag ook maar iemand tegen het hoofd stoten.
En daar hebben we naar mijn immer bescheiden mening het probleem pakken. Zaken die je niet voor het hoofd stoten kunnen je ook nooit ontroeren, de passie in je wakker maken of je bloed sneller doen stromen. Men durft niet meer, en daarom mijn pleidooi voor de durf, voor de smaak! Ik wil weer ontroerd worden. Ik wil dat de tranen van pracht of van verdriet in mijn ogen springen bij de stem van een zangeres, de pijn of het plezier in mijn hart voelen bij het zien van een film of het lezen van een boek. Ik wil mij mee laten slepen, overweldigende emoties voelen en mijn smaakpapillen prikkelen.
Natuurlijk loop ik dan het risico dat ik ook eens iets proef dat ik niet lekker vind, of zelfs walgelijk. Dat is echter niet erg. Het een kan niet zonder het ander bestaan. Schoonheid is niet in de middelmaat te vinden. Noch als wij allen hetzelfde zijn. Een schone vrouw is niet aan alle kanten verbouwd en verwerkt tot het meest generieke model van zogenaamde schoonheid. Nee, houden van, echte liefde zit hem in het gene wat iemand uniek maakt, dat speciale dat je zintuigen, je emoties prikkelt. Uniforme uniekheid bestaat niet.
Proef, voel, leef godverdomme!
Multinationals, platenfirma’s, McDonalds, maatschappijen: durf uw klanten weer eens te laten voelen, ze te prikkelen met emotie, met smaak. Er is namelijk ook gewoon een markt voor. Ik heb haar lang geleden al weten te vinden. De goede boeken, de emotionele muziek die soms pijn doet aan je ziel, het thee-huisje, de verse koffie waar de gemalen koffieboon als een laagje achter blijft in je kopje. En met mij meer mensen, maar we noemen deze markt vaak ‘alternatief’. Neen, zij horen niet het alternatief te zijn, maar de hoofdmoot! Laat in de kunst, de entertainment, het eten, de uiterlijke schoonheid u weer leiden, nee verlijden, door de emotie. Voel pijn, voel plezier. Maar bovenal voel en proef het leven weer! Zij is immers eenmalig en te kort voor deze uiterst smakeloze eenheidsworst.
Er is maar een plek die ik op dit moment kan bedenken waar emotie wel de boventoon voert. En zij dit nu precies op die plek waar deze mijn inziens wel ongewenst is… de politiek.
Reacties (22)
Een beetje een ‘vroeger was alles beter’-verhaal. Want je geeft het zelf al aan: het is er allemaal nog wel. Je moet alleen iets beter zoeken.
En vergeet je niet een detail? De meeste mensen kan het allemaal geen ruk interesseren en krijgen dus precies wat ze vragen.
Het zou inderdaad makkelijk zijn de verrukking, ontroering en al dat op een presenteerblaadje aangereikt te krijgen.
Maar er naar zoeken heeft zo ook zijn charmes. Sterker nog, het bestaat slechts bij de gratie dat de rest grauwe middelmaat is.
@1, Het is er wel, maar vaak duurder en beter weggestopt. Beiden zijn jammer. Als ik naar muziek kijk zou een Deep Purple of Led Zeppelin nu echt niet meer aan de bak kunnen komen met “dat vreemde geschreeuw”.
Waarom het jammer is, is dat er cultuurvervlakking optreed. We stagneren door zaken naar de marges te brengen. Nu kan je, als ik het weer op muziek betrek, nog een top 1000 allertijden maken met oude muziek waar echt smaak aan zat. Maar het gat tussen deze nummers en hedendaagse muziek wordt steeds groter. Er is zeker nogwel hedendaagse muziek van dat niveau, maar het worden geen hits meer en raken als collectieve cultuur in de vergetelheid.
Zie het als met de wetenschap. Als er een wetenschapsrevolutie is, een verlichte periode dan gaan wij er collectief op vooruit. Als deze er niet is, natuurlijk zijn er dan nog wel wat wetenschappers, wat geleerde die de kennis bewaken en op kleine schaal uitbouwen. Maar de grote wisselwerking, de explosie aan kennis is afwezig.
Zo werkt het naar mijn inzien ook met cultuur. De wisselwerking wordt minder, er is geen explosie aan vooruitgang meer. Waardoor uiteindelijk ook de fakkeldragers minder en minder worden tot er slechts een kleine groep over is. Hetzelfde geld ook voor eten, etc. Maar het was natuurlijk vooral een betoog ten aanzien van onze cultuur.
Overigens is het verder niet zozeer vroeger was alles beter, maar ook gewoon een “ga verdomme eens opzoek naar iets voor je eigen bestwil”. Omdat de meeste mensen niet beter weten wil nog niet zeggen dat ze hun leven zouden kunnen verrijken door zowel van de echte koffiepads als de muziakle, literaire en cinematografische koffiepads af te stappen.
Ook hindert deze instelling de uiting van artiesten. Immers een alternatieve filmer, muzikant, schrijver of journalist komt gewoon moeilijker aan de bak en wordt vaak om commerciële redenen tegenwerkt. Terwijl bijv als een film maatschappij wel durft het kan leiden tot commercieel sterke en artistiek sterke films (zie de laatste oscars).
Ah, mooi! De paaspassie van Abhorsen…
Overigens heeft men ontdekt dat de commercie niet helemaal zonder geurtjes kan. Om de reukloze waren over de toonbank te jagen, hangen er in winkels al geurverdampers met een luchtje die de kooplust op moet wekken.
Ik denk wel dat de massaproductie marketing onmiddelijk een andere koers zou varen als wij anders in elkaar zitten. Elk individu heeft aardig wat archetypische reactoren in zich en juist daarop doet men een beroep. We zijn kuddedieren en worden dan ook zo behandeld.
De kudde heeft trouwens behoorlijk wat passie. Hoe verklaar je anders dat men zich, met gevaar voor lijf en leden, massaal in de dolle dagen van de Bijenkorf stort?
Tot slot: zou er alleen maar bijzondere, opvallende, uitstekende en prikkelende waar geproduceerd worden, zouden we het dan nog als zodanig herkennen?
zou er alleen maar bijzondere, opvallende, uitstekende en prikkelende waar geproduceerd worden, zouden we het dan nog als zodanig herkennen?
Daar heb je zeker een punt. Zaken worden snel gewoontjes. Nog niet helemaal over uit of ik daar een weerwoord op heb :D
@4 hetzelfde wat ik al in 1 constateerde. :-)
@5, Toen had ik er toch ook geen weerwoord voor? ;)
Overigens denk ik dat het wel zo is dat het bij veel mensen dat ze op dit moment totaal geen smaak in hun leven hebben, dus wat toevoegen is sowieso afwisseling die goed is. De balans heeft nog zat ruimte :D
Je wil dus wat van jouw smaak toevoegen?
Misschien houden ze wel van “grauw”, want voorspelbaar. En veel mensen houden niet van verrassingen…
@7, Nee simpelweg “smaak”, niet mijn smaak, jouw smaak, goede smaak of slechte smaak. Simpelweg smaak.
Hebben die mensen dan nu al “geen smaak”? :-)
Ik bedoel gewoon te zeggen dat er geen behoefte bestaat, en dat jij er misschien graag een wilt zien?
Heren, heren! U gaat toch niet over smaak twisten? Uitgerekend nu in het artikel is aangetoond dat er helemaal geen smaak is??
Even een pareltje, naar mijn smaak dan, uit de vermaakindustrie. Ook die sector is zo plat als een dubbeltje en concepten worden zo uitgemolken dat er niks spannends meer te beleven valt.
Misschien dat het daardoor komt dat ik deze ouwe truuk in een nieuw jasje weer verrassend goed vind.
Je weet dat je belazerd wordt, maar de manier waarop is is een stuk aardiger dan het bedrog waarmee onze smaak wordt gemanipuleerd.
@9, Flauwe woordgrap (ha flauw, geen smaak! ha! ;) ). Er zit geen waarde oordeel in het stukje, slechts een pleidooi voor wat voor smaak dan ook. En het is overigens niet aan “de mensen” maar de industrie. Je kan of een steak hebben met veel smaak, of een hamburger waar serieus over nagedacht is dat deze zo min mogelijk prikkelende smaak heeft. Wat je uiteindelijk kiest is jouw keus. Ik hou enkel een pleidooi om eens voor de steak te gaan. Of eigenlijk, dat er weer eens een normaal aanbod daarvan komt.
Ik denk dat er weinig mensen zijn die echt naar McDonnalds gaan om eens goed te genieten van het eten (al zullen die er ook vast zijn). Terwijl men misschien in een goed frans restaurant dat wel zou kunnen doen, maar nog nooit geprobeerd heeft. Maar als dat te elitair is, een goeie pizzeria of gewoon goeie boerenkool. Smaak valt namelijk zoals Peter zegt niet over te twisten.
Als het maar iets dat je zintuigen prikkelt. Dat kunnen smartlappen zijn of Beethoven. Het kan keiharde black-metal zijn of franse chansons. Gewoon iets om even uit de sleur des levens te ontsnappen en niet alles maar hersenloos te consumeren en nooit ergens echt door geraakt worden emotioneel.
Nog een simpel voorbeeld. Je kan letterlijk 10.000 pakken sap kopen in de supermarkt en eigenlijk doen ze allemaal maar 1 ding; het zelfde smaken en zoet zijn. Dat is geweldig als dat je ding is (waarom alleen het grote aanbod?), maar je went eraan en het wordt drinken omdat je dorst hebt. Ook niets mis mee, maar soms is het volgens mij wel prettig als je echt van je glaasje sap kan genieten. Zo is het ook met cultuur.
Ik luister permanent muziek eigenlijk en heb vele soorten. Van achtergrond muziek tot echt werk waar je naar moet luisteren tot domweg niet comfortabele muziek, die je uitdaagt. Veel mensen heb ik het idee gaan door het leven met geen enkele uitdaging cultureel gezien. Dat mag, dat is je goed recht, maar misschien is het ook eens leuk voor je om eens te eten wat de boer niet kent. Alleen dan moet men wel het aanbod toegankelijker maken. Wat ook prettig is voor mensen die nu al naar dat aanbod opzoek zijn. Keuze ipv eenheids worst. Wat die keuze vervolgens is, wat je ontroert, wat je raakt? Daar hou ik me niet mee bezig :)
Laat ik je dit vragen. Waarom hou jij van jouw vriendin en niet een ander meisje dat bijv. aan een ideaal schoonheids ideaal voldoet of dat er bijna identiek uitziet uitziet als je vriendin? Waarschijnlijk vanwege bepaalde kleine specifieke dingen die haar tot haar maken, een unieke schoonheid waar jij je toe aangetrokken voelt. Die zou een andere man misschien niet voelen, maar jij wel. Als alle vrouwen hetzelfde waren volgens eenheidsworst, zonder specifieke smaak dan is de aantrekkingskracht van een individu ook verdwenen. Dan zou je elke dag met een ander het bed en je leven kunnen delen, want het maakt niet uit. Maar de passie zal er ook niet meer zijn waarschijnlijk, alleen nog bazaale drang tot partnershap en sex waar je aan wilt voldoen.
OK, aan welk groen drankje zit jij te nippen :)
Het programma “andere tijden” ging over de olympische spelen van 1980 in Moskou.
Een Rus die in die tijd medewerker was bij de spelen zag toen iets wat ie nog nooit gezien had. Van een wereld die hij niet kende.
Het waren pakjes vruchtensap uit Finland. Hij heeft van de pakjes gedronken en proefde toen iets wat hij nog nooit eerder geproefd had.
Je moet je voorstellen wat voor enorm psychologisch effect dat geheeft had op de man en op zijn omgeving. Om het dramatisch neer te zetten: bij de eerste slok die hij nam was het lot van de USSR bezegeld.
De truc van het ervaren van van sap om het de drinken als een Rus in 1980.
@de Abhorsen, mooi verhaal, roerend eens. Bevestiging van de reden waarom wij als foodlog bestaan. Kom op bezoek en verwonder je over de dingen die men met ons voedsel uithaalt.
“Want, als een product echt smaak heeft en onze zintuigen echt prikkelt, dan is er het risico dat iemand het niet wenst te verorberen, men kan het immers “vies” vinden. Of het nu gaat om een boek, muziek of ons voedsel, dit is een risico dat een bedrijf zich niet kan of wil permitteren bij massaproductie”
Verhaal is een beetje so-last-decennium, niet? Je kan met evenveel gemak een verhaal schrijven over hoe steeds meer producten juist niet meer aan het middle-of-the-road plaatje voldoen, maar juist kiezen voor de niche bijvoorbeeld.
Bijvoorbeeld bandjes via MySpace, of via een label als Excelsior, boeken die zelf uitgegeven worden, Oil & Vinegar winkels (hoewel nu failliet geloof ik, slecht management, introduceerden die olijfolie in tig smaken bij de mensen), etc. Maar ik geloof dat dat verhaal al eens geschreven is:
Bovendien verabsoluteer jij smaak. Bekijk het eens relatief, bijvoorbeeld op een terrein waar we allemaal wel eens met te maken hebben: geen zin om te koken (hoewel dat dikwijls voortkomt uit onwetendheid over hoe snel sommige, lekkere gerechten wel niet te maken zijn
Tien jaar geleden had je in mijn herinnering ongeveer 5 keuzen: diepvriespizza, pizza bestellen, Chinees halen, naar de snackbar, of shoarma.
Tegenwoordig kan je ongeveer elke keuken laten bezorgen, in elke kwaliteitscategorie, tegen prijzen die prima concurreren met die Chinees of de shoarmaboer. Plus, de kwaliteit en smaak van diverse zo-goed-als-kant-en-klaar maaltijden is danig gestegen. Het is geen Jonnie Boer, maar als ik af en toe zie hoe mensen klunzen in de keuken ben ik af en toe blij dat er dat soort maaltijden bestaan; eten ze nog een beetje ok, ipv dat ze uit arremoede maar naar de McD gaan.
Je kan natuurlijk blijven zeggen dat dat geen smaak heeft, maar relatief is het een uitstekende ontwikkeling.
Ik zeg: “leve de vrije markt, die mij de afgelopen jaren zoveel keuzemogelijkheden gegeven heeft om mijn smaakpapillen orgastisch genot te bezorgen!”
Als je nu voorbij de eerste alinea had gelezen voordat je een lange reply gaf..
Er is namelijk ook gewoon een markt voor. Ik heb haar lang geleden al weten te vinden. De goede boeken, de emotionele muziek die soms pijn doet aan je ziel, het thee-huisje, de verse koffie waar de gemalen koffieboon als een laagje achter blijft in je kopje. En met mij meer mensen, maar we noemen deze markt vaak ‘alternatief’. Neen, zij horen niet het alternatief te zijn, maar de hoofdmoot!
Ik begin overigens wel steeds beter te begrijpen waarom sommigen het over “zuur links” hebben als ik sommige reacties hier zie. Je doet een relatief vrije oproep om te genieten van het leven, passie te tonen in het leven. Waarbij je iedereen vrij laat hoe dat in te vullen (van Frans Bouwer tot Beethoven) en meteen komen de “ja maar” en opgestoken vingertjes dat dat niet mag.
@16
heb ik gedaan. Als jij ook even die lange reply gelezen zou hebben ;-), zou je gezien hebben dat ik aangeef dat die “alternatieve” markt van jou aan het groeien is.
Sterker nog, ik geef aan dat er helemaal geen sprake is van een alternatieve markt, maar van diverse alternatieve markten of misschien beter gezegd, een steeds verder gaande diversificatie van bestaande markten.
De alternatieve markt die jij beschrijft is jouw alternatieve markt: jouw goede boeken, jouw emotionele muziek, jouw smerig koffiegruis dat je niet van je tanden afgeschrobd krijgt….
Laat mij alsjeblieft mijn eigen markt ontdekken, alternatief of niet, zolang ik maar niet gehinderd word door keuze die zich beperkt tot de grootse gemene deler.
Het feit dat jij vanuit jouw hokje de wereld bekijkt en veel mensen langs jouw hokje ziet lopen, betekent niet dat zij allen op weg zijn naar het grote hok verderop in de straat. Tussendoor zitten nog massa’s andere hokjes waar ze in kunnen duiken.
@18, Ik zie dat “zuur links” het nog steeds niet gelezen heeft… maakt niet uit joh. Lekker in je eigen gelijk blijven geloven. Maar je moet mij vergeven dat ik niet met je in discussie verder ga. Waarom wil je perse mij in een hoek duwen dat ik een een waarde oordeel zou geven? Zeker als ik dit steeds in alle toonaarden ontken. Erg vermoeiend en het zegt meer over jouw dan mij.
Lees misschien eens voor je met je vingetje opgeheven in de lucht loopt te zwaaien, er staat nergens “goeie smaak”, je kan er zelfs “slechte smaak” neer zetten. Het is geen pleidooi voor hoogcultuur, etc. Simpelweg voor passie en genieten van het leven op welke manier dan ook.
Jezus Christus soms snap ik niet waarom ik voor deze website schrijf.
@17
LOL.
Weet je, ik denk dat we allebei schuldig zijn.
Ik zie jouw 1e alinea en denk (gechargeerd!): pff, daar heb je weer zo’n zeikerd die de wereld gaat vertellen dat ze geen smaak hebben, en dat we naar de knoppen gaan en niemand meer een goed boek leest, waar zijn de intellectuelen gebleven, waar het goede eten etcetc.
En dan met zn “alternatieve markt” op de proppen komt.
Terwijl ik, optimist als ik ben, denk dat iedereen recht heeft op zn eigen wansmaak als ze mij er maar niet mee lastig vallen, en ik zelf de keuze heb om die dingen te vermijden, en daarnaast merk dat de keuzemogelijkheden steeds groter worden, en daarmee het middle-of-the-road probleem uit jouw alinea 1 steeds kleiner word.
Als jij inderdaad ook gewoon bedoelt dat het prettig zou zijn als mensen echt zelf kiezen voor dingen die hen raken, mooi zijn etc, ben ik het uiteraard met je eens. Leve de mens, leve het leven!
Ik dacht dat jij een zuur links stukje schreef, waar ik niet tegen kan, terwijl jij dat las als een zuur linkse reactie, waar jij niet tegen kan. Lollig.
Ja, zo interpreteerde ik dit stukje ook. Als een wat zuur linksig stukje. Klote om te ontdekken dat de reactie blijkbaar nog zuurlinkser was.
Ergo: Alles is zuur links en zuur links is alles!
@19
Rustig, rustig, Abh, op de noodrem. We tikken langs elkaar heen, en zitten bij elkaar balken in de ogen te douwen zonder nog naar onze eigen splinters te kijken.
Ik geef toe: ik wilde je de alternatieve cultuur-imperialistische hoek in duwen. Daar was wel een splinter reden voor, maar geen hele balk.
Ik zal niet gaan beginnen over de balk waar jij in mijn richting mee loopt te zwaaien, om te voorkomen dat een ongelukkige formulering er toe leidt dat je daar aanstoot aan neemt.