COLUMN - van Jan Willem van de Groep, alias Greenspirator
De discussie over centrale hoog-temperatuur warmtenetten n.a.v. mijn columns en blogs maakt nogal wat los in warmteland heb ik gemerkt. Nou ben ik geen radicale tegenstander van warmtenetten. Ik zie ze alleen, vanuit transitieperspectief, weinig toevoegen aan de opgave waar we voor staan. Er zijn wel een paar plekken waar het zou kunnen. Het gebied waar de warmterotonde Zuid-Holland is gepland zou zo’n plek kunnen zijn. Het lijkt mij goed dat we daar dan wel een aantal ontwerp principes voor meegeven waardoor warmtenetten kansrijke decentrale ontwikkelingen niet in de weg gaat zitten.
Ik heb er een aantal bedacht. Heeft u aanvullende principes of bent u het niet eens met één van deze principes dan nodig ik u van harte uit om te reageren. Wellicht komen we er samen uit.
ONTWERPPRINCIPES WARMTENET
- De gebouwde omgeving krijgt een besparingsdoel van 70% gerealiseerd in 2035.
Daarmee krijgt het debat over de energievoorziening een heel ander karakter.
- Nieuwe warmtenetten worden niet gevoed door fossiele bronnen (kolen, gas , afval). Oude netten die gevoed worden door kolen of AVI’s faseren we binnen 15 jaar uit.
- Aftapwarmte is geen restwarmte, het aftappen van warmte mag niet ten koste gaan van het rendement van een installatie.
- Er is alleen sprake van restwarmte als besparen dan wel opwaarderen van industriële warmte niet mogelijk is of een langere terugverdientijd heeft dan 10 jaar.
- Voor restwarmte wordt niet betaald aan de bronleverancier, ook niet als er kosten gemaakt moeten worden, die hadden anders besteed moeten worden aan efficiëntie.
- Voor warmte wordt geen buitenlands afval verbrand.
- Aansluitingen van zeer-energiezuinige huizen op de retourleiding is een kostenbesparende optie voor de warmteleverancier.
- Niet het energiesysteem maar de adaptatiesnelheid door bewoners en huiseigenaren staat centraal.
Het NMDA principe wordt realistisch en in overleg met consumentenorganisaties (VEH en Woonbond) vastgesteld.
Warmteverliezen gemaakt voordat warmte een verbruikstoestel heeft bereikt komen niet voor rekening van de consument of worden gecompenseerd in een nieuw NMDA stelsel.
- Er is nooit sprake van een aansluitplicht voor zowel nieuwbouw als bestaande bouw.
- De energetische kwaliteit van woningen aangesloten op een warmtenet mogen niet verschillen met de geldende bouwnormen.
Woningen die een slechtere energetische kwaliteit hebben door de aansluiting op warmte worden daarvoor gecompenseerd volgens een nieuwe vorm van NMDA.
Indien het net de mogelijkheid bied tot levering van koude energie hoeft er alleen betaald te worden als er daadwerkelijk gebruik van wordt gemaakt.
Meedenker: Derk Jansen @Reeshofwarmte
Deze column van Jan Willem van de Groep, alias Greenspirator, verscheen eerder zijn eigen website. Jan Willem van de Groep is programmaregisseur de Energiesprong, Platform31. Hij schrijft over duurzaanheid, innovatie, bouwindustrie, future technology en maatschappelijke thema’s. Op dit moment is zijn missie om de bouwsector een wezenlijke rol te laten spelen in de transitie naar een energieneutrale gebouwde omgeving.
Reacties (10)
Vreemd Zuid-Hollands bericht “verbetert de luchtkwaliteit (minder CO2- en NOx emissies)” CO2 zorgt niet voor een slechtere luchtkwaliteit, weet de provincie dat niet?
Het belangrijkste beginsel hoort te zijn dat een warmtenet energiebesparing niet belemmert (gaat verder dan punt 3).
Bij kassen valt veel energie te besparen, verhoging van de gasprijs helpt hierbij. Een hogere gasprijs verkort de terugverdientijd van een besparingsinvestering.
Welk transportverlies is nog aanvaardbaar?
punt 2: Als warmtenetten niet benut worden door fossiele restwarmte is er weinig aanbod.
Gebruik van biomassa zonder beperking is betwistbaar.
punt 5: “Voor restwarmte wordt niet betaald aan de bronleverancier” blijft warmtelozing kosteloos?
punt 6 is overbodig, voor afval zie punt 2.
punt 7 is een stelling die aangetoond moet worden.
– “een nieuwe vorm van NMDA stelsel” vraagt om uitleg.
– “levering van koude energie hoeft er alleen betaald te worden als er daadwerkelijk gebruik van wordt gemaakt.”
wekt de indruk dat dat bij warmte anders is.
Ik zou 3, 4 en 5 weglaten. Er is niks mis mee om warmte gewoon te verhandelen, of dat nou restwarmte (een onmogelijk te definieren begrip) is of niet. Ik zou geen probleem hebben met een partij die bijvoorbeeld zonnewarmte aan een warmtenet zou willen leveren.
Verder is het NMDA principe natuurlijk een probleem; je moet het kostenplaatje niet op gas willen enten. Dat wordt immers in rap tempo voorbijgestreefd door zon-gerelateerde oplossingen.
Verder lijkt 9 me ook geen probleem. Betalen voor een aansluiting die je niet gebruikt zou wel een probleem zijn en zou sowieso verboden moeten worden.
En ook over 10 heb ik twijfels. Energetische kwaliteit (als ik het begrip goed begrijp) zou geen factor moeten zijn; we zouden naar het totaalplaatje moeten kijken. Ik zou geen problemen hebben met een volkomen lek huis als het maar niet (al te zeer) afhankelijk is van externe energiebronnen en/of fossiele energiebronnen. Je kunt duurzaamheid en efficientie beter niet verwarren.
Anders gezegd: mij maakt het niet heel veel uit of iemand zijn hut goed isoleert of gewoon de hele handel warmstookt met een overdaad aan zonnepanelen. Dat is nu nog bepaald niet economisch (of energetisch) verantwoord, maar dat zou het op een dag zomaar kunnen worden.
@2: Dus energiebesparing (3 en 4) is ondergeschikt aan levering aan het warmtenet, weinig effectief.
– bij verbruik elke woning een aansluitplicht?
– geen NMDA principe, dus vrije prijsvorming?
@3 Energiebesparing is wat mij betreft inderdaad geen doel op zich, duurzaamheid wel. Maar in vrijwel alle gevallen is energiebesparing de goedkopere optie. In dit geval betekent dat dus vrijwel zeker dat een warmtenet niet interessant is, net als overigens met de voorwaarden die @0 stelt.
Ik bedoel dat men best mag eisen dat iedere woning in het dekkingsgebied op de infrastructuur wordt aangesloten omdat het veel te duur is om dat achteraf te doen (net als met de TV-kabel of glasvezelnetten), maar verder geen eisen moet stellen, net als met mijn elektriciteitsaansluiting; daar hoef ik ook niks voor te betalen als ik niks afneem.
Vrije prijsvorming lijkt me vervolgens op zich geen heel groot probleem, hoewel dat niet is wat ik bedoelde; ik bedoelde dat duurzame oplossingen gestaag goedkoper worden (zijn) dan gas en het NMDA-principe juist op de gasprijs als norm neemt en daarom meer een soort AltijdMDA is.
@4: “in vrijwel alle gevallen is energiebesparing de goedkopere optie”
– Nee, de lage gasprijs (met EU ontheffing) noopt niet tot besparing, onrendabel bij die gasprijs.
– Stadswarmte wordt ook benut om bij nieuwbouw met minder woningisolatie (te duur bij de huidige energieprijs) te kunnen volstaan. Met een verbod op gasaansluiting en een (betaalde!) verplichte warmtenet aansluiting hoopt men op voldoende warmteafzet voor een rendabel warmtenet.
Is energiebesparing niet een onderdeel van duurzaamheid?
Of de duurzame oplossing goedkoper wordt dan fossiel leert de toekomst en mede afhankelijk van subsidie en regelgeving.
De kolenvoorraad is groot.
@5
Daarvoor draagt @0 2 aan.
Niet per se. Het kampvuur van jager-verzamelaars was ook duurzaam, ook al is een kampvuur extreeeeeeeeeeeem inefficient en milieuvervuilend. Energiebesparing zorgt er enkel voor dat je meer van je duurzame energie overhoudt en er dus desgewenst meer kunt doen. Of andersom: het zorgt ervoor dat je minder nodig hebt en dus flexibeler bent (bijvoorbeeld in je overstap naar een alternatief). Maar of je nou bespaart of niet, het verandert niets aan de duurzaamheid van de energiebron/oplossing zelf en staat er daarmee feitelijk los van.
Sterker nog: hoe meer je bespaart, hoe meer er voor anderen overblijft, hoe meer initiatieven met anderszins mogelijk niet-duurzame aspecten die anderen vervolgens kunnen ontplooien:p
Uit de eerste link van het stuk
http://www.zuid-holland.nl/onderwerpen/economie-energie/energie/warmte-warmterotonde/
Het lijkt me voor voor de kastuinbouw handiger om per bedrijf of bedrijfscluster, over te stappen op geothermische energie.
Niet afhankelijk en dus geen probleem bij havenstakingen, gehackte (transport)netwerken, door psychopathische medeburger of Gazprom, Poetin zelf of IS ;-)
@4: elke regel heeft betrekking of op duurzaamheid of op huidig misbruik van de warmteklanten.
Ik heb ook geen moeite met een lek huis maar wel als mij dezelfde prijs wordt gerekend per eenheid warmte en ik dan 25% meer warnte moet afnemen. Neem nou nog mee dat er veel gebruikers zijn die betaalt hebben voor een bepaalde isolatie maar die niet hebben gekregen. Het geld voor de isolatie is in de zakken van de warmteleverancier verdwenen terwijl de consument per jaar 15-25% meer warmte afneemt en dus veel meer kwijt is dan de gasklant waar zijn prijs mee vergeleken wordt.
Nagenoeg alle warmte voor warmtenetten wordt gewoon opgewekt middels fossiele bronnen. Of met een grote wijk cv ketel of het wordt afgetapt van de stoomleidingen voor er stroom wordt geproduceerd of wordt opgevangen bij afvalverbranding.
Besparen is dus het belangrijkste om het allemaal echt duurzaam te krijgen, er is nagenoeg geen enkel net wat echt op restwarmte of op snoeihout draait en daarmee dus echt duurzaam is.
De prijs is helemaal een vak apart , daar is werkelijk elke plank misgeslagen bij de uitvoering van de warmtewet. Minister Kamp heeft er alles aan gedaan om het kromme asociale prijsbeleid van Hans ‘snor bijbaan’ Alders ( ja de reddende engel voor Groningen ) door te zetten. Het is heel belangrijk dat VEH / Woonbond en of de gebruikers een stem gaan krijgen. We betalen per dag met 600.000 aansluitingen 800.000 euro te veel ( PER DAG JA! )
Ik ben altijd heel positief geweest over warmtenetten omdat ook ik dacht dat het een goede duurzame oplossing was maar hoe meer je weet hoe meer je ervan overtuigd wordt dat je met de huidige partijen en regelgeving er niet meer aan moet beginnen.
Verder gaat het rechttrekken voor de bestaande gebruikers zoveel kosten dat dat waarschijnlijk alle bestaande leveranciers de kop en in ieder geval het voortbestaan gaat kosten ( behalve die met netten op afval en op aftapwarmte uit elektracentrales met bruinkool die je juist als eerste zou willen sluiten vanwege de vervuiling ).
Zonder een total reset van het warmtesysteem en daarna een vrij en open systeem kunnen we er beter mee stoppen en individueel de zaken oplossen met NOM / All-electric en pellets wat sneller terugverdient en past bij de huidige maatschapij. De beste energie is diegene die je niet meer nodig hebt. Verder denk ik dat wanneer er straks energiebelasting op warmte komt wij met warmte echt het bokje zijn want stroom wek je nu makkelijk zelf op voor een redelijk betaabare prijs terwijl je om zelf warmte warmte op te wekken je meestal naast de zonnepanelen voor de stroom ook nog een dure warmtepomp moet kopen !
@8: Stoppen met warmtenet?
Het zou al mooi zijn de uitbreiding in nieuwbouw – die woningen moeten over enkele jaren energie neutraal zijn! – te kunnen afremmen. Maar helaas het zijn prestige projecten van de (plaatselijke) overheden. Die stoppen niet zo gemakkelijk.
Zo wordt er niet minder, maar juist meer fossiel verstookt.
Juist voor voorstanders van warmtenetten lijkt me die keuze belangrijker dan “ontwerp principes”
Warmtenetten zorgen met hun perverse EPC bonus en de leveranciersbescherming juist voor achteruitgang …. Voor de aansluitbijdrage + 15 jaar warmte rekening is het hele huis energieneutraal met stroom erbij in het geval van nieuwbouw…. Als dat niet duurzaam voor bewoner en planeet weet ik het niet meer !
De belastingdienst en de Energiemaffia ziet dat ongetwijfeld anders alleen mag je van een gemeente toch wel verwachten dat deze voor de inwoners kiest