Gunst, wat een nieuws. Wat een ontdekking. Ben helemaal verbijsterd. Waarom is dit niet eerder ontdekt?
#2
Omstander
@1: Omdat de volstrekte en hopelijk definitieve teloorgang van de PvdA plaats heeft gevonden tegelijkertijd met, niet als gevolg van, de vurige wens hiertoe vanuit dom en populistisch rechts. Voor zij die zich daar niet onder scharen kost het wat zelfbeeld-overreding om de uiteindelijke conclusies (of in ieder geval consequenties) van ook die groep dan alsnog te onderschrijven. Categorie-denken, meer dan zaken op eigen, intrinsieke merites beoordelen met andere woorden.
Heel langzaam en heel licht begint bij mij momenteel enige hoop te gloren dat inmiddels zelfs onder categorialen de PvdA voldoende geloofwaardigheid heeft ingeleverd dat de partij niet nog langer rechts beleid kan faciliteren.
#3
zuiver
Ik las echt eerst, kort, fascistenpartij.
#4
Arjan Fernhout
Ewald Engelen moet maar eens met een Willem Schinkel gaan praten. Ik kan wel iets googelen op bijvoorbeeld – attributes, ontology and history – en Engelen een gereedschapskistje aanbieden, maar als ‘dit werkt wel, dat werkt niet’ – type kan ik in eerste instantie niet veel meer doen dan het herhalen van een tekstje die ik gisteren in Trouw plaatste over toestanden rond het pgb:
– De zwakte van de Nederlandse democratie toont zich in het institutionele wantrouwen bij alles en iedereen die op subsidie, uitkering of andere ondersteuning is aangewezen, alsmede de artsen, ambtenaren en instellingen die hierbij betrokken zijn. Dit komt niet voort uit de bestrijding van fraude en corruptie, maar is inherent aan een politieke constructie. De paradox van een liberaal-kapitalistische economie is dat het geen natuurlijke toestand is, maar een politieke constructie die moet worden afgedwongen door de staatsmacht teneinde de markt te bevrijden van staatsinmenging. De gedepolitiseerde conditie [zoals in de 2e kamer in ‘samenwerking’ te zien is] nodig voor deze liberale economie vertoont tendenzen van het autoritaire liberalisme van Carl Schmitt in de laatste fase van de Weimar republiek waarbij alles wat markt-ondermijnend werkt als subversief werd geclassificeerd. De haast waarmee dit gebeurt, getuigt van fanatisme en is sociaal ontwrichtend. –
Graven in het interbellum is altijd gevaarlijk, maar bij een Wolfgang Streeck in zo te lezen vertrouwde handen. Het economische autoritarisme dat door Dijsselbloem c.s. wordt uitgeoefend is ook terug te kennen in wat Varoufakis schrijft.
#5
Joop
Hopelijk dat er een Nieuw Links beweging komt net zoals in de jaren 70 , en dat dan de cultuur marxisten eruit gegooid worden.
Eerst het vreten en dan de moraal.
Offe …
#6
Lord Flash
@1
Omdat zo lang als de Partij van de Arbeid deze koers blijft varen, er een brede politieke consensus is en het lijkt alsof dit beleid de enige manier is waarop verstandige mensen uit de crisis proberen te komen.
Zolang de tegenmachten Wilders en de SP zijn, worden andere oplossingen gezien als extremistisch.
Bij GroenLinks beweegt Klaver de goede richting op, maar full throated Keynesiaan is ie volgens mij niet. En te klein. D66 is akelig dom-ideologisch voor een partij die zegt pragmatisch te zijn.
Als de PvdA, kortom, zou handelen naar haar eigen waarden, betekent dat het debat dat gevoerd zou moeten worden (en hier op sargasso wel gevoerd wordt) over de stupide wijze waarop wij ons uit de crisis proberen te trekken, ineens in het centrum van de politiek terechtkomt. Daarom kan wat Engelen zegt, niet vaak genoeg gezegd worden.
@4, ik geloof niet dat ik het helemaal eens ben met de inhoud van je stukje, maar ik ben vooral waarom je deze economie omschrijft als ‘liberale’ economie? Zoals de PvdA niet links meer is, heeft de invulling van de economie weinig van doen met het liberalisme (dat niet ging om ‘vrij baan voor de grootkapitalisten’ maar juist vrijheid om je eigen potentieel te ontwikkelen.)
Overigens denk ik daarnaast dat het niet echt gaat om geinstitutionaliseerd wantrouwen, maar eerder om geinstitutionaliseerde minachting voor de zwakkere groepen. Ik denk ook niet dat het (rechtstreeks) nodig is om de politieke constructie van de staat in stand te houden, en niet om ‘de markt’ vrij van staatsinmenging te houden (wil je dat uittesten, gooi dan eens een balletje op over ‘weg met patentrecht’ of ‘ophouden met vervolging van het delen van muziek, films en boeken’ en zie hoe ontzettend graag men staatsinmenging wil als het zo uitkomt) maar om zichzelf vrij van staatsinmenging te houden.
Da’s wel een belangrijk verschil. De grootste spelers in ‘de markt’ hebben zelf vooral een hekel aan het idee van een vrije markt, de enige goede markt is er een die ze beheersen.
Dat uitkeringsgerechtigden en zaken als zorg en onderwijs steeds de dupe zijn is volgens mij niet zozeer omdat het nodig is om het systeem in stand te houden, maar vooral ook omdat ze de makkelijkst te pakken groepen zijn.
Overigens heb ik niet het idee dat er een ‘natuurlijke toestand’ (zonder politieke constructie) zou zijn waarin dergelijk machtsmisbruik automatisch afwezig is, en hoeft een politieke constructie er helemaal niet toe te leiden dat men naar de zwaksten trapt – ik zou juist zeggen dat veel van de politieke constructies zijn ontstaan om dat tegen te gaan.
@6, nee, zolang de tegenmachten automatisch worden weggezet en men de SP en de PVV in 1 adem blijft noemen blijft dat in stand. Er is niks extremistisch aan de SP, hun standpunten zijn vele malen milder dan de zaken die Engelen aanhaalt over waar de PvdA mee begon, maar de beeldvorming speelt zich voornamelijk af los van de werkelijke standpunten. Zolang onze media (en wijzelf als maatschappij) rustig meegaan in die relatieve positiebepaling met de PvdA per definitie links ongeacht hun werkelijke standpunten en handelen, en de SP per definitie extreem, houden we dat in stand. Maar dat gaat volledig over beeldvorming.
Het zijn beslist niet de te extreme standpunten van de SP die het probleem zijn.
#10
Cerridwen
@8: Waar hoop je eigenlijk op als je om een Nederlandse Jeremy Corbyn vraagt? Iemand waarop links Nederland trots kan zijn, of iemand die links Nederland aan de macht gaat helpen?
@10: Iemand die weer vertrouwen geeft bij linkse kiezers die dat de afgelopen jaren verloren hebben
#13
Lord Flash
@9
Ik ben het eens met je opmerking dat het wegzetten van de SP als extreem niet strookt met hun standpunten. Ik vind ze niet extreem: het punt dat ik maakte is dat ze wel zo gezien worden en dus hun ideeen niet worden gezien als iets wat mainstream bediscussieerd zou moeten worden. En dat is jammer.
Je kan de beeldvorming zelf proberen te veranderen, maar de beeldvorming verandert ook als een als “verantwoordelijk” geziene partij een andere positie kiest.
#14
Arjan Fernhout
@7: Fijn dat je het bijna helemaal met me eens bent. Voor ‘wat bedoel je met?’ vragen etc. kun je terecht bij Karl Polanyi in zijn boek The Great Transformation of bij Wolfgang Streeck, die het huwelijk tussen het huidige kapitalisme en democratie een zeer slecht huwelijk vindt. De ‘natuurlijke toestand’ is er een van reciprociteit. Milton Friedman vaardigde het verbod uit om zich bij winstmaximalisatie ook maar iets aan te trekken van maatschappelijke ontwikkelingen. Waar het op neer komt is dat laissez-faire weer eens uit de klauw is gelopen en dat er in Europa een destabilisatie dreigt zoals bij het begin van de 20e eeuw.
@7, bijna helemaal inderdaad, maar de nadruk ligt steeds net wat anders.
die het huwelijk tussen het huidige kapitalisme en democratie een zeer slecht huwelijk vindt.
Daar ben ik het absoluut mee eens, maar ik vroeg niet ‘wat bedoel je met’ maar ‘waarom gebruik je’ en dan specifiek de term liberalisme.
Waar het op neer komt is dat laissez-faire weer eens uit de klauw is gelopen
Dat idee heb ik dus niet omdat ik niet het idee heb dat er ooit werkelijk sprake is geweest van een intentie tot laissez-faire (zeker niet de laatste zeg 45 jaar) maar dat de term laissez-faire gruwelijk misbruikt is om een ander soort politiek te voeren. Die inderdaad uit de klauwen is gelopen.
@6
Er is inderdaad een brede politieke consensus dat de het huidige economische beleid het enige juiste is voor een Westers land in het huidige tijdperk van links tot recht voeren vrijwel alle grote partijen in het Westen dit beleid. Dit word net zo breed ondersteund door de praktijkvoorbeelden uit de realiteit, de landen die zich het er het best aan houden, zoals Duitsland doen het ook het best en vice versa.
Keynesiaanse politiek betekend sparen in slechte tijden en met het gespaarde geld in slechte tijden de economie ondersteunen in de praktijk blijken politici van links tot recht in goede tijden het geld liever uit te delen aan hun kiezers, het resultaat kennen we intussen.
De PvdA en met hun de meeste andere grote sociaal democratische partijen, zoals SPD en Labour hebben dit in middels ingezien en hun beleid aangepast aan de nieuwe inzichten. Is dit een façade of gewoon voortschrijdend inzicht, wat een zich progressief noemende partij zou moeten hebben? Er zijn nog genoeg ander linkse wapenfeiten voor de PvdA te halen, windmolens, immigratie, demilitarisatie, nivellering daar zijn ze allemaal nog ouderwets links en succesvol in.
De SP en de PVV zijn op het oude linkse spoor blijven hangen denkende dat je Keynesiaanse politiek kan voeren door je steeds dieper in de schuld te steken. Zij hebben makkelijk praten vanuit de oppositie en zonder ooit regeringsverantwoordelijkheid te hebben gehad, het is ook maar de vraag of ze dat echt denken of dat dat maar een beetje populistisch geblaat voor de bühne is. De Zuidelijke Europese landen met Griekenland voorop hebben intussen toch echt wel aangetoond dat die weg een doodlopend spoor is. Elke partij die zich een beetje serieus neemt en ooit regeringsverantwoordelijkheid nastreeft weet dat ze daar niet meer aan moeten beginnen.
Dit word net zo breed ondersteund door de praktijkvoorbeelden uit de realiteit, de landen die zich het er het best aan houden, zoals Duitsland doen het ook het best en vice versa.
Op het kleine detail van de hele crisis zelf na, en het feit dat het niet waar is bedoel je?
De PVV is verder helemaal niet links, hou eens op met die onzin. De PVV roept af en toe wel eens iets als het nodig is om een beetje aandacht te krijgen of een paar stemmen, maar ze zetten het nadrukkelijk nooit door in het stemgedrag – als het gaat om werkelijke keuzes volgen ze de VVD of nog rechtser beleid. En da’s ook niet zo gek want Wilders komt uit de VVD en zijn sponsoren zitten vooral in de extreem-conservatieve hoek.
@16 De SP en de PVV zijn op het oude linkse spoor blijven hangen
U is af!
#19
Arjan Fernhout
@15: Tsja. Uit een kopje waar THEE op staat, hoeft niet altijd thee te worden gedronken. Hetzelfde geldt voor ‘liberalisme.’ Wat wordt daarmee bedoeld? Wolfgang Streeck heeft daar geen moeite mee:
– Obviously what Schmitt called the authoritarian state was a liberal state, but calling it thus might have been misunderstood by his audience to mean a state that would also be democratic. This was definitely not what German industrialists had in mind at the time. Schmitt’s authoritarian state, as Heller rightly notes, was a liberal-authoritarian state, one that was, in the classical liberal way, strong and weak at the same time: strong in its role as protector of “the market” and “the economy” from democratic claims for redistribution – to the point of being able to deploy the public power to suppress such claims – and weak in its relationship to the market as the designated site of autonomous capitalist profit-seeking, which government policy was to protect and if necessary expand without, however, entering it. In an interesting way, the strong-and-weak state of liberalism – keeper of the capitalist market economy while staying out of its everyday operation – resembles how deist theology, in its Leibnizian version, imagined God: as an all-powerful clockmaker limiting himself to watching the operation of the perfect clock he has made, without intervening in it. –
Streeck definieert een ‘liberale economie’ (daar had ik het in #4 over en niet over ‘liberalisme’) als volgt: Liberalism, Heller finds in Schmitt, exists in a strange, paradoxical relationship with the state and the public power. The freedom of the market from state interference that defines a liberal and indeed a liberal-capitalist economy is not a state of nature but is and needs to be politically constructed, publicly instituted, and enforced by state power. The de-politicized condition of a LIBERAL ECONOMY is itself an outcome of politics, in the sense of a specific use of the authority of the state for a specific political purpose – it is a political construction that must be politically defended against the possibility of political authority falling into the hands of social forces that might use it for non-liberal, market-subverting objectives.
Neoliberalisme is ook al niet wat het claimt te zijn. Het platte cliché van neoliberalisme als een politiek om de staat klein te maken en de markt vrij, komt nergens overeen met de realiteit. Markten worden selectief vrij gemaakt voor de bevordering van de mondiale circulatie van kapitaal, en daarbij is een selectief sterke staat nodig. Nergens heeft neoliberalisme geleid tot het kleiner worden van de staat. Wel tot een transformatie van de staat in de richting van een regulerende, monitorende en straffende staat, en weg van een interventionistische verzorgingsstaat.
Misschien kun je hier mee leven. Overigens zijn Mark Rutte en Jeroen Dijsselbloem voor mij eerder (gevaarlijke) ideologen dan mensen die moedwillig proberen ‘zwakkere groepen’ te treffen, onder het motto dat zoiets als ‘vrijheid’ alleen vrijheid is indien men, met behoud van individuele ‘vrijheden,’ zich houdt aan de regels van ‘vooruitgang’ in maatschappelijke zin wat bij Rutte vooral de betekenis heeft van materiële groei in staatsverband (waarbij multinationals en bankiers in een soort herschrijving van de Politeia van Plato de ‘aristocratie’ vormen). In die vaart kan ‘zwakheid’ niet getolereerd worden en dient institutioneel met repressieve middelen benaderd te worden. In deze ideologie opereert R. dus in het ‘belang voor alle Nederlanders,’ naar eigen zeggen. Dijsselbloem eist van de Grieken ‘gedepolitiseerde’ wetgeving en vindt zijn verdere eisen ‘politiek neutraal.’ Zoiets komt rechtstreeks uit het Duitse ordoliberalisme. ‘Sociaal’ in de Soziale Marktwirkschaft en ‘sociaal’ in sociale democratie zijn twee totaal verschillende dingen. Dat maakt Dijsselbloem een crypto-ordoliberaal. Zie bijv. het artikel ‘Germany’s Iron Cage’ in Le Monde Diplomatique: http://www.exacteditions.com/read/diplomatique/august-2015-44407/4/3?dps=
Men hoeft het niet eens over ‘slechte intenties’ van de huidige politici te hebben. Er wordt een controlestaat geconfigureerd die mogelijke toekomstige potentaten faciliteert. Het verzet daartegen is zeker in Nederland angstwekkend klein.
#20
Joop
De PVV is gewoon nationaal-socialistisch. Solidiar met het eigen volk. Eerder hebben we gezien hoe Hitler dat ook deed. Ook geen socialist, maar een reactionair die infiltreerde. En nu zie je hetzelfde. Hoe beweeg je het volk? De stemmentrekkerij? Gewoon praten dat hun alles wordt ontnomen, en dat komt door moslims en de eu. Klinkklare onzin, want Wilders weet als geen ander uit de vvd , dat het gewoon neo liberaal beleid is. Maar ja, lekker babbelen wat iedereen begrijpt met slogans.
@19.
Wel eens gehoord van de nachtwakerstaat? Dat was in de 19e eeuw, welke op economisch beleid behoorlijk liberaal was, met een sterke staat (of koning Willem I) die dat ondersteunde.
@19, sorry, ik had in mijn oorspronkelijke vraag inderdaad ook expliciet ‘liberale economie’ genoemd. Dat is ergens verschoven, mea culpa, mea maxima culpa, en kun je dan nu je neerbuigende toon een klein beetje dimmen? Dank.
Streeck wijst zelf al op het punt dat ‘calling it thus might have been misunderstood’ – en het wordt verkeerd begrepen. Ik vind dus dat dat soort termen beter niet gebruikt kunnen worden als we die verkeerde indrukken niet kunnen wekken. (Overigens had je dit antwoord meteen kunnen geven op mijn vraag in 7: waarom noem je het een liberale economie? Met en citaatje van de relevante uitspraak.)
Eens met dat Rutte en Dijsselbloem niet degenen zijn met kwade intenties. Maar het gaat erom dat er een behoorlijk machtsblok achter zit. Streeck noemt “This was definitely not what German industrialists had in mind at the time.” – de Duitse industrialisten dus. Op dit moment zijn het meer de Amerikaanse multinationals en financiele spelers (Goldman Sachs enzo) maar die hebben volgens mij nadrukkelijk wel voor een deel kwade intenties die werkelijk gericht zijn op het onderdrukken van de bevolking (te beginnen bij de zwaksten.)
Het te makkelijk gebruiken van termen als ‘liberaal’, ‘liberale economie’, ‘laissez-faire’ roept makkelijk associaties op met de stromingen uit de geschiedenis die heel nadrukkelijk gingen om ruimte voor de individuele mens die niet teveel beperkt mocht worden (niet door de overheid, niet door het grootkapitaal en niet door standsverschillen.) Maar ik wil de kwaadwillende industrialisten niet meer het voordeel van die associaties geven.
En dus lijkt het me zaak om de PvdA niet meer links te noemen, maar ook om termen zoals ‘liberale economie’ niet te gebruiken als dat gebeurt zonder dat je de kanttekeningen die Streeck erbij maakt expliciet noemt.
#22
Arjan Fernhout
@21: Nou ja, een beetje plagen mag toch wel, Inca? Zo bij een kopje thee heb ik de indruk te praten tegen iemand die is afgestudeerd in classicisme. D’Alembert: Als de definities juist zijn en ze worden op de juiste manier met elkaar in verband gebracht, dan moet een fout in een redenering net zo makkelijk op te sporen zijn als een fout in een algebrasom. ‘Definitie’ moet hier gezien worden als een ‘representatie’ van een waargenomen fenomeen in een woord. Kant beschouwde deze ‘fenomenologie’ uiteindelijk als ontoereikend. Tweehonderd jaar daarvoor klaagde Montainge: “Er is meer werk aan het interpreteren van interpretaties dan in het interpreteren van dingen; er zijn meer boeken over boeken dan over enig ander onderwerp; we doen niets anders dan over en weer elkaars teksten verklaren.” Vanaf Spinoza e.a. veranderde het ‘beeld’ (de gelijkenis) in het ‘woord’ (de representatie). Aangezien we zoals d’Alembert en Montaigne wéér in een overgangstijd leven – iedereen heeft ‘if .. than’ over ‘wat veroorzaakt nu wat’ in het huidige organicistische denken (zo betitelt Willem Schinkel het; ik weet niet iets beters) wel een manier van denken over hoe de zaken lopen – die dramatisch lang duurt waarbij we gedoemd zijn om voor particuliere interpretatie van ‘de gang van zaken’ reclame te voeren (populisme is een woord dat hopeloos te kort schiet).
Meer praktisch gesproken zijn er in deze complexe tijden twee wekkers (althans dat zijn de belangrijkste) die m.i. in dezelfde behuizing zitten en tegelijkertijd aflopen. Een epistemologische (Ilya Prigogine: alles ontwikkelt zich uiteindelijk slechts in complexiteit om vervolgens uiteen te vallen) die ik in voorgaande strofe neerzette en één die het bestaan van het ‘natuurlijke’ van de eerste ontkent door zich vast te houden aan (geo)politiek en sociaal-economisch wrakhout die steeds meer slachtoffers veroorzaakt. (slechts een voorbeeld van een reeks van slachtoffers opgeofferd aan politieke dogma’s).
In jouw stramien kan ik het alleen maar volledig eens zijn dat men de PvdA niet meer links kan worden genoemd (Dijsselbloem straft in Griekenland collectief. Een half miljoen pensionados straffen door afschaffing van een armoetoeslag van 37% bij een btw-verhoging die e.600,- p.j. kost impliceert niet alleen menselijk leed, maar sluit contraproductief een bevolkingsgroep uit van de economische circulatie. Dit komt voort uit politieke dogma’s waarin elk spoor van socialisme verdwenen is en uit politiek opportunisme. Volgens het merendeel van Nederlanders kunnen de Grieken niet hard genoeg gestraft worden, foutief ingelicht door de media over riante pensioenen aldaar. ‘Social expenditure to GDP,’ inclusief pensioenen, was in 2008 veel lager in Griekenland dan in Nederland (25%/30%). Een werkelijke sociaal-democratische partij had in Nederland gehamerd op een substantiële verhoging van de bestedingsruimte voor de middenklasse, uit economische redenen, uit een poging om te voldoen aan de afspraak van het streven naar 2% inflatie in Europa, om het vakmensen aantrekkelijk te maken, om de toevloed naar universiteiten te remmen, etc.), maar amoreel/immoreel ben ik niet overtuigd van wat je zegt over zelfs Goldman Sachs. Aan het ‘geloof’ aldaar is geen twijfel, ook al zegt de empirie dat het duivels uitpakt. Good cop or bad cop? What is it in itself?
De PvdA (Partij van de Arbeid) is thans nou meer veranderd in de Partij voor de asielzoekers, armoede, afbraak, asociaalheid, anti-Nederlanders enz. en doet me haast denken aan een sprookje van Andersen, genaamd ‘De varkenshoeder’.
In dit verhaal wilde een (niet al te rijke) prins trouwen met een mooie prinses, de dochter van een keizer, waarbij hij haar als huwelijksgeschenken een rode roos en een nachtegaal stuurde. De prinses was helaas verschrikkelijk verwaand en ze had liever van hem een kunstroos of een kunstnachtegaal cadeau gekregen. Nochtans wilde de schone prins nog steeds met haar trouwen, hij vermomde zich als varkenshoeder en nam een zelfgemaakte ratel mee dat door belletjes een heel mooi wijsje speelde: “Ach, mijn lieve Augustijn, alles is weg, weg, weg!”
Toen de vermomde prins de arrogante prinses opzocht wilde deze echter koste wat het kost de muzikale ratel bezitten maar de “varkenshoeder” wilde daar in ruil vele tientallen kussen voor terug hebben. Van de hofdames wilde hij geen kussen hebben dus stemde de hebzuchtige prinses toe, achter de rug van haar vader om. Toen deze daarachter kwam werd de keizer loeikwaad en verstootte hij zijn dochter en de prins uit het paleis!
De prinses kreeg helaas teveel zelfmedelijden en wenste dat zij toch met de prins was getrouwd al besloot deze toen zichzelf, achter een boom, van zijn vermomming te ontdoen. Toen de prinses de mooie prins zag kreeg ze eerbied voor hem wilde zij hierna alsnog met hem trouwen maar hij antwoordde: “Prinses, ik kan nou alleen nog maar minachting voor u voelen. Van echte rozen en nachtegalen, die ik uit liefde naar u toestuurde, had u geen verstand en wees deze af maar u was echter wel bereid om voor een zingende ratel een varkenshoeder te kussen! U bent dus in feite veel te arrogant en daarom zoekt u het zelf maar uit!”
Hij keerde terug naar zijn koninkrijk en de verwaande prinses kon toen alleen maar eenzaam buiten zitten en zingen: “Ach, mijn lieve Augustijn, alles is weg, weg, weg!”
De vergelijking is dat de PvdA zich al tijden precies zo gedraagt als de verwaande prinses! Zij hebben de gewone burger (van wie zij alles kregen en hierna op hen stemden) geminacht en ze waren helaas wel bereid om vreemdelingen zoals bepaalde asielzoekers en moslims (de varkenshoeder) te ontarmen en van hen de ratel (de islam) te verkiezen in ruil voor gunsten. De keizer (Nederland) smeet daarom de PvdA meteen de straat op waarna ook de prins (de Nederlandse burgers) hen verwierpen! En nou zou de gehate PvdA eveneens kunnen gaan zingen: “Ach, mijn lieve Nederland, alles is weg, weg, weg!”
Reacties (23)
Gunst, wat een nieuws. Wat een ontdekking. Ben helemaal verbijsterd. Waarom is dit niet eerder ontdekt?
@1: Omdat de volstrekte en hopelijk definitieve teloorgang van de PvdA plaats heeft gevonden tegelijkertijd met, niet als gevolg van, de vurige wens hiertoe vanuit dom en populistisch rechts. Voor zij die zich daar niet onder scharen kost het wat zelfbeeld-overreding om de uiteindelijke conclusies (of in ieder geval consequenties) van ook die groep dan alsnog te onderschrijven. Categorie-denken, meer dan zaken op eigen, intrinsieke merites beoordelen met andere woorden.
Heel langzaam en heel licht begint bij mij momenteel enige hoop te gloren dat inmiddels zelfs onder categorialen de PvdA voldoende geloofwaardigheid heeft ingeleverd dat de partij niet nog langer rechts beleid kan faciliteren.
Ik las echt eerst, kort, fascistenpartij.
Ewald Engelen moet maar eens met een Willem Schinkel gaan praten. Ik kan wel iets googelen op bijvoorbeeld – attributes, ontology and history – en Engelen een gereedschapskistje aanbieden, maar als ‘dit werkt wel, dat werkt niet’ – type kan ik in eerste instantie niet veel meer doen dan het herhalen van een tekstje die ik gisteren in Trouw plaatste over toestanden rond het pgb:
– De zwakte van de Nederlandse democratie toont zich in het institutionele wantrouwen bij alles en iedereen die op subsidie, uitkering of andere ondersteuning is aangewezen, alsmede de artsen, ambtenaren en instellingen die hierbij betrokken zijn. Dit komt niet voort uit de bestrijding van fraude en corruptie, maar is inherent aan een politieke constructie. De paradox van een liberaal-kapitalistische economie is dat het geen natuurlijke toestand is, maar een politieke constructie die moet worden afgedwongen door de staatsmacht teneinde de markt te bevrijden van staatsinmenging. De gedepolitiseerde conditie [zoals in de 2e kamer in ‘samenwerking’ te zien is] nodig voor deze liberale economie vertoont tendenzen van het autoritaire liberalisme van Carl Schmitt in de laatste fase van de Weimar republiek waarbij alles wat markt-ondermijnend werkt als subversief werd geclassificeerd. De haast waarmee dit gebeurt, getuigt van fanatisme en is sociaal ontwrichtend. –
Graven in het interbellum is altijd gevaarlijk, maar bij een Wolfgang Streeck in zo te lezen vertrouwde handen. Het economische autoritarisme dat door Dijsselbloem c.s. wordt uitgeoefend is ook terug te kennen in wat Varoufakis schrijft.
Hopelijk dat er een Nieuw Links beweging komt net zoals in de jaren 70 , en dat dan de cultuur marxisten eruit gegooid worden.
Eerst het vreten en dan de moraal.
Offe …
@1
Omdat zo lang als de Partij van de Arbeid deze koers blijft varen, er een brede politieke consensus is en het lijkt alsof dit beleid de enige manier is waarop verstandige mensen uit de crisis proberen te komen.
Zolang de tegenmachten Wilders en de SP zijn, worden andere oplossingen gezien als extremistisch.
Bij GroenLinks beweegt Klaver de goede richting op, maar full throated Keynesiaan is ie volgens mij niet. En te klein. D66 is akelig dom-ideologisch voor een partij die zegt pragmatisch te zijn.
Als de PvdA, kortom, zou handelen naar haar eigen waarden, betekent dat het debat dat gevoerd zou moeten worden (en hier op sargasso wel gevoerd wordt) over de stupide wijze waarop wij ons uit de crisis proberen te trekken, ineens in het centrum van de politiek terechtkomt. Daarom kan wat Engelen zegt, niet vaak genoeg gezegd worden.
@4, ik geloof niet dat ik het helemaal eens ben met de inhoud van je stukje, maar ik ben vooral waarom je deze economie omschrijft als ‘liberale’ economie? Zoals de PvdA niet links meer is, heeft de invulling van de economie weinig van doen met het liberalisme (dat niet ging om ‘vrij baan voor de grootkapitalisten’ maar juist vrijheid om je eigen potentieel te ontwikkelen.)
Overigens denk ik daarnaast dat het niet echt gaat om geinstitutionaliseerd wantrouwen, maar eerder om geinstitutionaliseerde minachting voor de zwakkere groepen. Ik denk ook niet dat het (rechtstreeks) nodig is om de politieke constructie van de staat in stand te houden, en niet om ‘de markt’ vrij van staatsinmenging te houden (wil je dat uittesten, gooi dan eens een balletje op over ‘weg met patentrecht’ of ‘ophouden met vervolging van het delen van muziek, films en boeken’ en zie hoe ontzettend graag men staatsinmenging wil als het zo uitkomt) maar om zichzelf vrij van staatsinmenging te houden.
Da’s wel een belangrijk verschil. De grootste spelers in ‘de markt’ hebben zelf vooral een hekel aan het idee van een vrije markt, de enige goede markt is er een die ze beheersen.
Dat uitkeringsgerechtigden en zaken als zorg en onderwijs steeds de dupe zijn is volgens mij niet zozeer omdat het nodig is om het systeem in stand te houden, maar vooral ook omdat ze de makkelijkst te pakken groepen zijn.
Overigens heb ik niet het idee dat er een ‘natuurlijke toestand’ (zonder politieke constructie) zou zijn waarin dergelijk machtsmisbruik automatisch afwezig is, en hoeft een politieke constructie er helemaal niet toe te leiden dat men naar de zwaksten trapt – ik zou juist zeggen dat veel van de politieke constructies zijn ontstaan om dat tegen te gaan.
@5: Wie wordt de Nederlandse Jeremy Corbyn?
@6, nee, zolang de tegenmachten automatisch worden weggezet en men de SP en de PVV in 1 adem blijft noemen blijft dat in stand. Er is niks extremistisch aan de SP, hun standpunten zijn vele malen milder dan de zaken die Engelen aanhaalt over waar de PvdA mee begon, maar de beeldvorming speelt zich voornamelijk af los van de werkelijke standpunten. Zolang onze media (en wijzelf als maatschappij) rustig meegaan in die relatieve positiebepaling met de PvdA per definitie links ongeacht hun werkelijke standpunten en handelen, en de SP per definitie extreem, houden we dat in stand. Maar dat gaat volledig over beeldvorming.
Het zijn beslist niet de te extreme standpunten van de SP die het probleem zijn.
@8: Waar hoop je eigenlijk op als je om een Nederlandse Jeremy Corbyn vraagt? Iemand waarop links Nederland trots kan zijn, of iemand die links Nederland aan de macht gaat helpen?
@10: Bij voorkeur allebei.
Maar anders opteer ik voor trots.
Lui die wel aan de macht weten te komen maar waar je niet trots op kunt zijn, die hebben we nu meer dan genoeg gehad.
@10: Iemand die weer vertrouwen geeft bij linkse kiezers die dat de afgelopen jaren verloren hebben
@9
Ik ben het eens met je opmerking dat het wegzetten van de SP als extreem niet strookt met hun standpunten. Ik vind ze niet extreem: het punt dat ik maakte is dat ze wel zo gezien worden en dus hun ideeen niet worden gezien als iets wat mainstream bediscussieerd zou moeten worden. En dat is jammer.
Je kan de beeldvorming zelf proberen te veranderen, maar de beeldvorming verandert ook als een als “verantwoordelijk” geziene partij een andere positie kiest.
@7: Fijn dat je het bijna helemaal met me eens bent. Voor ‘wat bedoel je met?’ vragen etc. kun je terecht bij Karl Polanyi in zijn boek The Great Transformation of bij Wolfgang Streeck, die het huwelijk tussen het huidige kapitalisme en democratie een zeer slecht huwelijk vindt. De ‘natuurlijke toestand’ is er een van reciprociteit. Milton Friedman vaardigde het verbod uit om zich bij winstmaximalisatie ook maar iets aan te trekken van maatschappelijke ontwikkelingen. Waar het op neer komt is dat laissez-faire weer eens uit de klauw is gelopen en dat er in Europa een destabilisatie dreigt zoals bij het begin van de 20e eeuw.
@7, bijna helemaal inderdaad, maar de nadruk ligt steeds net wat anders.
Daar ben ik het absoluut mee eens, maar ik vroeg niet ‘wat bedoel je met’ maar ‘waarom gebruik je’ en dan specifiek de term liberalisme.
Dat idee heb ik dus niet omdat ik niet het idee heb dat er ooit werkelijk sprake is geweest van een intentie tot laissez-faire (zeker niet de laatste zeg 45 jaar) maar dat de term laissez-faire gruwelijk misbruikt is om een ander soort politiek te voeren. Die inderdaad uit de klauwen is gelopen.
@6
Er is inderdaad een brede politieke consensus dat de het huidige economische beleid het enige juiste is voor een Westers land in het huidige tijdperk van links tot recht voeren vrijwel alle grote partijen in het Westen dit beleid. Dit word net zo breed ondersteund door de praktijkvoorbeelden uit de realiteit, de landen die zich het er het best aan houden, zoals Duitsland doen het ook het best en vice versa.
Keynesiaanse politiek betekend sparen in slechte tijden en met het gespaarde geld in slechte tijden de economie ondersteunen in de praktijk blijken politici van links tot recht in goede tijden het geld liever uit te delen aan hun kiezers, het resultaat kennen we intussen.
De PvdA en met hun de meeste andere grote sociaal democratische partijen, zoals SPD en Labour hebben dit in middels ingezien en hun beleid aangepast aan de nieuwe inzichten. Is dit een façade of gewoon voortschrijdend inzicht, wat een zich progressief noemende partij zou moeten hebben? Er zijn nog genoeg ander linkse wapenfeiten voor de PvdA te halen, windmolens, immigratie, demilitarisatie, nivellering daar zijn ze allemaal nog ouderwets links en succesvol in.
De SP en de PVV zijn op het oude linkse spoor blijven hangen denkende dat je Keynesiaanse politiek kan voeren door je steeds dieper in de schuld te steken. Zij hebben makkelijk praten vanuit de oppositie en zonder ooit regeringsverantwoordelijkheid te hebben gehad, het is ook maar de vraag of ze dat echt denken of dat dat maar een beetje populistisch geblaat voor de bühne is. De Zuidelijke Europese landen met Griekenland voorop hebben intussen toch echt wel aangetoond dat die weg een doodlopend spoor is. Elke partij die zich een beetje serieus neemt en ooit regeringsverantwoordelijkheid nastreeft weet dat ze daar niet meer aan moeten beginnen.
@16,
Op het kleine detail van de hele crisis zelf na, en het feit dat het niet waar is bedoel je?
De PVV is verder helemaal niet links, hou eens op met die onzin. De PVV roept af en toe wel eens iets als het nodig is om een beetje aandacht te krijgen of een paar stemmen, maar ze zetten het nadrukkelijk nooit door in het stemgedrag – als het gaat om werkelijke keuzes volgen ze de VVD of nog rechtser beleid. En da’s ook niet zo gek want Wilders komt uit de VVD en zijn sponsoren zitten vooral in de extreem-conservatieve hoek.
@16 De SP en de PVV zijn op het oude linkse spoor blijven hangen
U is af!
@15: Tsja. Uit een kopje waar THEE op staat, hoeft niet altijd thee te worden gedronken. Hetzelfde geldt voor ‘liberalisme.’ Wat wordt daarmee bedoeld? Wolfgang Streeck heeft daar geen moeite mee:
– Obviously what Schmitt called the authoritarian state was a liberal state, but calling it thus might have been misunderstood by his audience to mean a state that would also be democratic. This was definitely not what German industrialists had in mind at the time. Schmitt’s authoritarian state, as Heller rightly notes, was a liberal-authoritarian state, one that was, in the classical liberal way, strong and weak at the same time: strong in its role as protector of “the market” and “the economy” from democratic claims for redistribution – to the point of being able to deploy the public power to suppress such claims – and weak in its relationship to the market as the designated site of autonomous capitalist profit-seeking, which government policy was to protect and if necessary expand without, however, entering it. In an interesting way, the strong-and-weak state of liberalism – keeper of the capitalist market economy while staying out of its everyday operation – resembles how deist theology, in its Leibnizian version, imagined God: as an all-powerful clockmaker limiting himself to watching the operation of the perfect clock he has made, without intervening in it. –
Streeck definieert een ‘liberale economie’ (daar had ik het in #4 over en niet over ‘liberalisme’) als volgt: Liberalism, Heller finds in Schmitt, exists in a strange, paradoxical relationship with the state and the public power. The freedom of the market from state interference that defines a liberal and indeed a liberal-capitalist economy is not a state of nature but is and needs to be politically constructed, publicly instituted, and enforced by state power. The de-politicized condition of a LIBERAL ECONOMY is itself an outcome of politics, in the sense of a specific use of the authority of the state for a specific political purpose – it is a political construction that must be politically defended against the possibility of political authority falling into the hands of social forces that might use it for non-liberal, market-subverting objectives.
Neoliberalisme is ook al niet wat het claimt te zijn. Het platte cliché van neoliberalisme als een politiek om de staat klein te maken en de markt vrij, komt nergens overeen met de realiteit. Markten worden selectief vrij gemaakt voor de bevordering van de mondiale circulatie van kapitaal, en daarbij is een selectief sterke staat nodig. Nergens heeft neoliberalisme geleid tot het kleiner worden van de staat. Wel tot een transformatie van de staat in de richting van een regulerende, monitorende en straffende staat, en weg van een interventionistische verzorgingsstaat.
Misschien kun je hier mee leven. Overigens zijn Mark Rutte en Jeroen Dijsselbloem voor mij eerder (gevaarlijke) ideologen dan mensen die moedwillig proberen ‘zwakkere groepen’ te treffen, onder het motto dat zoiets als ‘vrijheid’ alleen vrijheid is indien men, met behoud van individuele ‘vrijheden,’ zich houdt aan de regels van ‘vooruitgang’ in maatschappelijke zin wat bij Rutte vooral de betekenis heeft van materiële groei in staatsverband (waarbij multinationals en bankiers in een soort herschrijving van de Politeia van Plato de ‘aristocratie’ vormen). In die vaart kan ‘zwakheid’ niet getolereerd worden en dient institutioneel met repressieve middelen benaderd te worden. In deze ideologie opereert R. dus in het ‘belang voor alle Nederlanders,’ naar eigen zeggen. Dijsselbloem eist van de Grieken ‘gedepolitiseerde’ wetgeving en vindt zijn verdere eisen ‘politiek neutraal.’ Zoiets komt rechtstreeks uit het Duitse ordoliberalisme. ‘Sociaal’ in de Soziale Marktwirkschaft en ‘sociaal’ in sociale democratie zijn twee totaal verschillende dingen. Dat maakt Dijsselbloem een crypto-ordoliberaal. Zie bijv. het artikel ‘Germany’s Iron Cage’ in Le Monde Diplomatique:
http://www.exacteditions.com/read/diplomatique/august-2015-44407/4/3?dps=
Men hoeft het niet eens over ‘slechte intenties’ van de huidige politici te hebben. Er wordt een controlestaat geconfigureerd die mogelijke toekomstige potentaten faciliteert. Het verzet daartegen is zeker in Nederland angstwekkend klein.
De PVV is gewoon nationaal-socialistisch. Solidiar met het eigen volk. Eerder hebben we gezien hoe Hitler dat ook deed. Ook geen socialist, maar een reactionair die infiltreerde. En nu zie je hetzelfde. Hoe beweeg je het volk? De stemmentrekkerij? Gewoon praten dat hun alles wordt ontnomen, en dat komt door moslims en de eu. Klinkklare onzin, want Wilders weet als geen ander uit de vvd , dat het gewoon neo liberaal beleid is. Maar ja, lekker babbelen wat iedereen begrijpt met slogans.
@19.
Wel eens gehoord van de nachtwakerstaat? Dat was in de 19e eeuw, welke op economisch beleid behoorlijk liberaal was, met een sterke staat (of koning Willem I) die dat ondersteunde.
@19, sorry, ik had in mijn oorspronkelijke vraag inderdaad ook expliciet ‘liberale economie’ genoemd. Dat is ergens verschoven, mea culpa, mea maxima culpa, en kun je dan nu je neerbuigende toon een klein beetje dimmen? Dank.
Streeck wijst zelf al op het punt dat ‘calling it thus might have been misunderstood’ – en het wordt verkeerd begrepen. Ik vind dus dat dat soort termen beter niet gebruikt kunnen worden als we die verkeerde indrukken niet kunnen wekken. (Overigens had je dit antwoord meteen kunnen geven op mijn vraag in 7: waarom noem je het een liberale economie? Met en citaatje van de relevante uitspraak.)
Eens met dat Rutte en Dijsselbloem niet degenen zijn met kwade intenties. Maar het gaat erom dat er een behoorlijk machtsblok achter zit. Streeck noemt “This was definitely not what German industrialists had in mind at the time.” – de Duitse industrialisten dus. Op dit moment zijn het meer de Amerikaanse multinationals en financiele spelers (Goldman Sachs enzo) maar die hebben volgens mij nadrukkelijk wel voor een deel kwade intenties die werkelijk gericht zijn op het onderdrukken van de bevolking (te beginnen bij de zwaksten.)
Het te makkelijk gebruiken van termen als ‘liberaal’, ‘liberale economie’, ‘laissez-faire’ roept makkelijk associaties op met de stromingen uit de geschiedenis die heel nadrukkelijk gingen om ruimte voor de individuele mens die niet teveel beperkt mocht worden (niet door de overheid, niet door het grootkapitaal en niet door standsverschillen.) Maar ik wil de kwaadwillende industrialisten niet meer het voordeel van die associaties geven.
En dus lijkt het me zaak om de PvdA niet meer links te noemen, maar ook om termen zoals ‘liberale economie’ niet te gebruiken als dat gebeurt zonder dat je de kanttekeningen die Streeck erbij maakt expliciet noemt.
@21: Nou ja, een beetje plagen mag toch wel, Inca? Zo bij een kopje thee heb ik de indruk te praten tegen iemand die is afgestudeerd in classicisme. D’Alembert: Als de definities juist zijn en ze worden op de juiste manier met elkaar in verband gebracht, dan moet een fout in een redenering net zo makkelijk op te sporen zijn als een fout in een algebrasom. ‘Definitie’ moet hier gezien worden als een ‘representatie’ van een waargenomen fenomeen in een woord. Kant beschouwde deze ‘fenomenologie’ uiteindelijk als ontoereikend. Tweehonderd jaar daarvoor klaagde Montainge: “Er is meer werk aan het interpreteren van interpretaties dan in het interpreteren van dingen; er zijn meer boeken over boeken dan over enig ander onderwerp; we doen niets anders dan over en weer elkaars teksten verklaren.” Vanaf Spinoza e.a. veranderde het ‘beeld’ (de gelijkenis) in het ‘woord’ (de representatie). Aangezien we zoals d’Alembert en Montaigne wéér in een overgangstijd leven – iedereen heeft ‘if .. than’ over ‘wat veroorzaakt nu wat’ in het huidige organicistische denken (zo betitelt Willem Schinkel het; ik weet niet iets beters) wel een manier van denken over hoe de zaken lopen – die dramatisch lang duurt waarbij we gedoemd zijn om voor particuliere interpretatie van ‘de gang van zaken’ reclame te voeren (populisme is een woord dat hopeloos te kort schiet).
Meer praktisch gesproken zijn er in deze complexe tijden twee wekkers (althans dat zijn de belangrijkste) die m.i. in dezelfde behuizing zitten en tegelijkertijd aflopen. Een epistemologische (Ilya Prigogine: alles ontwikkelt zich uiteindelijk slechts in complexiteit om vervolgens uiteen te vallen) die ik in voorgaande strofe neerzette en één die het bestaan van het ‘natuurlijke’ van de eerste ontkent door zich vast te houden aan (geo)politiek en sociaal-economisch wrakhout die steeds meer slachtoffers veroorzaakt. (slechts een voorbeeld van een reeks van slachtoffers opgeofferd aan politieke dogma’s).
In jouw stramien kan ik het alleen maar volledig eens zijn dat men de PvdA niet meer links kan worden genoemd (Dijsselbloem straft in Griekenland collectief. Een half miljoen pensionados straffen door afschaffing van een armoetoeslag van 37% bij een btw-verhoging die e.600,- p.j. kost impliceert niet alleen menselijk leed, maar sluit contraproductief een bevolkingsgroep uit van de economische circulatie. Dit komt voort uit politieke dogma’s waarin elk spoor van socialisme verdwenen is en uit politiek opportunisme. Volgens het merendeel van Nederlanders kunnen de Grieken niet hard genoeg gestraft worden, foutief ingelicht door de media over riante pensioenen aldaar. ‘Social expenditure to GDP,’ inclusief pensioenen, was in 2008 veel lager in Griekenland dan in Nederland (25%/30%). Een werkelijke sociaal-democratische partij had in Nederland gehamerd op een substantiële verhoging van de bestedingsruimte voor de middenklasse, uit economische redenen, uit een poging om te voldoen aan de afspraak van het streven naar 2% inflatie in Europa, om het vakmensen aantrekkelijk te maken, om de toevloed naar universiteiten te remmen, etc.), maar amoreel/immoreel ben ik niet overtuigd van wat je zegt over zelfs Goldman Sachs. Aan het ‘geloof’ aldaar is geen twijfel, ook al zegt de empirie dat het duivels uitpakt. Good cop or bad cop? What is it in itself?
De PvdA (Partij van de Arbeid) is thans nou meer veranderd in de Partij voor de asielzoekers, armoede, afbraak, asociaalheid, anti-Nederlanders enz. en doet me haast denken aan een sprookje van Andersen, genaamd ‘De varkenshoeder’.
In dit verhaal wilde een (niet al te rijke) prins trouwen met een mooie prinses, de dochter van een keizer, waarbij hij haar als huwelijksgeschenken een rode roos en een nachtegaal stuurde. De prinses was helaas verschrikkelijk verwaand en ze had liever van hem een kunstroos of een kunstnachtegaal cadeau gekregen. Nochtans wilde de schone prins nog steeds met haar trouwen, hij vermomde zich als varkenshoeder en nam een zelfgemaakte ratel mee dat door belletjes een heel mooi wijsje speelde: “Ach, mijn lieve Augustijn, alles is weg, weg, weg!”
Toen de vermomde prins de arrogante prinses opzocht wilde deze echter koste wat het kost de muzikale ratel bezitten maar de “varkenshoeder” wilde daar in ruil vele tientallen kussen voor terug hebben. Van de hofdames wilde hij geen kussen hebben dus stemde de hebzuchtige prinses toe, achter de rug van haar vader om. Toen deze daarachter kwam werd de keizer loeikwaad en verstootte hij zijn dochter en de prins uit het paleis!
De prinses kreeg helaas teveel zelfmedelijden en wenste dat zij toch met de prins was getrouwd al besloot deze toen zichzelf, achter een boom, van zijn vermomming te ontdoen. Toen de prinses de mooie prins zag kreeg ze eerbied voor hem wilde zij hierna alsnog met hem trouwen maar hij antwoordde: “Prinses, ik kan nou alleen nog maar minachting voor u voelen. Van echte rozen en nachtegalen, die ik uit liefde naar u toestuurde, had u geen verstand en wees deze af maar u was echter wel bereid om voor een zingende ratel een varkenshoeder te kussen! U bent dus in feite veel te arrogant en daarom zoekt u het zelf maar uit!”
Hij keerde terug naar zijn koninkrijk en de verwaande prinses kon toen alleen maar eenzaam buiten zitten en zingen: “Ach, mijn lieve Augustijn, alles is weg, weg, weg!”
De vergelijking is dat de PvdA zich al tijden precies zo gedraagt als de verwaande prinses! Zij hebben de gewone burger (van wie zij alles kregen en hierna op hen stemden) geminacht en ze waren helaas wel bereid om vreemdelingen zoals bepaalde asielzoekers en moslims (de varkenshoeder) te ontarmen en van hen de ratel (de islam) te verkiezen in ruil voor gunsten. De keizer (Nederland) smeet daarom de PvdA meteen de straat op waarna ook de prins (de Nederlandse burgers) hen verwierpen! En nou zou de gehate PvdA eveneens kunnen gaan zingen: “Ach, mijn lieve Nederland, alles is weg, weg, weg!”