Preventief ingrijpen bij opruiiende teksten
COLUMN - Burgemeesters proberen ordeverstoringen te voorkomen met ‘online gebiedsverboden’. Een oproep om ergens te gaan ‘rellen’ willen ze bestraffen met een bestuurlijke boete. Een omstreden maatregel vanuit het oogpunt van de demonstratievrijheid en de vrijheid van meningsuiting, zeggen deskundigen. Maar ‘je kunt niet zomaar met een beroep op de vrijheid van meningsuiting zeggen van ‘ik ga nu rellen organiseren’, meent burgemeester Wientjes van Haarlem. Hij vindt dat hij als bewaker van de openbare orde in zijn gemeente een online uitingsverbod moet kunnen opleggen. Zijn collega in Almelo heeft onlangs de Algemene Plaatselijke Verordening (APV) gewijzigd om dat in voorkomende gevallen ook te kunnen doen.
De Utrechtse burgemeester Dijksma is echter door de rechter teruggeroepen nadat ze een jongen uit Zeist een boete had opgelegd omdat hij opriep tot rellen uit protest tegen de coronamaatregelen. Dijksma verbood de jongen online berichten te publiceren “die zijn te kwalificeren als het door uitdagend gedrag aanleiding geven tot wanordelijkheden”, maar dat is in strijd met de Grondwet, zegt de bestuursrechter nu, in weerwil van eerdere suggesties van de minister van Justitie Dilan Yesilgöz. De APV geeft de burgemeester mogelijkheden om op te treden als zich ergens ongeregeldheden voordoen of daartoe wordt opgeroepen. Digitale platformen vallen niet onder die regel, zegt de rechter: het moet gaan om een fysieke plaats, zoals een plein, weg of park.