Shell, de normaalste zaak van de wereld

Waarom zou een steenrijk fossiel bedrijf subsidie aanvragen voor een kinderfestival over groene energie? Femke Sleegers (Den Haag Fossielvrij) sprak in voor de Haagse gemeenteraad en verplaatste zich in de beweegredenen van Shell. ‘Shell gebruikt het logo van de gemeente om normaal te lijken. Shell wil vooral dat fossiele brandstoffen nog heel lang normaal lijken.’

OPROEP - Subsidie aan Shell? Shell heeft toch geen geld nodig? En wat heeft Shell met kinderen? In gemeente Den Haag is een rel uitgebroken over een gemeentelijke subsidie van € 100.000 aan Shell voor greenwashing kinderfestival Generation Discover. Veel mensen zijn verontwaardigd. Maar anderen reageren gelaten. Ze zeggen vol vertrouwen: “Ze zullen er wel over nagedacht hebben.”

Een multinational die zelfs bij tegenspoed in de top 5 staat van allerrijkste bedrijven ter wereld, een bedrijf dat jaarlijks 10 miljard aan dividend uitkeert, vraagt aan de gemeente: mogen we een ton van jullie. En de gemeente, die elk dubbeltje moet omdraaien, zegt: is goed. Ze zullen er wel over nagedacht hebben.

Het loont de moeite om het debat in Den Haag onder het vergrootglas te leggen. Want wat nu in Den Haag gebeurt, is tekenend voor de frisse tegenzin waarmee de Nederlandse overheid klimaatverandering te lijf gaat. Wel het verdrag van Parijs omarmen, maar weigeren om ook maar een millimeter afstand te nemen van de industrie die de temperatuurstijging aanwakkert.

Wethouder prijst samenwerking met Shell

“We moeten niet doen alsof een subsidie aan Shell nieuw en ongebruikelijk is”, zei D66-wethouder Ingrid van Engelshoven tijdens een debat in de Haagse gemeenteraad. “In Rotterdam gaat het al 3 jaar zo.” De wethouder – die binnenkort voor D66 in de Tweede Kamer komt – verdedigde de subsidie aan Shell alsof het de normaalste zaak van de wereld was. En de argumenten die ze daarvoor gebruikte, leken rechtstreeks afkomstig uit het PR-plan van Shell.

Het was bijvoorbeeld opvallend hoe vaak wethouder Van Engelshoven in het debat vorige week musea noemde. De wethouder stak de loftrompet over de samenwerking tussen Shell en het Mauritshuis. Ook het Museon, NEMO en Museum Boerhaave kwamen meerdere keren ter sprake. “Vertrouwde partners”, zei de wethouder. “Hun deelname was een belangrijke afweging om subsidie te geven.” Ze zullen er wel over nagedacht hebben.

Shell heeft de gemeentelijke subsidie voor een groot deel besteed aan gastlessen voor basisscholen. Als een bedrijf met een omstreden product op jouw kosten 10.000 kinderen probeert te interesseren voor technologie, wil je natuurlijk streng toezien op de inhoud. Je wilt voorkomen dat kinderen ‘waarheden’ voorgeschoteld krijgen als in Shell’s lespakket voor Jet-Net. Daarin staat: ’Ook weet je dat gas een deel van de oplossing van het klimaatprobleem is’.

Maar de wethouder vond het aan scholen om de keuze te maken om wel of niet in zee te gaan met Shell. Alleen, kijken docenten wel kritisch naar de lesstof? Of vertrouwen ze op het logo van de gemeente? Net als Den Haag vertrouwt op het logo van de musea? Ze zullen er wel over nagedacht hebben.

Shell blijft bij fossiele brandstoffen

Shell, dat minder dan 1% investeert in klimaatvriendelijke energie, hoeft maar een paar windmolens te plaatsen (geheel toevallig net voor de Nederlandse kust) of een kind een zoutwater-raceauto in handen te duwen en iedereen vergeet dat het bedrijf nog altijd wil groeien in LNG, schaliegas, olie uit teerzanden en diepzee-boringen, stuk voor stuk fossiele brandstoffen die zeer schadelijk zijn voor het klimaat. Ze zullen er wel over nagedacht hebben. Ja, Shell wel ja.

Kritiek op Shell wordt al gauw afgedaan als ‘bedrijfje bashen’. Maar daar gaat het ons niet om. Wat wij willen blootleggen is dat Shell een strategie heeft. Dat Shell de subsidie bij gemeente Den Haag niet aanvraagt omdat het geld nodig heeft. Shell vraagt subsidie aan om normaal te lijken. Daarom plakt Shell z’n logo op musea, op duurzame festivals. Daarom is Marjan van Loon aangesteld als CEO van Shell Nederland, een heel normale vrouw. Ze had je buurvrouw kunnen zijn.

Shell wil vooral dat fossiele brandstoffen nog heel lang normaal lijken. Het bedrijf heeft immers nog heel wat voorraden olie en gas aan de wereld te slijten. Shell heeft er alle belang bij om zo traag mogelijk richting schone energie bewegen. En om dat te verbloemen, is het bedrijf er als de kippen bij om ergens een groen gezicht op te zetten. Hoe groter de druk om snel van fossiele brandstoffen af te stappen, hoe meer Shell de samenwerking zal zoeken met musea, onderwijsinstellingen, gemeenten en duurzame initiatieven. En dat is gevaarlijk. Het haalt de vaart uit de energietransitie in Nederland, die op z’n zachtst gezegd toch al niet zo lekker loopt.

Daarom een oproep aan iedere organisatie die binnenkort door Shell wordt benaderd voor samenwerking: denk na. Denk drie keer na voordat u antwoord geeft. Sta erbij stil wat u in feite zegt door samen te werken met Shell. Shell ís geen groen bedrijf. Ook niet een klein beetje. Met úw logo koopt Shell legitimiteit. En dat ondermijnt vertrouwen van burgers en ondernemers in de urgentie van de energietransitie. Zeg klip en klaar tegen Shell: niet in onze naam.

Femke Sleegers is lid van Den Haag Fossielvrij