Op 29 oktober kunt u een keuze maken uit 27 partijen. Wordt het een van de 15 partijen die nu in de Tweede Kamer zitten? Of gaat u voor ‘iets compleet anders’ en stemt u op een van de 12 andere partijen? Die 12 deelnemende partijen aan de Tweede Kamerverkiezing 2025 kunnen we indelen naar: Herintreders, volhouders, afsplitsers en gloednieuwe partijen (debutanten). De herintreders (3) en volhouders (ook 3 ) hebben we in een vorig artikel al behandeld. Vandaag belichten we de afsplitsers. De Linie De Linie – opgericht door Gerard van Hooft, een van de hoofdrolspelers in de tumultueuze conflicten waarbij 50PLUS haar Tweede Kamerzetels verloor. Van Hooft zou in 2023 lijstrekker van de ouderenpartij worden, maar werd door het bestuur terzijde geschoven. Na een hoop gedonder werd Van Hooft bij een online stemming alsnog tot lijsttrekker gebombardeerd. 50PLUS verloor, kwam niet meer in de Tweede Kamer. Van Hooft slikte de bittere pil maar reageerde manmoedig: “We gaan de partij reorganiseren en we komen nog sterker tevoorschijn als dan we nu weg zijn gegaan". Nu heeft hij samen met Dick Schouw De Linie opgericht. Ze kennen elkaar van 50PLUS waar Schouw vorig jaar als bestuurslid afscheid van nam omdat hij het bestuurswerk niet langer kan combineren met zijn gewone werk. Een nieuwe partij is nodig volgens Dick Schouw, want “De oude partijen zijn de oorzaak van alle crises die we hier hebben. Ze hebben de basis daarvoor gelegd. Zij hebben duidelijk niet de oplossing gebracht die dit land nodig heeft.” Dat gaat met De Linie anders worden: “Daarom komen wij met een heel nieuw elan en oplossingen die men niet eerder gezien of bedacht heeft.” Die niet eerder geziene of bedachte oplossingen zien we terug in de standpunten van De Linie, waar werkelijk niks nieuws onder de zon in staat. Dat standpunt herzien we natuurlijk als u er wel iets nieuws in ontdekt. Dick Schouw treedt nu op als adviseur van de partij en staat niet op de kandidatenlijst van De Linie, die met 15 kandidaten meedoet in 10 kieskringen. Vrede voor Dieren Vrede voor Dieren - is een afsplitsing van de Partij voor de Dieren (PvdD). De PvdD heeft het standpunt ingenomen extra te investeren in de Europese defensie om zo snel mogelijk onafhankelijk te worden van de VS (verkiezingsprogramma PvdD, pag. 124). Voor een aantal leden is dat een onverteerbaar standpunt, dat ingaat tegen de pacifistische principes van de partij. Het leidde tot een afsplitsing en de oprichting van Vrede voor Dieren. Pascale Plusquin, lijsttrekker voor Vrede voor Dieren, denkt niet dat het in de Tweede Kamer tot onderling geruzie tussen de twee nagenoeg gelijke partijen zal leiden: “We willen de strijd met de Partij voor de Dieren helemaal niet aan, ik heb ook helemaal geen ruzie met Ouwehand, het is bedoeld als aanvulling. We wilden een alternatief bieden, een nieuw politiek onderdak voor diegenen die echt principieel tegen het defensiestandpunt zijn." Het bestuur van de PvdD ziet dat iets anders: ‘De dieren en natuur en mensen in verdrukking in deze tijden hebben volgens het bestuur van de partij wel behoefte aan verbinding en mensen die voor hen opkomen en " eendrachtig aan een groene toekomst werken". Daar draagt "dit initiatief niet aan bij" (NOS, 4 augustus). Vrede voor Dieren doet met 33 kandidaten in alle 20 kieskringen mee en hoopt hun 45 puntenplan na 29 oktober in de Tweede Kamer uit te kunnen dragen. Vrij Verbond Vrij Verbond – noemt zich “de enige rechts-progressieve politieke partij in Nederland”. is een afsplitsing van de LP (Libertaire Partij). Waar de LP met de kettingzaag de Tweede Kamer in wil, denkt het Vrij Verbond met drie zetels “Lief Rechts” in de Kamer te introduceren, dankzij “genoeg leden afkomstig uit diverse partijen zoals BVNL, D66, VVD en BBB”(lokale omroep Sleutelstad, 5 september 2025). De partij propageert “de fundamentele keuzes van deze tijd” aan te pakken. En wat zijn die keuzes dan? “Niet tussen links of rechts. Niet tussen meer klimaat of minder migratie. Maar tussen een steeds grotere overheid of grotere mensen”. ‘Niet tussen meer klimaat of minder migratie’ vertaald zich in het partijprogramma als “een einde aan natuur- en klimaatregels die woningbouw blokkeren zonder realistisch doel of meetbaar effect” (pag. 17 partijprogramma) en “Migratiebeleid onder volledige Nederlandse regie, met eigen toelatingseisen en beëindiging van internationale beperkingen”(pag. 72 partijprogramma, ‘Waar we direct werk van maken’) Wie graag (veel) minder belasting wil betalen en minder overheidsbemoeienis wil moet bij de het Vrij Verbond zijn en krijgt er dan “minder collectieve uitgaven aan zorg en onderwijs” voor terug (pag. 72 partijprogramma) Het Vrij Verbond doet met 12 kandidaten mee in 13 kieskringen. Afsplitser leidt regionale partij Tot slot een al langer bestaande lokale partij die als zodanig geen afsplitsing is, maar met een afsplitser als lijsttrekker de landelijke politiek in wil: de FNP (Fryske Nasjonale Partij). Aant Jelle Soepboer was nog Kamerlid voor het NSC, gaf aan niet terug te willen op de kandidatenlijst voor het NSC en niet veel later kondigde de FNP aan met “top kandidaat” Soepboer aan de ratrace naar de Tweede Kamer mee te gaan doen (NOS, 11 juli 2025). Daar waren ze bij het NSC niet zo heel blij mee en het duurde niet lang of Soepboer besloot zijn Kamerzetel op te geven en vertrok. Soepboer is thuis, juichte de FNP. En dat klopt want hij zat voor de FNP in 2018 in de gemeenteraad van Noardeast-Fryslân, waar hij van 2022 tot 2023 wethouder was. Ook Lokaal Brabant en OOS Limburg waren van plan aan de komende verkiezingen mee te doen. Deze twee partijen zagen er van af omdat ze in de korte voorbereidingstijd geen kans zagen aan alle voorwaarden (met name ondersteuningsverklaringen in meerdere kieskringen) te kunnen voldoen. Overigens zijn een groot deel van de lokale partijen indirect vertegenwoordigd in de Eerste Kamer door de OPNL (Onafhankelijke Politiek Nederland – voorheen OSF, Onafhankelijke Senaatsfractie). Hierbij zijn 12 regionale koepels aangesloten, die op hun beurt weer meerdere plaatselijke partijen vertegenwoordigen. Blijkbaar vind men het niet nodig, of is het tot nu toe niet gelukt, om als OPNL aan Tweede Kamerverkiezingen mee te doen. Mocht Soepboer en zijn FNP (lid van OPNL) een of meerdere zetels halen dan krijgen de federale idealen een stem in de Tweede Kamer. De FNP wil meer bevoegdheid en middelen naar de provincies en meer autonomie voor de regio’s om de eigen leefruimte zoveel mogelijk zelf vorm te geven (zie hier punt 7 Kernwaarden van de FNP). De FNP wil dat ‘Den Haag’ “durft los te laten” en dat regio’s meer zeggenschap krijgen over hun eigen beleidsterreinen, met name op het gebied van ruimtelijke ordening, wonen, infrastructuur, natuurbeheer, onderwijs en regionale economie (partijprogramma, pag. 19). De FNP doet met 49 kandidaten mee in 16 kieskringen. In een volgend artikel kijken we naar twee debutanten, ofwel de echt nieuwe politieke partijen.
Ze klinken alsof ze zo uit Indonesië zijn gekomen, maar de zes leden van Nusantara Beat zijn gewoon Amsterdammers.
Eigenlijk is de formatie een zogeheten ‘supergroep’, bestaande uit muzikanten van onder meer Altin Gün, EUT en POM.
Vanaf 22 November tot de Kerst zijn ze weer te bewonderen in Nederland.
Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.
In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.
De Fietsersbond viert zijn vijftigste verjaardag. Op 18 oktober 1975 werd in Utrecht de Eerste, Enige, Echte Nederlandse Wielrijders Bond (ENWB) opgericht. Een groep bevlogen fietsers kwam in actie tegen de toenemende dominantie van de auto. Het fietsklimaat in Nederland was verslechterd, en daar moest verandering in komen! En dat bleef niet zonder resultaat. De bond is met honderden vrijwilligers een actieve medespeler in de lokale democratie.
In het jubileumnummer van De Vogelvrije Fietser wordt een aantal resultaten genoemd. Er is in de loop der jaren maar liefst 37.000 kilometer fietspad aangelegd. Brommers in de steden zijn naar de rijbaan verbannen. De dodehoekspiegel is verplicht voor vrachtwagens. Er zijn meer en grotere stationsfietsstallingen gekomen. Op voorstel van de Fietsersbond is de eerste dag stallen gratis. De OV-fiets is niet meer uit het straatbeeld weg te denken. Inmiddels gaat het jaarlijks om meer dan een miljoen ritten. De Fietsersbond heeft een speciale Fietsrouteplanner gemaakt. De bond levert kritische consumentenvoorlichting over fietsen, attributen en kleding. Gemeenten strijden elk jaar om de felbegeerde titel ‘Fietsgemeente van het jaar‘. En de bond is in Den Haag al jarenlang een erkende en gewaardeerde lobbyist voor de belangen van de Nederlandse fietsers.
Maar in de strijd om de ruimte is de auto nog steeds ergerlijk dominant, zowel rijdend als geparkeerd. De buitenruimte in bewoond gebied is in de vorige eeuw geleidelijk aangepast aan de eisen van het automobiel, schreven Thalia Verkade en Marco te Brömmelstroet terugblikkend in De Correspondent. Wandelen, spelen, een praatje maken met de buren, bij alles moest je rekening houden met verkeersregels die primair werden afgestemd op de doorstroming van het autoverkeer. ‘Als je de deur uit stapte kwam je nu niet meer in de gemeenschappelijke buitenruimte maar in het verkeer terecht: een wereld van steeds snellere machines, waar je niet in de weg moest lopen. Tot op heden nemen we dit ‘normaal’ voor lief en wordt dit op allerlei plekken verankerd.’ Dankzij de inspanningen van de Fietsersbond is er voor fietsers wel veel verbeterd. Maar de eenzijdige bestemming van de buitenruimte voor ‘het verkeer’ is gebleven en daarbij blijft de verkeersdeelnemer die de meeste ruimte in beslag neemt nog steeds dominant.
Er zijn momenten waarop symboliek meer zegt dan duizend regeringsverklaringen. ‘Premier van alle Nederlanders’ Dick Schoof zat zondag in Amsterdam, bij de herdenking van de 7-oktoberaanslag van Hamas. Op hetzelfde moment dat op een paar honderd meter meer dan een kwart miljoen mensen demonstreerden tegen de genocide die Israël sindsdien in Gaza heeft aangericht, met deze gebeurtenis als rechtvaardiging.
Het was niet zo maar een herdenking. Hij zat in het publiek in een zaal waar de vlag van genocide-Israël gebroederlijk naast die van Nederland hing, terwijl de Israëlische ambassadeur het woord voerde. Niet met een boodschap van vrede, maar met een propagandapraatje dat de aanval van Hamas gebruikte als vrijbrief voor twee jaar van moord en vernietiging. Hij koppelde opnieuw de Holocaust en het jodendom aan de staat Israël, met de impliciete boodschap dat kritiek op Israël automatisch antisemitisme is. En de premier luisterde beleefd, als een man die niet wist dat stilte in zo’n context instemming betekent. Terwijl buiten Nederlanders van alle achtergronden en leeftijden riepen om een einde aan het bloedvergieten, zat de premier binnen in een zorgvuldig geregisseerde herdenking die elke verwijzing naar Palestijns leed bewust vermeed.
Schoof, oud-topman van de veiligheidsdiensten, weet beter dan wie ook hoe macht en framing werken. Hij weet dat als hij daar zit hij zegt dat Nederland solidair is met Israël, en dat dat geen diplomatieke formaliteit is maar een politiek signaal. Hij weet dat wie blijft zitten terwijl propaganda wordt uitgesproken, meepraat zonder woorden.
Dat kan! Sargasso is een collectief van bloggers en we verwelkomen graag nieuw blogtalent. We plaatsen ook regelmatig gastbijdragen. Lees hier meer over bloggen voor Sargasso of over het inzenden van een gastbijdrage.
Er zijn een hoop mensen die in kunstmatige intelligentie een bedreiging zien, het einde van banen of menselijke kunsten. Wat dat laaste betreft denk ik dat AI mensen vooral uitdaagt om creatief te blijven ipv commerciële meuk te maken.
Laten we wel zijn: als AI aangenamer muziek weet te produceren dan menige menselijke artiest, wat zegt dat dan over de huidige staat van de menselijke creativiteit?
Kunstmatige intelligentie houdt ons creatief scherp.
De afgelopen weken zijn verschillende stemwijzers weer gelanceerd voor de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober 2025. Een goed moment dus om ook onze gebruikelijke overzichtspagina te lanceren van alle stemwijzers, stemhulpen en andere behulpzame initiatieven rondom de Tweede Kamerverkiezingen van 29 oktober 2025. Momenteel tellen wij zeven actieve stemwijzers, waarvan vier op basis van historisch stemgedrag van partijen in de Tweede Kamer. Ook zijn er al enkele stemhulpen over specifieke onderwerpen (o.a.: technologie, wonen, zorg, energie) online. Aanvullingen en correcties ontvangen we graag per email naar [email protected] dan passen wij de lijst aan. We wensen eenieder veel stemwijsheid!
Sinds 2012 houdt Sargasso bij hoeveel nieuw elan middels de Tweede Kamerverkiezingen de politieke arena in Den Haag wil bestormen. We zagen in juli al vijf, later nog eens vier ambitieuzen zich melden bij de Kiesraad.
Uiteindelijk leverden 32 partijen hun kandidatenlijsten in bij de Kiesraad. Behalve de 15 partijen die nu in de Tweede Kamer zitten, deden dus 17 andere partijen een poging door te stoten naar het stembiljet.
Dat lukte er maar twaalf, want na controle van de lijsten en waarborgsommen bleven er in totaal 27 partijen over die op het menu van 29 oktober a.s. staan.
Deelnemende partijen Tweede Kamerverkiezing 29 oktober 2025: 15 partijen zitten nu in de Tweede Kamer. De overige 12 partijen kunnen we als volgt indelen:
Drie partijen zaten eerder in de Tweede Kamer:
50PLUS – de ouderenpartij deed in 2012 voor het eerst mee en haalde twee zetels. Met lijsttrekker Henk Krol ging het in 2017 naar vier zetels en daarna was het over met de pret: 2012 – 1 zetel, 2023 – nul zetels. Het aanhoudende geruzie binnen de partij trekt natuurlijk maar erg weinig kiezers.
Met de kersverse lijsttrekker Jan Struijs (voormalig voorzitter politievakbond) denkt men het tij te kunnen keren. De partij is in elk geval groot genoeg om met 50 kandidaten in 19 kieskringen mee te doen.
Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.
Een beetje treurig is het wel, als je grootste hits gewoon twee keer een cover zijn. Natalie Imbruglia werd wereldberoemd met een nummer van Ednaswap, getiteld Torn.
Hier doet ze Daft Punk. En dat doet ze goed.
Ons overzicht van kieswijzers is nog maar net een dag oud en we hebben al een update. Nu toegevoegd: Stem op een vrouw, de cannabis stemwijzer, Smartvote, waarom kies jij en de kieswijzer wandelen en lopen.
De meesten van ons zullen Raven van Dorst kennen als sympathieke TV-gast en presentator. Maar ook muzikaal timmert Van Dorst nog aan de weg.
Sinds 2016 toert Raven door Europa met de Nederlandse doommetalband Dool.