Afgelopen weekend was het weer raak: de topinkomens lagen onder vuur. De loonstijging in 2007 bedroeg een, je mag wel zeggen stevige, 23%. Daar is vast van alles over te zeggen en dat zal ongetwijfeld ook gebeuren. Veel belangrijker dan de jaarlijkse verandering is echter de langjarige trend. Met behulp van de speciale Volkskrant-site over de topsalarissen is op dat gebied interessante data beschikbaar, die na wat rekenwerk leiden tot een nog interessantere conclusie: het is vooral de schuld van de buitenlanders.
Beloningen voor buitenlanders stijgen harder
Waar gaat het om? Het blijkt dat tussen 1996 en 2006 de beloning van een bestuursvoorzitter van 0,82 naar 2,32 miljoen euro is gestegen. Er blijkt echter ook een groot verschil in beloning te bestaan tussen buitenlandse bestuursvoorzitters en Nederlandse bestuursvoorzitters en dat verschil groeit. Was het verschil in 1996 een kleine 21%, in 2006 verdient een buitenlandse voorzitter gemiddeld maar liefst 41% meer dan zijn Nederlandse collega. Die 41% verschil komt neer op 0,79 miljoen euro, ofwel bijna gelijk aan een gemiddeld voorzittersalaris van een decennium eerder. Daarnaast is ook het aandeel buitenlandse bestuurders sterk toegenomen: vormden zij in 1996 maar een kwart van de bestuurders, in 2006 was dat al bijna de helft. Een toenemend aandeel buitenlandse bestuurders, gecombineerd met een groeiend inkomensverschil tussen Nederlandse en buitenlandse bestuursvoorzitters betekent in ieder geval dat de inkomensstijging van de afgelopen jaren in sterke mate in buitenlandse zakken is verdwenen. Zeker als je dit even in een grafiekje (pdf) uitzet, zie je goed hoe sterk dit effect is.
Zijn de Nederlanders onschuldig?
Maar goed, die bevinding hoeft uiteraard niet te betekenen dat de Nederlanders onschuldig zijn: immers, ook hun inkomen steeg tussen 1996 en 2006 van 0,8 naar 1,92 miljoen, ofwel een uiterst vrolijke 140%. Daar zitten echter wel wat twee nuanceringen aan. In de eerste plaats is deze stijging gedeeltelijk te wijten aan het teruglopen van de gemiddelde omvang van de Raden van Bestuur in de afgelopen 10 jaar. Deze afname was bijna 9%, van 4,99 naar 4,55. Als de beloning per hoofd omgekeerd evenredig stijgt (dus met 9,7%) met de afname in omvang betekent dat de totale bestuurskosten gelijk blijven. Dat lijkt me redelijk omdat de hoeveelheid werk ook hetzelfde zal blijven en nu over minder mensen verdeeld wordt.
In de tweede plaats kan deze stijging ook gewoon te danken zijn aan het feit dat de bedrijven gegroeid zijn. Een groter bedrijf betekent in het algemeen een hogere beloning. Om dat te kunnen bepalen, kijken we naar de ontwikkeling van de AEX. Op 31 december 1996 stond de AEX op 290,29 punten (reeds gecorrigeerd voor de euro). Tien jaar later sloot de beurs op 495,34 punten, ofwel een stijging in 10 jaar van 70,6% Hiermee heb je overigens ook direct gecorrigeerd voor eventuele inflatie.
Het inkomen stijgt wel
Ondanks deze aanpassingen blijft nog steeds een stuk van de stijging van de salarissen over. Na correcties blijkt het inkomen van een Nederlandse topbestuurder in tien jaar met ruim 28% gestegen te zijn. Dat lijkt nog altijd fors, maar het komt per jaar neer op een extra stijging van 2,5%. Je kan je afvragen of deze stijging de hysterie van de afgelopen jaren rechtvaardigt.
Voor de buitenlandse bestuurvoorzitters geldt dit in mindere: dezelfde exercitie met hun beloning uitvoeren leidt ertoe dat na correcties hun salaris in dezelfde periode met 33% steeg. Dat komt per jaar neer op een stijging van 2,9%.
‘Nou,’ zeg je wellicht, ‘2,5% of 2,9%, daar word ik niet warm of koud van.’ Maar dan vergeet je dat deze stijging optreedt in combinatie met de eerder genoemde effecten. De buitenlandse topleiders begonnen al een stuk hoger en hun aantal neemt toe. Elke keer dat een Nederlander wordt vervangen door een buitenlander wordt er gemiddeld een forse salarissprong gemaakt. Wat dat betekent, wordt inzichtelijk als je de eerdere grafiek met bovenstaande gegevens gaat corrigeren.
Waar in de eerdere grafiek het gezamenlijke Nederlandse kamp er nog op vooruitging, daalt hun betaling in deze voorstelling. Wat wil dat zeggen: gecorrigeerd voor koersstijgingen en omvang van Raden van Bestuur is de totale hoeveelheid betaling die naar Nederlanders gaat tussen 1996 en 2006 gedaald. Voor de cijferfetisjisten: met ongeveer 10%. Tegelijkertijd stijgt de hoeveelheid geld die aan buitenlandse topmensen betaald wordt met ruim 180% explosief.
Kortom, ze komen met meer, ze verdienen steeds meer, maar wie gaan wij de schuld geven? Vast Jeroen van der Veer
Reacties (29)
Ik vind die correcties voor omvang van Raad van Bestuur en vooral voor beursstijging een tikkeltje dubieus. Krijgen andere werknemers ook een evenredige stijging van hun salaris bij toename van de omvang van het bedrijf (even net doende alsof beursnotering gelijk staat aan de grootte van het bedrijf)? Mij dunkt dat dankzij de automatisering en het invoegen van tussenlagen het werk voor RvB-leden niet is toegenomen (de 0.44 persoon die verdwenen zijn, zijn gewoon wegge-automatiseerd).
In ieder geval niet aan de Jeroen van deze site denk ik ;-).
Er was een tijd dat gesteld werd dat de topinkomens wel omhoog moesten, anders zouden getalenteerde managers niet meer aan te trekken zijn, die zouden dan in het buitenland gaan werken. Bovendien zouden bedrijven hier geen getalenteerde buitenlandse toppers aan kunnen trekken, vanwege die zogenaamd te lage vergoedingen.
Inmiddels is er een sneeuwbaleffect geweest, met als gevolg dat hier vrijwel nog alleen buitenlandse topmanagers aan het roer staan van onze grote ondernemingen. En deze hebben uiteraard weinig banden met Nederland, alleen met hun eigen belangen.
Een mooi voorbeeld is ING, een puur Nederlands concern, tot er een buitenlandse topman werd aangetrokken. Op zich niks mis mee, maar hij was wel de eerste die dreigde dat ING zijn hoofdkantoor naar elders zou verplaatsen als de vestigings- en beloningsregels zouden verslechteren. Ik denk dat je dat van een van zijn voorgangers Jacobs niet zo zou hebben gehoord.
Als er niks verandert, zullen steeds meer bedrijven vertrekken met hun hoofdzetel, het gaat uitsluitend en alleen nog om geld voor het topmanagement en als afgeleide voor de aandeelhouders, immers die worden met een tijdelijke hoge koers van hun aandelen gepaaid.
Buitenlanders! Ik wist het wel!
@1
“Mij dunkt dat dankzij de automatisering en het invoegen van tussenlagen het werk voor RvB-leden niet is toegenomen (de 0.44 persoon die verdwenen zijn, zijn gewoon wegge-automatiseerd).”
Vind ik een boude bewering. Dit is het niveau in de organisatie waarbij het werk feitelijk nooit af is. Als automatisering al een invloed heeft verandert het hoogstens de aard van de werkzaamheden.
“correctie voor beursstijging dubieus” & “Krijgen andere werknemers ook een evenredige stijging van hun salaris bij toename van de omvang van het bedrijf “
Even voor de goede orde; het gaat om gemiddelden. Dat maakt het sowieso moeilijk om te kijken naar individuele bedrijven. Je schetst bovendien een valse tegenstelling. Het antwoord op je vraag is nee, maar dat zegt verder niks.
Het is verder inderdaad arbitrair om de beurskoers te nemen, maar je zal een indicator moeten nemen om te verdisconteren voor groei. Als je het hier niet mee eens bent, dan gooi ik em even terug. Wat zou volgens jou een betere zijn?
Overigens verandert het weglaten van deze correcties niets aan de constatering dat buitenlanders tegenwoordig een fors groter stuk van de buit mee naar huis nemen. Zie grafiek 1.
Beste Lord, bedoel je met dit stuk een extra argument aan te dragen de topsalarissen aan te pakken?
Misschien heeft het ook wel iets te maken met het verstigingsklimaat en een aantal fusies en overnames: Ik vraag me af wat er gebeurt als je die cijfers afzet tegen de groei van het aantal buitenlandse ondernemingen (of de inkoop van nederlandse ondernemingen in het buitenland) dat zich hier vestigt. Zie ook dit bericht.
Ik bedoel: Als een buitenlandse manager een hele buitenlandse onderneming meeneemt, dan boeit het al minder.
@5: Hoezo schijntegenstelling? Waarom moet een RvB-er meer inkomen krijgen als zijn bedrijf groeit (in beursnotering, niet in aantal werknemers), terwijl dat bv. niet geldt voor een portier of een lopende bandmedewerker?
Verder gooi je je andere correctie nu in de prullenbak: Het werk is nooit af in de RvB. Dan werkt een RvB van 4 man ook niet meer dan een RvB van 5 man. Het werk is immers nooit af.
Als ik al deze relativeringen op mijn salaris toepas, ben ik er stevig op achteruit gegaan de laatste jaren, terwijl mijn belastbare inkomen toch fors is gestegen en ik ook niet bepaald de indruk had, dat ik er zo slecht voor stond. Maar ja, dat geldt voor al die topmanagers natuurlijk ook. De cijfers kun je zo manipuleren, dat het net lijkt alsof een loonstijging van 150% stilstand is. Dan heb je volgend jaar ook weer recht op een forse stijging van je inkomen.
@6 Nee
@7 Zou kunnen, maar dat betekent dat er echt een boel lucht in die hele topinkomensdiscussie zit
@8 Antwoord op beide punten is denk ik verantwoordelijkheid. RvB’er is verantwoordelijk voor een groter financieel belang voor zijn aandeelhouders als het bedrijf een grotere waarde vertegenwoordigt en dat wordt weerspiegeld in het salaris. Die relatief directe link met en bijbehorende verantwoordelijkheid voor het financiele belang van de aandeelhouders is er bij de portier niet. Daar kan je het mee oneens zijn (persoonlijk ben ik er voorstander van dat ook personeel een financieel belang bij een stijgende waarde krijgt), maar zo lijkt de wereld toch in elkaar te zitten.
Ik merk ook op dat jouw argumentatie hoogstens relevant is bij een autonome waardegroei zonder banengroei. Bij waardevermeerdering door een overname (dus toename werknemers), gaat het sowieso al niet op.
@9 Er is geen enkele reden voor jou om die relativeringen op jouw salaris toe te passen. Het wordt ook nergens beweerd dat ze er slecht voor staan.
Zet eens dezelfde gegevens af tegen winstcijfers ipv beurskoers.
Overigens kan je dit ook geen correctie van de inflatie noemen. 2,5 % van 1 miljoen is nou eenmaal in koopkracht vele malen meer dan datzelfde bedrag op een modaal loon.
Dat levert ook de kloof op dat waar men er 30-40 euro bij krijgt er dan ineens een modaalmaansalaris extra wordt uitgekeerd.
Interessant in de discussie ‘redelijke’ beloning is dus ook het verschil tussen laagste en hoogste jaarsalaris ( aparte term voor, maar kan ik even niet opkomen ) .
@10: ja natuurlijk is het volkomen terecht, dat de managers van het bedrijf, waar ik werk, beloond moeten worden voor de extra winst, die ik genereer, en waardoor de beursnotering stijgt, en dat ik daar in het beste geval slechts een eenmalige premie voor krijg. Zij hebben mij per slot van rekening aangenomen.
@11
“Zet eens dezelfde gegevens af tegen winstcijfers ipv beurskoers.”
Waarom?
“Overigens kan je dit ook geen correctie van de inflatie noemen. 2,5 % van 1 miljoen is nou eenmaal in koopkracht vele malen meer dan datzelfde bedrag op een modaal loon. “
Nee, maar je argumentatie is flauwekul. Inflatie is procentueel en dus onafhankelijk van het absolute inkomen. Iemand met een hoog inkomen zal in absolute zin meer meer moeten verdienen om zn koopkracht op peil te houden.
Het is geen inflatiecorrectie (maar een boveninflatoire stijging), omdat de inflatie de facto al verdisconteerd zit in de beurskoers, die al in het inkomen verdisconteerd is.
“Interessant in de discussie ‘redelijke’ beloning is dus ook het verschil tussen laagste en hoogste jaarsalaris”
Als alle salarissen er met hetzelfde percentage op vooruitgaan, blijft het verschil relatief even groot.
@12
Precies.
Wellicht moet je eens bij ING solliciteren.
“Als alle salarissen er met hetzelfde percentage op vooruitgaan”… Maar dat gebeurt dus niet, want wij mogen al je relativeringen niet op onze salarissen toepassen. Zouden we dat wel doen, dan zouden de topsalarissen nagenoeg gelijk gebleven zijn, maar zouden alle andere salarissen er vreselijk op achteruit zijn gegaan.
PS: voor ING wil ik niet werken. Bij mij draait niet alles om geld alleen.
@15
“Maar dat gebeurt dus niet, want wij mogen al je relativeringen niet op onze salarissen toepassen.”
Inderdaad, want je bent appels met peren aan het vergelijken.
@16: Alleen als je het met jou (#10) eens bent, dat alleen managers verantwoordelijkheid hebben in beurskoersstijging en alle andere werknemers niet. Blijkbaar is die redenering iets minder vanzelfsprekend dan jij hem stelt. Logisch ook, want als het financieel slecht gaat met het bedrijf wordt eerder een portier (of een blik lopende band medewerkers) ontslagen dan een topmanager.
“Alleen als je het met jou (#10) eens bent, dat alleen managers verantwoordelijkheid hebben in beurskoersstijging en alle andere werknemers niet.”
Dat zeg ik niet. En als je comment 10 leest, zie je dat ik er voor ben om behalve de top ook andere werknemers te laten profiteren van hun inspanningen (“(persoonlijk ben ik er voorstander van dat ook personeel een financieel belang bij een stijgende waarde krijgt”). Maar het zijn wel appels en peren. Als jij je werk goed doet, kan je bijvoorbeeld promotie maken. Dat levert jou meer geld op. Vind jij dat als jij promotie maakt de hele afdeling die voor jou werkte een loonsverhoging moet krijgen?
” Logisch ook, want als het financieel slecht gaat met het bedrijf wordt eerder een portier (of een blik lopende band medewerkers) ontslagen dan een topmanager”
Volg je het financiele nieuws uberhaupt een beetje? De trend is juist dat topmanagers juist een steeds kortere levensduur hebben, juist omdat aandeelhouders steeds minder geduld hebben. Daar kan je een boel van vinden (ik vind het bijvoorbeeld niet zonder meer een goede trend en ook ik heb heel veel moeite als iemand voor een slechte prestatie een afkoopsom krijgt), maar dat laat zien dat jouw impliciete suggestie dat de top buiten schot blijft niet opgaat.
“als je comment 10 leest, zie je dat ik er voor ben om behalve de top ook andere werknemers te laten profiteren van hun inspanningen (“(persoonlijk ben ik er voorstander van dat ook personeel een financieel belang bij een stijgende waarde krijgt”).”
Heel mooi, Daar verschillen we dus niet van mening over, maar waarom blijf je dan verdedigen, dat alleen de managers daarvoor beloond worden?
“Maar het zijn wel appels en peren. Als jij je werk goed doet, kan je bijvoorbeeld promotie maken”. Als een manager zijn werk goed doet, kan hij in het buitenland gaan werken en veel meer verdienen, zoals ze altijd beweren. Een manager kan ook van baan veranderen. Als wij promotie maken, moeten we daar ook voor solliciteren. Dat gaat ook niet vanzelf.
En dan hebben we het nog niet eens gehad over de managers, die slecht werk leveren en daar ook doodgewoon een riante salarisverhoging voor krijgen. Op dat moment ben ik het met je eens, dat we appels met peren vergelijken, want als wij slecht werk leveren, krijgen we geen salarisverhoging.
@19 Heel mooi, Daar verschillen we dus niet van mening over, maar waarom blijf je dan verdedigen, dat alleen de managers daarvoor beloond worden?
Waar lees jij dat Flasheart dat verdedigt?
@19
“maar waarom blijf je dan verdedigen, dat alleen de managers daarvoor beloond worden?”
Dat doe ik niet. Ik zeg alleen dat het onvergelijkbare zaken zijn.
“En dan hebben we het nog niet eens gehad over de managers, die slecht werk leveren en daar ook doodgewoon een riante salarisverhoging voor krijgen. Op dat moment ben ik het met je eens, dat we appels met peren vergelijken, want als wij slecht werk leveren, krijgen we geen salarisverhoging.”
Dat kan je er wel met de haren bij slepen, maar ook daar heb ik het niet over.
“Als een manager zijn werk goed doet, kan hij in het buitenland gaan werken en veel meer verdienen, zoals ze altijd beweren. Een manager kan ook van baan veranderen. Als wij promotie maken, moeten we daar ook voor solliciteren. Dat gaat ook niet vanzelf.”
Ik zet er “bijvoorbeeld” neer. Dan kan je daar wel weer op gaan schieten, maar zo blijven we bezig. Het zijn en blijven appels en peren.
Zoals gezegd, als de waarde van het bedrijf toeneemt, neemt daarbij de verantwoordelijkheid van de bestuurders toe. Als jij in hetzelfde bedrijf werkt en jouw werk is niet veranderd, is jouw verantwoordelijkheid niet veranderd. Ergo, ook geen verandering qua salaris. Als het bedrijf fuseert, neemt de waarde toe, de verantwoordelijkheid toe, maar jouw werk niet. Ergo geen verandering.
Hiermee zeg ik niet dat topbestuurders de enige zijn die verantwoordelijk zijn voor de resultaten van een bedrijf. Daar leveren de werknemers -maar ook niet alle- een belangrijke bijdrage aan. Maar wat jij probeert, nl 1 op 1 hun positie aan de jouwe koppelen is weer het andere uiterste.
Ik ben bang dat we hierover van mening blijven verschillen.
@22
Leg mij dan eens uit hoe je verantwoordelijkheid wel veranderd is
@23: Mij dunkt dat de portier ook op een duurdere winkel aan het passen is en dus bij gelijke functie een grotere verantwoordelijkheid krijgt.
@24: En als je het breder trekt dan de portier?
De zin van Flash: Als jij in hetzelfde bedrijf werkt en jouw werk is niet veranderd, is jouw verantwoordelijkheid niet veranderd. zal imho in de meeste situaties toch van toepassing zijn.
De meeste werknemers zijn vaak niet meer dan ‘een radar in het geheel’ en dat geheel blijft gewoon doordraaien. En juist doordat de aard van het werk vaak niet (wezenlijk) verandert, worden ook de verantwoordelijkheden niet groter. De werknemer heeft nog steeds te rapporteren en te voldoen aan de eisen van zijn baas. Niet aan die van de aandeelhouders.
@21 tm 25: Niet alleen de portier, maar heel veel functies veranderen, als een bedrijf fuseert. Er zou dus, volgens de logica, dat de managers daarvoor terecht beloond worden, moeten worden gekeken naar alle functies binnen het bedrijf en dienovereenkomstige salarisverhogingen moeten door worden gevoerd. Zo niet, dan heeft het argument van de toegenomen verantwoordelijkheid geen enkele waarde. Tegenwoordig werken er maar weinig mensen meer aan de lopende band. en zijn er ook maar weinig mensen meer wiens verantwoordelijkheid gelijk blijft bij groei van het bedrijf.
@lord: “onvergelijkbare zaken”. dat vind ik niet. Ik vergelijk de groei in salarissen en de motivatie daarvoor en dat kan best. Dat er daarnaast ook heel veel zaken te benoemen zijn, waarin de positie van de manager verschilt van die van een normale werknemer, is daarbij niet van belang, want voor die verschillen wordt de manager al betaald.
“1 op 1 hun positie aan de jouwe koppelen”. Zoals ik al zei, zou ik niet voor ING of soortgelijke instellingen gaan werken. Mijn baas houdt gelukkig wel rekening met mijn toenemende verantwoordelijkheden. Helaas gebeurt dat veel te weinig, doordat veel te veel bazen zich op het argument blijven beroepen, dat die groei aan hen en aan hen alleen te danken is. Uit je opmerkingen, dat ook naar andere posities in het bedrijf gekeken moet worden, maakte ik op, dat we het daar over eens waren, en maak ik op, dat de vergelijking, die ik op dat punt maakte, dus gerechtvaardigd is. Als je blijft roepen, dat het over appels en peren gaat, maak ik daar uit op, dat je minstens ook die managers verdedigt, die denken, dat zij alleen verantwoordelijk zijn voor de groei van het bedrijf, en die dus alleen zichzelf daarvoor belonen.
Als ik nog wat verder ga, vind ik dat zelfs de lopende band medewerkers, waarvan niemand direct harder hoeft te werken als het bedrijf groeit, recht hebben op loonstijging als het salaris van de managers toeneemt, omdat het nagenoeg onmogelijk is na te gaan, wie er voor welk deel van de groei verantwoordelijk is. Zelfs de schoonmaakster kan een goed idee in de ideeënbus gestopt hebben. Bovendien is de groei van een bedrijf van heel veel externe factoren afhankelijk, waar de manager net zo min invloed op heeft dan de werknemer. het is ronduit onrechtvaardig, als de manager voor de daaruit resulterende groei meer wordt beloond dan de werknemers. Als het de mening van de managers, of beter gezegd van de financiële afdeling is, dat een loonstijging voor het gehele personeel op den duur de loonkosten te hoog gaat maken, maakt de goede manager, samen met zijn werknemers, ook pas op de plaats. Maar voor we dat idee ooit in zij geheel zouden kunnen implementeren, moeten we wel eerst van het idee af, dat je iemands competentie af kunt lezen aan zijn salaris / dat je als moderne manager een sukkel bent, als je geen salarisverhogingen af weet te dwingen / enz. Het wordt hoog tijd, dat we mensen weer eens gaan beoordelen op hun daden en niet op wat ze weten te verkopen (´kijk eens hoe hoog mijn salaris is: ik moet wel erg goed zijn´; ´de groei van het bedrijf is aan mijn werk alleen te danken´; ´de slechte resultaten zouden nog slechter zijn geweest, als ik er niet was´; enz). Maar goed, ik draaf door: dit is slechts (een deel van) mijn mening. De zaken liggen best wel wat genuanceerder, maar als tegenwicht tegen de huidige verkopersmentaliteit, die de hele maatschappij in zijn greep heeft, stel ik dit soort zaken af en toe graag ook wat gechargeerd voor. Imho verschillen we over dit onderwerp dus ook helemaal niet erg veel van mening: ik bekijk het alleen vanuit een geheel andere invalshoek. Je kunt die salarisstijgingen bekijken vanuit de toegenomen verantwoordelijkheden (enz) van de managers, die daarvoor beloond zouden moeten worden (incentives), maar je kunt daar ook vanuit het werknemersperspectief naar kijken. De rechtvaardiging en de acceptatie daarvan bepalen hoe de werknemers daarmee omgaan en dus het toekomstperspectief van het bedrijf, maar helaas zijn de managers, die de topinkomens en de forse stijgingen incasseren dan meestal al weer naar hun volgende baan verdwenen, waar ze met evenveel verve ´hun´ bijdrage verkopen en ´hun´ beloningen incasseren. En dat geldt dan natuurlijk niet voor alle managers, want er zitten er ook heel veel goede tussen. Maar de slechten halen het nieuws veel vaker en bepalen daarmee de beeldvorming (dat zien we wel vaker trouwens).
@26 volgens mij hebben we de verschillende posities voldoende uitgediept. We zitten inderdaad minder ver uit elkaar dan het wellicht lijkt, maar goed.
Een opmerking nog: de link naar ING had ik er juist ingegooid omdat zij een personeelsaandelenplan hebben. M.a.w als ING groeit profiteert iedereen mee en niet alleen de top. Ik vind dat een goede zaak, en ik denk jij ook.
@27: Misschien moet ik mijn rekening dan toch maar bij ING onderbrengen ;-) Zeker nu de ABN mij ineens laat betalen voor rekeningen, die al 40 jaar gratis heb…
@25: Een rader in het geheel wordt belangrijker, als dat geheel belangrijker wordt. De manager is overigens ook maar een rader in het geheel.