Verschillende media brachten de afgelopen dagen verslag uit van het nieuwe Eurobarometer-onderzoek naar de beheersing van en belangstelling voor vreemde talen in Europa. (Dat rapport bestaat in het Duits, Engels en Frans. Jos van Dijk schreef er vrijdag over op Sargasso.)
De meeste bevindingen in het rapport zijn weinig opmerkelijk, zeker voor wie de eerdere editie uit 2005 kende, en al helemaal voor iemand die vooral geïnteresseerd in de Nederlandse gegevens. Het Engels is voor de meeste Europeanen de belangrijkste vreemde taal, 94% van de Nederlanders beweert dat hij in staat is om een conversatie in minstens één vreemde taal te houden en 37% beweert dat hij dat ‘minstens in drie vreemde talen’ gebruiken kan.
Het opmerkelijkste feit kreeg voor zover ik dat kan zien tot nu toe geen aandacht:
Nederland is het enige land waar het percentage respondenten vóór gelijke berechtiging van alle talen die in de Europese Unie gesproken worden aanzienlijk onder het Europese gemiddelde ligt, aangezien 56% het ermee eens is, en 39% niet. (Les Pays-Bas sont le seul pays où la proportion de répondants qui sont en faveur d’un traitement égal de toutes les langues parlées dans l’UE est nettement inférieure à la moyenne européenne, puisque 56% sont d’accord et 39% ne sont pas d’accord avec cette affirmation.)
Slechts een kleine minderheid van de Nederlanders is voor gelijke berechtiging van alle Europese talen. Binnen Europa ligt het gemiddelde op 89%, dus echt aanmerkelijk hoger.
Waar komt dat lage cijfer bij ons vandaan? Het heeft misschien te maken met de praktische taalopvatting die Nederlanders hebben en waar de Tilburgse hoogleraar Guus Extra vorig jaar nog in zijn afscheidsrede een uitgebreid overzicht van heeft gegeven. Nederlanders houden niet van meertaligheid, zegt Extra, en zijn bereid daarvoor hun eigen taal zo snel mogelijk op te geven. Onder Australische migranten zijn (of waren) Nederlandse gezinnen bijvoorbeeld de eersten die besloten om thuis alleen Engels te spreken – vaak al in de eerste generatie. Ook is er geen groep in Australië die zo weinig waarde hecht aan onderwijs in de eigen taal op school als juist de Nederlanders.
Een ander voorbeeld is natuurlijk de veelbesproken klacht van buitenlanders dat het zo moeilijk is om Nederlands te leren omdat Nederlanders zodra ze maar een spoortje van een accent horen, overschakelen op het Engels. Dat alles verklaart waarschijnlijk ook de politieke houding die er in de Eurobarometer naar voren komt: meer dan andere Europeanen zijn wij geneigd om al dat vasthouden aan de eigen taal maar onzin te vinden, en geldverspilling bovendien.
Gecombineerd met het hoge percentage sprekers van het Engels (in ieder geval naar eigen zeggen) onder Nederlandstaligen lijkt het duidelijk waar de voorkeur ligt: een Europa dat alleen gebruik maakt van het Engels. Het aantal mensen dat dit vindt ligt bij ons kennelijk zelfs veel hoger dan in het Verenigd Koninkrijk, Ierland of Malta, waar veel mensen Engels als moedertaal hebben.
Afbeelding: boblet
Reacties (18)
Als Europa serieus zou zijn dan zouden ze esperanto meer stimuleren om als tweede officiele taal in te stellen. Alleen zo kan je verzekeren dat men gelijke kansen heeft en een neutrale culturele perceptie ontstaat.
Zo kan men haar eigen culturele autheniciteit behouden maar is er wel een universele taal om naar toe te werken. Vergeet niet dat taal heel geniepig maar zeer sterk werkt op onze perceptie. Daarbij zouden Engelsen een gigantisch voordeel hebben op anderen, hetgeen dat veel mensen niet beseffen met een eventuele taal adaptie.
Ik denk dat esperanto in een krachtige versnelling zou kunnen komen wanneer er vrijwillig artiesten deze taal zouden toepassen.
lol het is al 30 jaar geleden dat iemand nog voor het laatst in esperanto geloofde
Historisch gezien zijn het altijd actuele talen geweest die als lingua franca hebben gegolden. Het koine Grieks, het Latijn, het Arabisch in de Arabische wereld, het Russisch in de Sovjet-Unie, en vandaag de dag: het Engels.
Esperanto werkt niet omdat het geen historische wortels heeft, en alleen nut heeft als je toevallig een geek tegenkomt die het ook spreekt. Het idee is sympathiek, de uitvoering… meh!
Iets zegt me bijvoorbeeld dat Zwarte Os zelf nooit Esperanto heeft geleerd.
Esperanto zou alleen werken als je ieder schoolkind in de EU verplicht Esperanto als tweede taal te leren. Maar zelfs dan heeft Engels voordeel, want dat krijg je al mee wanneer je de televisie aanzet, en bovendien kun je er ook in Groot-Britannië en de VS mee uit de voeten.
Waarom zouden we de Angel Saksen moeten volgen? Ik vind het verwerpelijk hoe makkelijk iemand een eigen taal durft op te geven. Zelfs in GB zelf willen ze daar nog niet op aan. Daarbij, de gemiddelde Nederlander denkt vooral dat ze Engels kan. Zelf het niveau hier op de technische universiteit is vaak droevig laag. Zo kan je niet professioneel overkomen en delf je altijd het onderspit.
O, maar dat onderwijs in het Engels is mij ook een doorn in het oog. Maar goed, dat is iets dat onderwijsinstellingen zelf doen om internationaal over te komen.
Ik ben er helemaal niet voor dat Nederlanders hun eigen (streek)taal op zouden geven. Maar ik vind het wel handig dat je je overal een beetje kunt redden in het Engels. Kan ik wel eisen dat ze in hotelletjes in Beieren ook nog Esperanto gaan leren (wat ik dan zelf ook nog moet gaan doen), maar dat lijkt me flauwekul.
Ik ben het er mee eens dat het onzinnig is op het moment. Maar het is een stuk redelijker en eerlijker voor mensen in Europa. Engels betekent een serieuze achterstand voor veel mensen in hun vermogen om zich uit te kunnen drukken, redeneren en debatteren. En dat zijn wel dingen die je nodig hebt wil je invloed hebben binnen europese samenwerking
Dat is dan raar, want volgens mij hebben Duitsland en Frankrijk toch aanzienlijk meer invloed op het beleid van de EU dan het Verenigd Koninkrijk.
De meest gesproken taal in de EU is en blijft het Duits; ongeveer 100 Miljoen.
Engels 50? miljoen?
Dat is alleen dat deel van de EU bevolking dat de talen als moedertaal spreekt?
Een Nederlands sprekende Duitser zei mij eens: “Ik krijg bij jullie nooit de kans te laten horen dat ik jullie taal ook spreek. Jullie gaan er van uit dat alleen Nederlanders een vreemde taal machtig zijn.” Het is ook de pragmatische traditie van een handelsnatie: je wilt het anderen niet extra lastig maken om zaken te doen, dus kies je de taal waarin beide partijen het best kunnen communiceren. Of je die nu goed beheerst of niet, we maken ons minder druk dan anderen over het juiste taalgebruik en zijn niet bang om “af te gaan”. Daarbij komt dat de ander je graag prijst als je hem in zijn eigen taal probeert toe te spreken.
Het is wel opmerkelijk dat we minder gehecht zijn aan de eigen taal, zeker in deze tijd, waarin het nationalisme hoogtij viert. In andere landen wordt de taal misschien meer gevoeld als onderdeel van de eigen identiteit dan hier. Nederland is misschien al zo ver geïnfecteerd door de angelsaksische taal en cultuur dat we die als van onszelf zijn gaan zien. Daar zit in elk geval een groot verschil met landen als Frankrijk, Spanje en Italië.
Stiekem weet iedereen wel dat de halve wereld ‘ook engels’ spreekt. Engels is cultureel zo dominant dat je er niet omheen kunt.
Gewoon ophouden met politiek correct geneuzel, accepteren dat Engels voortaal nummer 1 zou moeten zijn (de Chinezen hebben dat ook stiekem gedaan).
Stellen dat de halve wereld (nog) geen Engels spreekt, is geen (of niet alleen maar) politiek correct geneuzel. Het is ook een realiteit, zeker buiten het noord-westen van Europa misschien duidelijker wordt; uit het rapport blijkt dat er alleen al binnen Europa nog steeds grote groepen zijn die in het Engels geen gesprek kunnen voeren.
Nóg weer een andere vraag is natuurlijk of het Engels ‘voertaal nummer 1’ *zou moeten zijn* en die mensen het dus allemaal zouden moeten leren. En nóg weer een andere vraag of dit ten koste zou moeten gaan van andere talen. Je kunt over ieder van die kwesties discussiëren, al weet ik niet of de discussie erg vruchtbaar wordt als je het standpunt van de ander bij voorbaat afdoet als ‘geneuzel’.
Dat klopt. In veel Europesche landen spreekt men nauwelijks Engels.
http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Knowledge_English_EU_map.png
Het is blijkbaar typisch Nederlands om in het buitenland te toen of Nederland een Engelstaligland is. Engels praten heeft alleen zin als de luisteraar ook Engels beheerst en dat is lang niet overal zo.
Lol, veel succes met je mandarijn buiten de grote steden in China
No problem – ganz egal – ne pas interessant
“Een kleine minderheid” – 56% is volgens mij nog altijd een meerderheid.
De meeste Nederlanders spreken “Engels” of misschien moet ik Nederengels zeggen. Ze _denken_ dat ze goed Engels spreken, maar in de praktijk valt dat nog knap tegen.
Onze belangrijkste handelspartner is Duitsland, maar het Duits wordt minder en minder beheerst. Frans is al helemaal om te huilen.
In de goede oude tijd was Latijn de universele taal, de taal van de Romeinen.
De taal van de overwinnaars was altijd de universele taal.
Na de Britse wereldoverheersing kwam de Amerikaanse.
Net als bij de Romeinen zal het engels wel veel langer universele taal zijn dan het bestaan van het wereldrijk.
Ik vind Engels een saaie taal, ik lees veel liever Portugese, Duitse, Zweedse en Franse literatuur (en literatuur in het Nederlands en het Afrikaans). Maar Engels is in een groot deel van de wereld wel handig (alleen in Zuid-Amerika, China en Japan kom je er niet ver mee). En natuurlijk voor het wetenschappelijk discours. Ik verkies dan toch het Britse Engels boven dat afschuwelijke Amerikaans.
Frans is als internationale taal uit de tijd. Voor communicatie in Europa lijkt Duits logischer (de meest gesproken Europese taal), maar de vraag is of je landen als Spanje, Portugal en Italië en Malta er toe krijgt om Duits op het rooster te zetten. Misschien dan toch Engels? Ik denk dat het probleem zich na een aantal jaren in de praktijk oplost. En dat is ook beter, het moet een gentlemen’s agreement blijven, een ad hoc-oplossing, die in geen geval enige verplichting inhoudt voor Europese burgers. Voorkomen moet worden dat het Engels (of het Duits) een officiële sleutelrol gaan spelen. Niet in de Europese grondwet dus, en het moet tot in der eeuwigheid zo zijn dat alle Europese burgers (ook Maltezen, Letten, Ieren, en het liefst ook Ladin- en Gaelicsprekenden) bij alle Europese instanties in hu eigen taal terecht kunnen. Voor het Nederlands spreekt dat vanzelf. In dat opzicht moeten we onze poot stijf houden. Nederland is geen Engels-of Duitstalig land, en dat moet zo blijven. Amen.