COLUMN - Op de Dag van de Arbeid een overpeinzing: als de werkloosheid ‘here to stay’ is, moeten we de schaarse banen in Europa dan misschien maar gaan verdelen?
Het is wrang om op de ‘Dag van de Arbeid’ een recordwerkloosheid voor Europa te moeten noteren. Cijfers van Eurostat laten zien er in de Eurozone weer 62.000 werklozen bij zijn gekomen, wat het totaal op 19,2 miljoen brengt, oftewel 12,1 procent. Het is de 23e opeenvolgende maand dat de werkloosheid in de eurozone stijgt. Griekenland (27 procent), Spanje (26,7 procent) en Portugal (17,5 procent) voeren de lijst aan, Oostenrijk (4,7 procent), Duitsland (5,4 procent), Luxemburg (5,7 procent) en Nederland (6,4 procent) zijn de hekkensluiters. En voor de kiene observant: ja, deze cijfers zijn ook nog eens geflatteerd. Volgens ons eigen CBS zit Nederland op 8 procent, de Duitse overheid noteert zelf 6,9 procent.
Een enkeling wil nog steeds dat we meer bezuinigen, maar een steeds groter wordende groep schaart zich achter het plan om de economie te stimuleren. Maar wat als de groei niet komt?
Hét medicijn tegen werkloosheid bestaat niet. Maar de medicinale werking van bezuinigen lijkt te hebben afgedaan. Verschillende tussenbalansen laten zien hoe destructief bezuinigingen kunnen zijn, en hoe weinig de overheidsfinanciën er van opknappen. De eurozone is onderhand bezuinigingsmoe. Spanje kondigde aan dat het de begrotingsregels voorlopig op de lange baan schuift. Italië is ook klaar met ‘austerità’. ‘Italië is stervende, door bezuinigingen,’ zei de nieuwe Italiaanse premier Enrico Letta. En zelfs in Nederland laten steeds meer politici en economen de 3 procentsnorm los.
Het alternatief is stimuleren. Maar het probleem is dat dat dan wel op de pof gebeurd. Je moet wel een goed, toekomstgericht investeringsplan hebben, wil je nieuwe schulden kunnen verantwoorden. De schuldencrisis werd een schuldencrisis omdat beleggers overheden niet meer geloofden. Het enige investeringsverhaal dat echt geloofwaardig is – juist ook omdat economische groei die niet groen is, niet toekomstbestendig is – is zoiets als een Europese Green Deal. Denk aan zuinige hogesnelheidslijnen of aan grote zonneparken in het zuiden.
Maar wat als de (groene) groei niet komt? Dan komt het aan op solidariteit. Je kunt denken aan Europese solidariteit: bijvoorbeeld het idee, dat Eurocommissaris Laszlo Andor nog maar weer eens opperde, om Duitsland de lonen te laten verhogen, zodat Duitsers meer gaan consumeren en de verschillen met het zuiden qua concurrentiepositie iets worden vereffend. Maar Duitsland is daar natuurlijk niet voor en het is ook de vraag of we er iets mee opschieten als meer Duitsers hun baan en inkomen verliezen.
Ik doel eigenlijk vooral op solidariteit tussen werkenden en werkzoekenden. Zonder economische groei, maar met toenemende inventiviteit, waardoor we steeds slimmer en sneller de bestaande economie kunnen ‘maken’, zullen er minder banen zijn. Waarom dan niet het werk wat beter uitsmeren over de beroepsbevolking? We hoeven niet meteen naar een 21-urige werkweek, zoals de Britse denktank de New Economics Foundation voorstelt, en sommige banen zullen zich er niet voor lenen, maar het zou voor zowel werklozen als (veel) werkenden een uitkomst zijn. Werkloosheid is niet alleen funest voor je inkomen, maar ook voor je gezondheid en eigenwaarde. Maar veel werkenden werken veel te veel, en daar kan de burn-out industrie over meepraten. En nu we van de overheid meer mantelzorg moeten gaan leveren en weet ik welke andere taken terug gaan krijgen, is het fijn als we daar ook de tijd voor hebben.
Op de Dag van de Arbeid vieren we officieel de invoering van de achturige werkdag. Een mooie dag dus om nog eens goed na te denken over een dergelijke hervorming.
Reacties (26)
Kleine geste: Maak wonen goedkoper, laat mensen dichter bij huis werken en maak autorijden duurder.
@1: Maar hoe lossen we daar de werkloosheid mee op? Doordat mensen dan makkelijker verhuizen? (want dat doen ze niet, namelijk)
De verhoging van de AOW-leeftijd die net is ingetreden helpt natuurlijk ook niet aan werkloosheid.
Het is jammer dat op de Dag van de Arbeid de invoering van de 8-urige werkdag wordt herdacht en niet de geschiedenis van de arbeid zelf, maar dat terzijde.
Omdat er altiijd werkloosheid is geweest (in de zin van betaalde banen), ga ik er vanuit dat werkloosheid niet is uit te bannen. Dat het nu (en vroeger bij andere crisissen) piekt, laat zien hoe weinig we te zeggen hebben over onze arbeid.
Als alle werkenden vanaf morgen voor elke werkloze die er nog bijkomt 8 uur het werk neerleggen en dat consequent volhouden, neem ik aan dat arbeid net zo gered zal worden als vallende banken.
Een belachelijk idee, natuurlijk. Een solidarititeit en een moed die de 8-urige werkdag voor elkaar kreeg, krijg je vandaag niet van de grond.
“En nu we van de overheid meer mantelzorg moeten gaan leveren en weet ik welke andere taken terug gaan krijgen, is het fijn als we daar ook de tijd voor hebben.”
Wat er dus gebeurt: de overheid bezuinigt op o.a. zorg en onderwijs. Daar moeten we meer taken zelf gaan verrichten. Door die bezuinigingen raken mensen hun baan kwijt en neemt de werkloosheid toe. Vervolgens moeten wij minder gaan werken zodat die werklozen een deel van ons werk kunnen doen, terwijl wij onbetaald hun voormalige werk doen (maar dan minder goed, want wij zijn er niet voor opgeleid)?
Dan kan je net zo goed zeggen: ik ga niet onbetaald andermans werk doen, ik doe in die tijd mijn eigen werk, betaal belasting over het inkomen dat ik daarmee verdien, en dan mag de overheid daar de onderwijsassistenten en verzorgenden van betalen. Winst voor de economie. En iedereen doet het werk waar hij zelf voor gekozen heeft.
Oh, dit was in de jaren 80 ook zogenaamd DE oplossing: arbeidstijdverkorting. Het heeft weinig opgeleverd, behalve wat extra vakantiedagen voor de gelukkige werker.
Dit is een crisis die wellicht zwaarder is en langer duurt, maar vroeg of laat gaat de economie wel weer omhoog.
” recordwerkloosheid voor Europa te moeten noteren. Cijfers van Eurostat laten zien er in de Eurozone weer 62.000 werklozen bij zijn gekomen ”
Inconsistentie, Europa, EU landen, en euro landen, zijn drie verschillende begrippen.
De werkloosheid in de EU euro landen is iets van een vijfde hoger dan in de EU landen zonder euro.
Europa loopt tot de Ural, hoe het zit met werkloosheid in Europa in niet EU landen weet ik niet.
Wat ik wel weet is dat de jeugdwerkloosheid in Griekenland nu zestig procent is, tegelijkertijd roept Brussel dat Athene het goed doet.
Ongelooflijk.
Alleen daaruit te verklaren dat Brussel de euro ziet als middel om de Groot Europese Heilstaat voor elkaar te krijgen.
Die Heilstaat kan dan straks de opstanden in landen als Griekenland neerslaan, zoals de USSR het deed in Hongarije, Tsjechoslovakije en Polen, tot het niet langer ging.
@2: Dan kun je de lonen en de belastingen verlagen. Nivelleren dus.
@4:
Een generatie (salon)socialisten geleden was er een partij van de arbeid, die misschien nog iets aan solidariteit had willen doen ;-)
@3: Volgens mij gaat die pas vanaf 2015 in?
Mij is jarenlang verzekerd dat er een ontzettend tekort komt aan echt alle soorten en maten van personeel. Allemaal dankzij de vergrijzing. De grenzen moesten open voor goed opgeleid ver weggehaald personeel. De hele boel zou in het 100 gaan lopen.
Wat is gebeurd? Of waren het allemaal leugens?
@10:
zie
http://www.visschedijk.info/Hoofdmenu/Pensioen_Adviseur/Schema_aanvang_AOW/
Waar ik moeite mee heb in het artikel is het idee dat er maar een beperkte hoeveelheid werk zou zijn. Dat klopt niet. Er is altijd werk. Er is meer dan genoeg werk wat nog gedaan moet worden. Neem bijvoorbeeld die vergrijzing waar iedereen het over heeft: er zijn straks ontzetten veel mensen nodig. En kijk om je heen: er is altijd wat te verbeteren in leefomgeving, steden, etc.
De hoge werkloosheid in de eurozone is het gevolg van een desastreus economisch beleid van beleidsmakers die denken dat je door met zijn allen tegelijk minder uit te geven de economie laat groeien. Waar ze die logica vandaan halen begrijp ik echt niet. Alsof we geld verdienen aan marsmannetjes en het uitgeven aan maanmannetjes. Ja, in dat geval zou het zin hebben om zuinig aan te doen, omdat je dan echt iets zou ‘besparen’. Maar die marsmannetjes bestaan niet, net zo min als de maanbewoners. De realiteit is dat we in een systeem zitten waar de uitgave van de één de inkomsten van de ander zijn. Om iedereen aan het werk te krijgen (dat kan!), moet er genoeg uitgegeven worden. In normale situaties gaat dat grotendeels vanzelf in de private sector en moeten overheden er zich niet al te veel in mengen. Maar als die private sector diep in de problemen zit en alleen maar bezig is te sparen en af te lossen, moeten overheden het gat opvullen. Die overheden moeten dan een centrale bank achter zich hebben die oneindige financiele middelen heeft (geld is immers intikken van getallen in een computer), zodat zo’n beleid ook mogelijk is. De vraag is dan niet meer “we kunnen het niet betalen”, de vraag wordt hoe werkloosheid het best bestreden kan worden, hoe inflatie op een gezond peil gehouden kan worden, de verdeling van welvaart, etc. Allemaal geen makkelijke vragen, maar het zijn in elk geval de goede vraagstukken.
Maximaal 1 baan per huishouden, en er voor zorgen dat 1 modaal inkomen genoeg is om fatsoenlijk rond te komen. Tot aan het einde van de jaren 80 kon dat ook prima. Stoppen met het aan het werk dwingen van beide partners.
“Je moet wel een goed, toekomstgericht investeringsplan hebben, wil je nieuwe schulden kunnen verantwoorden”
Zoals zorgen dat mensen vaardigheden niet verliezen omdat ze jaren buitenspel staan? Of dat jongeren omdat niet aan de bak komen de rest van hun carrière minder blijven verdienen?
Natuurlijk, liever geld spenderen aan nuttige dingen, maar mensen aan het werk hebben is op zichzelf al reden en nuttig genoeg.
“De schuldencrisis werd een schuldencrisis omdat beleggers overheden niet meer geloofden”
Bij Griekenland, ok, maar voor de andere landen geldt dit niet. Verstoorde handelsbalansen zijn de oorzaak.
“Je kunt denken aan Europese solidariteit: bijvoorbeeld het idee, dat Eurocommissaris Laszlo Andor nog maar weer eens opperde, om Duitsland de lonen te laten verhogen, zodat Duitsers meer gaan consumeren en de verschillen met het zuiden qua concurrentiepositie iets worden vereffend. Maar Duitsland is daar natuurlijk niet voor en het is ook de vraag of we er iets mee opschieten als meer Duitsers hun baan en inkomen verliezen.”
Dit heeft weinig met solidariteit te maken, maar met het feit dat in noord Europa een hogere inflatie noodzakelijk is om concurrentieverschillen kleiner te maken. En ja, daar schieten we wel iets mee op. Ook Duitsland wordt op dit moment naar beneden getrokken door Zuid Europa. Een soepeler monetair beleid jaagt de economie juist aan.
“..hogesnelheidslijnen of grote zonneparken in het zuiden..”
Het regio openbaar vervoer verwaarlozen en inzetten op de HSL, die de gewone, veel zuiniger trein wegdrukt? Gemeten in reistijd – dat telt het zwaarst bij reizen – is een HSL milieu-belastender dan de auto. Zo bestrijden we de ene krisis met de andere.
Zonnepanelen zijn aanzienlijk duurder per kWh dan windmolens, gaan we de zonnepanelen weer zelf maken i.p.v China?
Energiebesparing kan veel meer werk geven.
@13 Professor Krugman, wat doet u hier?
@13: Ja je hebt gelijk, geld moet stromen en dat doet het momenteel niet. Het grote probleem is de aard van ons geld en dat in de geldkringloop het geld uiteindelijk door het banksysteem loopt. Daar wordt het steeds opgeslokt en vervolgens weer opnieuw uitgegeven in de vorm van schuld. En daar is teveel van, we trekken dat met z’n allen niet meer, dus stokt de circulatie.
Het is jammer dat op de Dag van de Arbeid de invoering van de 8-urige werkdag wordt herdacht en niet de geschiedenis van de arbeid zelf, maar dat terzijde.
Over historisch onbenul gesproken.. We herdenken op 1 Mei de Haymarket Martyrs die gevallen zijn in de strijd voor de 8-urige werkweek, vieren de overwinning waar van toepassing en demonstreren waar het nog ingevoerd moet worden. Het is in alle opzichten een historische dag die ons aan de geschiedenis van de arbeidersbeweging doet herinneren.
http://4hourworkdaycampaign.wordpress.com/
@11: En we moesten langer doorwerken, vergeet die niet! Dan kan ik toch een beetje boos worden als ik lees over een 54-jarige die wel met pensioen kan omdat ie topman van Shell is.
@5: Je vind het dus handiger om geld rond te blijven pompen. Een hoop zaken zou je ook zelf kunnen regelen als je daar de tijd voor hebt.
Helaas gaat dat wel ten koste van onze economische groei.
@6: tja, op de lange termijn is iedereen natuurlijk dood.
Waar het om gaat is dat men nu banen nodig heeft.
met de rente op een historisch laag niveau moet je je juist geen zorgen maken over de staatsschuld. Overheden hebben nog nooit zo goedkoop mogen lenen.
“De schuldencrisis werd een schuldencrisis omdat beleggers overheden niet meer geloofden”
Alleen binnen de euro zone. In andere landen met eigen munten is dit nooit een probleem geweest.
Het probleem zit in de manier waarop de ECB werkt. Ze mogen alleen zich op inflatie concentreren, maar we zitten in een recessie, zelfs in een depressie in sommigen eurolanden. Inflatie zou op dit moment juist heel positief zijn, dan zouden de schulden een stuk kleiner worden.
@20: kende ik nog niet. Dank!