Concept Iraakse grondwet nader bekeken

Tja, ik kon het toch niet laten. Ik heb immers een reputatie hoog te houden. Dus heb ik de Iraakse grondwet maar eens doorgeploegd. Viel niet mee gegeven de omstandigheden. Maar volgende week is het waarschijnlijk alweer oud nieuws.
Als de grondwet er uberhaupt gaat komen trouwens. De partijen blijven het met elkaar oneens en er is alweer een deadline verstreken.
De versie die hieronder wordt doorgenomen, is het voorstel van afgelopen maandag. Pas donderdag kon ik een volledige versie in het Engels daarvan vinden.
Inmiddels is er sprake van een aantal aanpassingen om de Sunni’s tevreden te stellen. Dat heeft echter nog niet tot succes geleidt. De crux zit hem in de federale inrichting van Irak. Daarmee krijgen de regio’s meer zeggenschap over met name de grondstoffen. En laten de Sunni’s (voorheen onder Saddam de heersers) nu net in de olie-arme gebieden de meerderheid hebben.

Traditiegetrouw ben ik door het gehele document heen gegaan. Dat was dit keer een aanmerkelijk eenvoudigere klus aangezien het slechts 28 pagina’s is. Alleen daarom verdient het al een pluim. Ik ga echter dit keer niet alle stukken opnemen. Hele stukken gaan over de normale spelregels van een staat en een democratie (kiezen van parlementen, regelmatige verkiezingen, wie zich kandidaat mag stellen, etc…). Die zijn niet zo bijzonder. Ik haal er alleen de delen uit die echt opmerkelijk zijn.
Maar goed, ter zake.

PREAMBLE
We the sons of Mesopotamia, land of the prophets, resting place of the holy imams, the leaders of civilization and the creators of the alphabet, the cradle of arithmetic: on our land, the first law put in place by mankind was written; in our nation, the most noble era of justice in the politics of nations was laid down; on our soil, the followers of the prophet and the saints prayed, the philosophers and the scientists theorized and the writers and poets created.
….

Zo, dat is nog eens een opening! Wat zouden wij daar Nederlanders neerzetten tegenwoordig?
Zelf vind ik dat zoiets niet hoeft in een grondwet. Maar het geeft wel een duidelijke identiteit mee aan het nieuwe Irak. Jammer dat ze beginnen met “…the sons….”. Alsof de dochters er niks mee te maken hebben.

Nog een stukje uit PREAMBLE

Recognizing God’s right upon us; obeying the call of our nation and our citizens; responding to the call of our religious and national leaders and the insistence of our great religious authorities and our leaders and our reformers, we went by the millions for the first time in our history to the ballot box, men and women, young and old, on Jan. 30, 2005, …

Wat hierbij opvalt is dat steeds eerst de religieuze leiders en dan de nationale leiders genoemd worden. Is al een indicatie van de plaats die religie gaat innemen in deze grondwet.
Zelfde is het geval een stukje verderop:

We are the people of Iraq, who in all our forms and groupings undertake to establish our union freely and by choice, to learn yesterday’s lessons for tomorrow, and to write down this permanent constitution from the high values and ideals of the heavenly messages and the developments of science and human civilization, and to adhere to this constitution, which shall preserve for Iraq its free union of people, land and sovereignty.

Ook hier eerst weer “heavenly messages” en dan pas de wetenschap.

CHAPTER ONE: BASIC PRINCIPLES

Article (1): The Republic of Iraq is an independent, sovereign nation, and the system of rule in it is a democratic, federal, representative (parliamentary) republic.

Article (2):

1st — Islam is the official religion of the state and is a basic source of legislation:

(a) No law can be passed that contradicts the undisputed rules of Islam.

(b) No law can be passed that contradicts the principles of democracy.

(c) No law can be passed that contradicts the rights and basic freedoms outlined in this constitution.

2nd — This constitution guarantees the Islamic identity of the majority of the Iraqi people and the full religious rights for all individuals and the freedom of creed and religious practices.

Zo, die zit. Iedereen die nog de illusie had (zoals meneer Bush) dat er in het Midden Oosten een seculiere democratische staat zou komen, heeft het mis. Het wordt gewoon weer een Islamitische staat. Geen ontkomen aan. Let ook weer op de volgorde van de punten 2.1, eerst religie, dan democratie en dan rechten en vrijheden. Duidelijk.
Een hele lastige in dit artikel is 2.1 a, waarin het woord “undisputed” voorkomt in combinatie met “rules of Islam”. Volgens mij zijn er in Irak sowieso al twee grote stromingen, de Sunnieten en de Shi’iten die er elk een andere interpretatie op na houden. Dat kan nog leuk worden.

Article (3): Iraq is a multiethnic, multi-religious and multi-sect country. It is part of the Islamic world and its Arab people are part of the Arab nation.

En dat is dan weer vreemd. Eerst wordt aangegeven dat het een islamitische staat is en vervolgens heeft men het over “multi-religious”.

Article (4):

1st — Arabic and Kurdish are the two official languages for Iraq. Iraqis are guaranteed the right to educate their children in their mother tongues, such as Turkomen or Assyrian, in government educational institutions, or any other language in private educational institutions, according to educational regulations.

Hier de eerste overwinning van de Koerden. Hun taal is naast het Arabisch de tweede officiele taal van Irak geworden.

Article (7):

1st — Entities or trends that advocate, instigate, justify or propagate racism, terrorism, ”takfir” (declaring someone an infidel), sectarian cleansing, are banned, especially the Saddamist Baath Party in Iraq and its symbols, under any name. It will be not be allowed to be part of the multilateral political system in Iraq, which should be defined according to the law.

Mmmm, dat is een tricky article. Hiermee kan je namelijk groepen uitsluiten van het democratische proces. En aangezien de Baath partij allom aanwezig was onder Saddam, schakel je in essentie iedereen uit die toen, soms uit lijfsbehoud, lid was van die partij. Niet bepaald een manier om met een schone lei te beginnen.

2nd — The state will be committing to fighting terrorism in all its forms and will work to prevent its territory from being a base or corridor or an arena for its (terrorism’s) activities.

Hoe zou deze er nou in gekomen zijn?????
Ik zal maar geen cynisch commentaar geven. De lezer kan dit zelf vast wel invullen.

Article (8): Iraq shall abide by the principles of good neighborliness and by not intervening in the internal affairs of the other countries, and it shall seek to peacefully resolve conflicts and shall establish its relations on the basis of shared interests and similar treatment and shall respect its international obligations.

Gniffel. Een land dat in zijn huidige status is gekomen door een interventie van buitenaf, mag zich niet met andere landen bemoeien. Op zich terecht natuurlijk. Maar wel opmerkelijk gegeven het ontstaan. Let ook even op het laatste zinnetje!

CHAPTER TWO: RIGHTS AND FREEDOMS

PART ONE: RIGHTS

FIRST: Civil and political rights.

Article (14): Iraqis are equal before the law without discrimination because of sex, ethnicity, nationality, origin, color, religion, sect, belief, opinion or social or economic status.

Volgens mij gaat dit botsen met artikel 2. Het wordt immers een islamitische staat. Hoe kan je dan geen discriminatie hebben op het vlak van religie. Je wordt immers gedwongen wetten te gehoorzamen die niet in overeenstemming zijn met je eigen religie.

Overigens is in dit hoofdstuk het eerder opgevallen negatieve punt over de lagere status van vrouwen niet meer aanwezig, gelukkig.

SECOND: Economic, social and cultural rights
….

Article (30):

1st — The state guarantees social and health insurance, the basics for a free and honorable life for the individual and the family — especially children and women — and works to protect them from illiteracy, fear and poverty and provides them with housing and the means to rehabilitate and take care of them. This shall be regulated by law.

Dat is een mooie! Hopelijk werkt het ook in de praktijk.
Veel aandacht in deze grondwet trouwens voor het recht op scholing en het belang daarvan.

Article (33):

1st — Every individual has the right to live in a correct environmental atmosphere.

2nd — The state guarantees protection and preservation of the environment and biological diversity.

Kijk, is het nou zo moeilijk. Waarom stond dit nou niet gewoon zo in de voorgestelde EU grondwet. Simpel en duidelijk. Hulde!
Ik geloof er alleen niets van, maar goed, we zullen zien.

Article (40):

1st — The followers of every religion and sect are free in:

(a) the practice of their religious rites, including the (Shiite) Husseiniya Rites.
….

Moet dan wel heel bijzonder zijn, die Husseiniya Rites (ook Husseini Rites). Heb ik dus maar even opgezocht. Het gaat hier om “Tatbeer (striking swords on head slitting it open to stream blood), hitting backs with chains and pounding chests with hands”. Tja, dat moeten ze toch echt zelf weten. Hier in het westen noemen we dat gewoon SM. Erg liberale grondwet dus.

CHAPTER THREE: THE FEDERAL AUTHORITIES

PART ONE: THE LEGISLATIVE AUTHORITY.

Article (47): The federal legislative authority is made up of the Council of Representatives and the Council of Union.

FIRST: The Council of Representatives (Parliament).

Article (48):

1st — The Council of Representatives is made up of a number of members at a proportion of one seat for every 100,000 people from the population of Iraq. They represent the entire Iraqi people and are elected by general, direct, secret ballot, and they take care to represent all groups of people.
….

Kijk, dan ben je gelijk af van dat gezeur of een parlement nou te groot of te klein is. Je laat het gewoon schalen naar bevolkingsomvang. Vertaald naar Nederland zouden we nu iets meer dan 160 kamerzetels moeten hebben. Klopt aardig.

Article (59):

The Council of Representatives is given the following duties:

…

7th–

…

(b) At least 25 members of the Council of Representatives may propose a general topic for discussion to clarify the policy or performance of the Cabinet or one of the ministries, and it is then presented to the president of the Council of Representatives, and the prime minister or the ministers set a date to come before the Council of Representatives to discuss it.

(c) A member of the Council of Representatives, with the approval of 25 members, may direct an interpellation to the prime minister or the ministers to hold them accountable for the affairs under their specialty. Discussing the interpellation may not take place before seven days from the date it was submitted.

Hmmm, dit is niet zo handig. Beetje theoretisch probleem maar toch. In de rest van de grondwet wordt steeds een verhoudingsgetal (zoals tweederde) of percentage genoemd. Hier wordt gewerkt met een vast aantal (25). In het theoretische geval dat de bevolking van Irak ineens ernstig krimpt (zeg tot onder de 5 miljoen), heb je ineens een meerderheid nodig om voorstellen in te dienen. Hier had ook beter een percentage genoemd kunnen worden (bv 15%).

SECOND: The Council of Union.

Article (63):

1st — A legislative council called the ”Council of Union” will be established and will include representatives of regions and provinces to examine bills related to regions and provinces.

2nd — The makeup of the council, the conditions for membership and all things related to it will be organized by law.

Dit is een beetje een vaag deel. Het lijkt een beetje op onze Eerste Kamer. Maar het wordt in 1 artikel afgedaan. Dit is waarschijnlijk de verbinding tussen de regio’s (waarover later meer) en de federale staat. Maar aangezien hier waarschijnlijk naar verhouding dezelfde vertegenwoordiging in zit, is de vraag wat de toegevoegde waarde is.

PART TWO: THE EXECUTIVE AUTHORITY

Article (64): The federal executive authority consists of the president of the republic and the Cabinet. It carries out its authorities based on the constitution and the law.

FIRST, The President.

Article (65): The president of the republic is the president of the country and the symbol of the nation’s unity and represents the sovereignty of the country and oversees the guarantees of adherence to the constitution, the preservation of Iraq’s independence and unity and the security of its territory, in accordance to the law.

Article (66): The candidate for the president’s post must:

1st — be Iraqi by birth from Iraqi parents.

2nd — be legally competent and have reached the age of 40.

3rd — have a good reputation and political experience and be known for his integrity, rectitude, justice and devotion to the homeland.

4th — not have been convicted of a crime that violates honor.

66.2 is jammer. Dat vind ik leeftijdsdiscriminatie. En 66.4 is een typische. Waarschijnlijk mag je dan geen president meer worden als je niet de gescheiden vrouw van je broer hebt doodgeschoten.
Overigens blijkt uit het stuk over de president dat niet gekozen is voor het Amerikaanse of Franse model. Het is meer het Duitse en Italiaanse model.

SECOND, The Cabinet.

Article (74):

1st — The president assigns the candidate of the parliamentary majority to form a Cabinet during the first 15 days from the date of the first session of the Council of Representatives.

2nd– The prime minister is assigned to name members of his Cabinet within a period of 30 days, at the longest, from the date of the assignment.

3rd — The president assigns a new candidate to be the prime minister within 15 days if the prime minister assigned form the cabinet during the period mentioned in the 2nd Clause fails.

4th — The assigned prime minister presents the names of the members of his cabinet and its ministerial platform to the Council of Representatives. He is considered to have won confidence when his ministers are approved individually and his ministerial platform is approved by an absolute majority.

5th — The president will take up the assigning of another candidate to form a cabinet within 15 days if the Cabinet does not win confidence.

Article (75):

1st — The prime minister must meet the conditions set for the president of the republic. He must have a university degree or an equivalent and must be no younger than 35.

2nd — Ministers must meet the same conditions set for candidates to the Council of Representatives. A minister must have a university degree or an equivalent.

Bij artikel 74 voorzie ik toch wat problemen bij kabinetsformaties. Het wordt zeer waarschijnlijk een veelpartijen constructie en ik vraag me af of deze regels genoeg inspelen op de complexiteit van het formatiespel. We zullen zien.
Bij artikel 75 vind ik 1 vreemd. Mag de president dan bijvoorbeeld stellen dat de premier zes vingers moet hebben? En ik baal ook van dat gedoe om universiteitsgraden. Wat een onzin.

CHAPTER FOUR: POWERS OF THE FEDERAL AUTHORITIES

….

Article (109): Oil and gas is the property of all the Iraqi people in all the regions and provinces.

Article (110):

1st — The federal government will administer oil and gas extracted from current fields in cooperation with the governments of the producing regions and provinces on condition that the revenues will be distributed fairly in a manner compatible with the demographical distribution all over the country. A quota should be defined for a specified time for affected regions that were deprived in an unfair way by the former regime or later on, in a way to ensure balanced development in different parts of the country. This should be regulated by law.

2nd — The federal government and the governments of the producing regions and provinces together will draw up the necessary strategic policies to develop oil and gas wealth to bring the greatest benefit for the Iraqi people, relying on the most modern techniques of market principles and encouraging investment.

Ah, dit zijn vast die artikelen waar ruzie over gemaakt wordt. Hier wordt namelijk de bevoegdheid over de olie en gas naar de mensen in de regio’s gedelegeerd. En aangezien de Koerden en Shi’iten in de olierijke regio’s zitten en de Sunni’s (voorheen de machthebbers) in de olie arme, geeft dit een scheve verhouding. Ik neem aan dat de Sunni’s aandringen op een landelijke beschikking.
Let ook op het gebruik van “current fields” in 110. Er staat dus niets over nieuwe bronnen. Dat komt waarschijnlijk geheel ter beschikking van de regio.

Article (111): All that is not written in the exclusive powers of the federal authorities is in the authority of the regions. In other powers shared between the federal government and the regions, the priority will be given to the region’s law in case of dispute.

Article (112): The following duties will be shared by the federal and regional authorities:

1st — administering and organizing customs, in coordination with the regional government, and this will be regulated by law.

2nd — organizing and distributing the main electrical power resources.

3rd — drawing up environmental policy to guarantee the protection of the environment from pollution and the preservation of its cleanliness, in cooperation with the regions.

4th — drawing up general planning and development policies.

5th — drawing up general health policy, in cooperation with the regions.

6th — drawing up general education and childrearing policy, in consultation with the regions.

Hiermee wordt duidelijk dat veel macht naar de regio’s gaat. Lijkt in die zin erg op het Amerikaanse model. De crux zit echter in hoe de regio’s tot stand komen. Zie volgende stuk.

CHAPTER FIVE: AUTHORITIES OF THE REGIONS

Article (113): The federal system in the republic of Iraq is made up of the capital, regions, decentralized provinces, and local administrations.

Article (114):

1st — The regions comprise one province or more, and two regions or more have the right to join into one region.

2nd — One province or more have the right to form a region, based on a request for a referendum, which can be presented in one of two ways:

a) a request by a third of the members of each of the provincial councils in the provinces that desire to form a region.

b) a request by 1/10 (one-tenth) of the voters in each of the provinces that desire to form a region.

3rd —

a) The general referendum is held among the residents of the particular provinces concerned with what is referred to in “1st” of this article. The referendum takes place when the provincial councils are in session, and the referendum is considered a success with the agreement of the majority of voters.

b) the referendum is not repeated, unless 2/3 (two-thirds) of the members in each of the provincial councils, or .25 (one-quarter) of the concerned provinces’ residents, put forward a request for a new referendum.

Daaruit blijkt volgens mij dat je met een redelijke meerderheid van een bepaalde bevolkingsgroep in een deel van het land een regio kan opzetten waar die bevolkingsgroep het min of meer voor het zeggen heeft. Bijvoorbeeld de Koerden in het noorden.
En dat is nou net waar de Sunni’s moeite mee hebben. Zij houden dan in maar een paar regio’s de meerderheid. Maar nu net de verkeerde (arme) stukken van het land.
Eerlijker zou zijn als er op voorhand een regio indeling gemaakt zou worden waarin iedereen tevreden mee zou zijn. Maar dat zal voor de Koerden waarschijnlijk weer niet acceptabel zijn.

Als je verder de regels van de regio’s leest, zie je dat het gewoon landen in het klein zijn. Ze moeten werken binnen de grondwet van het land, maar hebben voor de rest alle vrijheid. Ze kunnen zelfs een soort eigen leger opzetten (artikel 129)

Article (150): Laws legislated in Kurdistan since 1992 remain in effect, and decisions made by the government of the Kurdistan region — including contracts and court decisions — are effective unless they are voided or amended according to the laws of the Kurdistan region by the concerned body, as long as they are not against the constitution.

Dat hebben ze toch maar mooi voor elkaar gekregen. Ik vraag me trouwens af wat Turkije hiervan vindt.

Article (153): This constitution comes into effect after its approval by the people in a universal referendum and its publication in the official newspaper and the election of the Council of Representatives in accordance with its provisions.

En als het tot een referendum komt, wordt het nog spannend. Dat gaat namelijk per provincie begreep ik. En alle provincies moeten het goedkeuren. Hier komt dan de positie van de Sunni’s weer om de hoek. Ze hebben in een paar provincies een meerderheid.

Afgezien van de plaats van geloof (ik ben voorstander van een seculiere staat) en het niet goed oplossen van het bevolkingsgroepen probleem, is dit een aardige grondwet. In ieder geval beter dan die van de EU.
Maar er wordt wel gelijk een heel groot probleem geintroduceerd aangaande de zelfstandigheid van de regio’s. Met dat probleem is deze grondwet een recept voor een mogelijke burgeroorlog. Wat voor zin heeft het immers om in een federatie te zitten waar je verder eerlijke verdeling van geld en macht hebt. Dan kan je er net zo goed uitstappen en je eigen grondwet opstellen.
Heel benieuwd wat de komende maanden gaat brengen.

Update: De Soenieten hebben 15 wijzigingsverzoeken op tafel gelegd. Met name om het “anti-baath partij” deel eruit te krijgen en alleen Kurdistan een aparte regio te laten zijn.

Update 2 (29-8): Nog wat aanpassingen in de laatste versie van de grondwet die nog niet geaccepteerd zijn door de Soenieten. Levert weinig nieuws op.