COLUMN - In Amerika zijn de afgelopen weken rake klappen uitgedeeld aan de wetenschap. Zo werd mensen die bijvoorbeeld een subsidieaanvraag wilden indienen verboden om woorden zoals gender en bias te gebruiken – woorden zonder welke het eenvoudig heel lastig is om over bepaalde onderwerpen te spreken. En zo werden door wetenschappelijke websites ‘gezuiverd’ van allerlei informatie omdat deze in strijd zou zijn met de ideologie van de nieuwe heersers. Dat betrof onder andere informatie over vaccinatie, soa’s en anticonceptie.
Heeft de Nederlandse wetenschap gereageerd? Ik heb een tijdje gezocht, maar ik heb geen reacties gevonden. In De Morgen stond wel een goed stuk van decanen geneeskunde uit Brussel, Antwerpen, Hasselt en Leuven. Maar uit Nederland? Geen woord.
Vrijheid
Misschien hebben wij het hier te druk met onze eigen besognes. De grote kladderadatsch is hier immers ook al begonnen, met de sluiting van de afdeling Technische Natuurwetenschappen in Twente, waar tientallen banen geschrapt staan, de eerste tientallen van enkele duizenden, als we niet uitkijken. De Open Universiteit in Heerlen volgt mogelijk binnenkort, en dan hebben we al net moeten slikken dat bijvoorbeeld Italiaans in Leiden en Utrecht (de enige twee plaatsen met een volledige opleiding) wordt geschrapt. Dat is allemaal nog vóór de bezuinigingsagenda wordt aangekondigd – dat is niet vrolijk.
Toch is het zaak om ons, als academische gemeenschap, ook over Amerika druk te maken. Bijvoorbeeld omdat het Amerikaanse beleid een inspiratiebron kan zijn voor de ongure krachten die ook in ons land aan het werk zijn. Of omdat het onderzoekssamenwerking ernstig kan belemmeren als je partners ineens de werkelijkheid niet meer mogen benoemen van hun regering. Of, in het algemeen, als je op de bres moet staan als de vrijheid van onderzoek wordt aangevallen, waar dan ook ter wereld.
Onverlaten
Amerika is in heel veel wetenschapsgebieden nog altijd hét centrum. Wat heb ik de universiteiten in dat land bewonderd: de passie waarmee men daar dag en nacht werkte, de vrijheden die zeker hoogleraren met tenure hadden, de concentraties van heel slimme geesten die je daar op veel plekken kon vinden, de bruisende intellectuele atmosfeer. Je kunt natuurlijk cynisch zijn en hopen dat er nu eindelijk een braindrain uit Amerika naar Europa plaats zal vinden. Maar naar het er nu naar uitziet, zal dat dan eerder zijn naar België, waar ze een normale regering hebben, en niet naar het zelf volkomen doldraaiende Nederland.
Ik ben onderzoeker genoeg om het óók fascinerend te vinden hoe dingen waarvan we altijd dachten dat ze zo evident belangrijk waren, door een betrekkelijk kleine groep onverlaten onherstelbaar kan worden beschadigd. Maar uiteindelijk overheerst de treurnis.
Reacties (13)
Mooie en droevige laatste alinea, en spot on. Ik had een hoop ellende verwacht, maar de realiteit is nog bleker.
Ter aanvulling: een opiniestuk van een Amerikaanse wetenschapper over de grote zuivering die daar plaatsvindt in de wetenschap – anoniem, want onder eigen naam is te gevaarlijk: https://www.bmj.com/content/388/bmj.r294
Mensenlief wat gaat het hard de verkeerde kant op.
Maar die kleine groep onverlaten is wel door een meerderheid gekozen, dus blijkbaar vind de meerderheid van de bevolking het wel best.
Nou… daar valt wel een en ander op af te dingen.
1) die groep is helemaal niet gekozen door de meerderheid, de Amerikaanse politiek is al decennia in een deplorabele toestand en een substantieel (meer dan 1/3e) deel van de kiezers helemaal niet meer stemt. (Dit is uiteraard ongeacht wie er wint het geval).
2) democratie werkt alleen als kiezers de mogelijkheid hebben zich goed te informeren en er een vrije pers is die zijn werk goed kan doen. Ook dat is in de VS de afgelopen decennia gesloopt: de dominantie van het grote geld in de media, FOX news, talk radio – een groot deel van het electoraat wordt structureel misleid en heeft geen idee van wat zich afspeelt in het eigen land.
3) daar komt nog bij de opkomst van social media. Propaganda is iets van alle tijden, maar de socials hebben de mogelijkheden en het bereik daarvan exponentieel doen groeien, waar gretig misbruik van is gemaakt door types zonder enige scrupules (die onverlaten waar we het over hebben), terwijl de andere kant zich (grotendeels) netjes gedraagt. In de huidige sociale context ga je dan blijkbaar genadeloos op je plaat.
En daar eten wij allemaal de wrange vruchten van. Want wetenschap is nodig voor vooruitgang. Wereldwijde onrust en oorlog zorgen, op zijn minst, voor veel hogere defensie-uitgaven die nodig zijn en vluchtelingen stromen. Een leefbare wereld hebben we allemaal nodig, van links tot rechts.
1. Dat weet je dus niet omdat in de VS er niet zo’n mooie burger administratie is zoals in Nederland, het is niet eens bekend hoeveel stem gerechtigden er daadwerkelijk zijn in de VS.
2. Een groot deel boeit het niet eens wat er speelt in hun eigen staat, laat staan landelijk.
3. De andere kant (de democraten) hebben net zo gretig gebruik gemaakt van social media hoor, vwb dat grote geld, die trend is toch echt ingezet door Obama die als eerste een campagne budget had van 1 miljard en die haalde trouwens 12 miljoen minder stemmers dan Trump.
Kijk als Trump nou met de hakken over de sloot was gekozen dan had je een punt, maar niet alleen Trump is verkozen (inc popular vote) maar ook het congres, senaat en de meerderheid van de gouverneurs zijn rood geworden, dan spreek je dus niet meer over een kleine overwinning hoor, dan heb je in mijn optiek toch echt wel een heel sterk mandaat gekregen van de stemmers.
Laat nou net oorlog een van de grootste drijfveren zijn van voortuitgang, hoe wrang dat ook is.
Daar valt wel wat op af te dingen. Het is eerder angst voor oorlog, dan oorlog zelf. De basis voor de vooruitgang sinds midden twintigste eeuw is voor een groot deel gelegd in de tijd van de Koude Oorlog, vooral de jaren ’50 en ’60. Mede door beleid (in de VS) dat exact het tegenovergestelde was van wat domrechts nu doet. Hoge belastingen, vooral de toptarieven, bijvoorbeeld. En enorme overheidsinvesteringen in wetenschappelijk onderzoek. En zeker niet alleen onderzoek dat direct toepasbaar was bij het leger, maar ook een heleboel fundamenteel onderzoek. Dat vaak pas na lange tijd iets opleverde.
Om het korter te zeggen: de Great Acceleration begon niet tijdens, maar na de Tweede Wereldoorlog. Oorlog kan dan wel een drijfveer zijn voor innovaties, maar oorlog is ook destructief. Net zoals autocratische regimes dat zijn.
Terzijde toevoeging: de Great Accelertion was natuurlijk niet alleen aanjager van vooruitgang, maar ook van nogal wat problemen waar we nu mee zitten. En de basis van veel wetenschappelijke kennis over die problemen is ook in de jaren ’50 en ’60 gelegd.
“waar gretig misbruik van is gemaakt door types zonder enige scrupules (die onverlaten waar we het over hebben)”… noem ze gewoon wat ze zijn: fascisten! Hopelijk zegeviert in Europa het gezonde verstand, maar ik heb er een hard hoofd in, de welwillendheid waarmee Trump nog steeds benaderd wordt is stuitend. En zal alles behalve effectief zijn, in tegendeel, hij krijgt legitimiteit en het is een idioot. De VS is geen bevriende natie meer.
Het is dramatisch wat daar gebeurt, niet alleen voor wetenschappers, wat moeten overige wetenschappers daar van zeggen? Een slappe steun betuiging of in de krant gaan vertellen wat iedereen al weet, wie schiet daar wat mee op. Europa kan beter naar zichzelf kijken en uit eigen kracht gaan opereren.
Ik zou zeggen maak van de nood een deugt en probeer eens te kijken of er niet wat van al dat talent dat naar de v.s. is vertrokken naar Europa gehaald kan worden, misschien cynisch en opportunistisch maar daar heb ik geen moeite mee in dit geval. De vs heeft gekozen, dat was geen kleine groep maar een meerderheid van de kiezers de moeite nam om op te komen dagen en die precies wisten wat ze konden verwachten. Laat ze nu maar op de blaren zitten, ik hoef het allemaal niet te weten, al die berichten in Nederlandse media over wie wat nu weer gezegd heeft interesseren me geen ene reet meer. Laat maar zien wat de schade is als er weer verstandige mensen aan de macht zijn en laat ondertussen Europa de crisis gebruiken als motivatie voor daadkracht om zijn eigen broek te gaan ophouden.
De OU krimp is geen consequentie van beleid maar een gevolg van sterke groei in covid tijd en de daarop volgende krimp wegens normale tijd.
“Ik zou zeggen maak van de nood een deugt en probeer eens te kijken of er niet wat van al dat talent dat naar de v.s. is vertrokken naar Europa gehaald kan worden”
Nederland neemt op dat gebied alvast stevig initiatief
Wat frisse tegenwind kan helemaal geen kwaad op de Amerikaanse universiteiten. Wokisme en DEI hebben daar veel kapotgemaakt. Non-valeurs als Claudine Gay hebben de reputatie van veel instellingen geschaad, en met de vrijheid van meningsuiting is het slecht gesteld. Studies als culturele antropologie hebben hierdoor hun geloofwaardigheid verloren.
Onder de kop ’So this is how liberty dies’ geeft Christina Pagel een overzicht van de grote hoeveelheid ‘shit’ die Trump c.s. in drie weken tijd de wereld in hebben gegooid. Geheel volgens het bekende adagium van Bannon dat de manier om de media te verslaan is “to flood the zone with shit”. Pagel stelde een Venn diagram samen van alle acties in vijf brede domeinen die overeenkomen met de kenmerken van proto-autoritaire staten, waaronder naast de aantasting van de rechtsstaat, afbraak van sociale rechten en controle op de media ook aanvallen op wetenschap en gezondheidszorg.
In de hoop dat de rest van de wereld wakker wordt.
Zie ook hier, over hoe de extremisten die nu de dienst uitmaken in de VS tekeer gaan.
Is er eigenlijk ook zicht op de oppositie, op het ongemak wat mensen toch moeten gaan voelen? En dan bedoel ik niet de vele processen die worden gevoerd, maar op demonstraties, stakingen wellicht, media aandacht …., wie spelen daar een rol. Of is het net als hier: slappe hap: “Je moet Trump proberen te begrijpen” en met hem “dealen”. In wezen verraad de man en zijn trawanten het eigen volk.