“History was multi-faceted and [thinking] “as the Poles do” that the infamous Molotov-Ribbentrop pact triggered the Second World War” is like picking raisins from a mouldy bun. You have to see the whole context.
[…] Poland struck a pact with Germany five years before the USSR cosied up to Hitler. And of course Great Britain and France concluded the now notorious Munich Agreement. All this […] meant plans for a European anti-Nazi alliance were sunk.”
Mr He-man KGB-karateka Wladimir doet het weer: schaven en vijlen aan het Sovietverleden zoals het een huidige heerser past. De Britse Telegraph kan natuurlijk niet anders dan wenkbrouwen fronsen. Maar is dat wel fair? Heeft Poetin geen punt? Wordt geschiedenis niet geschreven door hen die het willen gebruiken? Hitler werd wel degelijk gebruikt door Westerse mogendheden (en omgekeerd) in hun communistenhaat.
Ook het andere punt van het artikel – hoe staten zich graag bedienen van de goede kanten van hun verleden en de duistere liefst wegzwijgen, lijkt niet exclusief aan Poetin voorbehouden. Politionele acties? Congo? – om maar bij onze eigen respectievelijke schaamplekken te blijven.
Reacties (12)
Ben wel benieuwd wat een geinformeerde historicus vindt van Poetin’s verhaal. Dit soort soort uitspraken doen het trouwens erg goed bij het russische publiek. De rus voelt zich in bijna elk opzicht miskend door zo’n beetje de hele wereld.
Dit is dus een oproep aan historici: hebben de russen hier een punt?
Maak er desnoods een nieuwe Historikerstreit van.
Prof.dr.mr. J.P. Balkenende “Een beetje meer van de VOC-mentaliteit, die hebben we nodig !” (lichte, bijna overslaande stem)
En Nederland heeft haar canon: http://entoen.nu/
@1: Naar mijn mening gebruikt hij dan de verkeerde bewoordingen. Het Molotov-Ribbentrop pact was wel degelijk de trigger van de 2e wereldoorlog. Alleen is het wat al te makkelijk om het als de oorzaak van die oorlog te zien. Dat er een grote oorlog (of eigenlijk een serie oorlogen) aan ging komen was redelijk onvermijdelijk, gezien de explosie van het aantal dictaturen in de jaren 20-30 en de daarmee gepaard gaande botsende ambities. Overigens had de Sovjet-Unie ook de nodige ambities die het op oorlogskoers brachten. Vergeet niet dat ongeveer gelijk met de start van de WO 2 de Russen ook een oorlog met Japan uitvochten in Mongolië/Mantsjoerië, de Baltische staten bezetten en probeerden Finland te annexeren. Dat de Russen zo’n beetje halverwege de oorlog van kant wisselden en zo bij de overwinnaars terecht kwamen (en daarmee vrijwel al hun ambities vervulden), betekent niet dat hen geen enkele blaam voor de oorlog(en) treft.
Opvallender dan Poetin’s uitspraak vond ik het gegeven dat blijkbaar geen Rus weet dat zijn natie in 1939 Polen binnenviel.
Wordt geschiedenis niet geschreven door hen die het willen gebruiken?
Als een politicus de geschiedenis aanroept, is dat altijd om een punt te maken in het hier en nu. Maar politici liegen al als ze hun lippen bewegen; wat iedereen toch zou behoren te weten.
Politici kunnen zich het bovendien zelden permitteren er een geheugen op na te houden [zie Balkenende en het Schelde-verdrag]. En ze doen vervelend als anderen wel over herinneringen beschikken, en die met feiten kunnen staven.
Geschiedschrijving is dus bijna principieel anti-politiek; immer op zoek naar de beweegredenen waarmee besluiten verkocht zijn. En omgekeerd is een verwijzing van een politicus naar de geschiedenis vrijwel altijd niet meer dan holle retoriek.
yeah, maar laat ons niet naïef wezen.
Er bestaat echt wel zoiets als staatsbelang. En zolang we niet op die ene vredevolle planeet gratis vruchten van de boom plukken, spelen die krachten mee.
Ik zou het niet altijd op een wonderlijke gedachte van een ander soort mens gooien die de homo politicus zou zijn, maar op belangen vooropstellen. Binnen dat speelveld zijn er genoeg nuances aan te brengen van totaal ter goeder trouw tot rabiaat levensgevaarlijk.
5 jaar is een oneindigheid in de politiek – zeker toen.
@Bismarck: Verklaarde de USSR niet pas aan het eind van WO2 japan de oorlog?
Wat ik interessant vind aan de stukken tekst die uit de speech van Poetin gehaald zijn, is dat onze Russische premier eerst anderen (de Polen) beticht van geschiedvervalsing: namelijk eenzijdig het Molotov-Ribbentrop pact aanwijzen als oorzaak van de tweede wereldoorlog (en dus de Duitsers en de Sovjets als schuldigen aanwijzen). Hij veroordeeld dit soort praktijken vervolgens als ‘pickin raisins from a mouldy bun’.
In zijn vervolg begint hij zelf uit diezelfde ‘mouldy bun’ losse rozijnen te pakken (Munchen, het verdrag tussen Polen en Hitler) om daarmee de oorzaken van WOII bij het gedrag van andere Europese staten neer te leggen.
Een beetje de pot verwijt de ketel…
Overigens was een ‘European anti-Nazi alliance’ m.i. per definitie onmogelijk geweest om op voorhand te smeden, simpelweg omdat geen enkele grootmacht daar op dat moment direct nationaal belang bij had.
@9: Ook (in zekere zin zou je dan wel niet van het einde van WO2 kunnen spreken, want formeel hebben beide landen nog geen vredesverdrag gesloten, ivm. onenigheid over de zuidelijke koerillen), maar ze hebben ook nog in 1938-39 een serie bloedige grensconflicten uitgevochten.
NB. Vaak worden de oorlogen/invasies die de USSR destijds gevoerd heeft apart geclassificeerd, vermoedelijk omdat anders erg hard zou opvallen dat de USSR aan het begin simpelweg aan de Duitse kant vocht. Wat dat betreft is het revisionisme al heel diep doorgedrongen in de geschiedenisboekjes. Van de andere kant zie je dat ook de Finnen hun aandeel aan de Duitse zijde in WO2 (en operatie Barbarossa) los zetten van die WO2 (ze noemen het de “continuation war”), waarschijnlijk mede omdat het toch wat mooier in de geschiedenisboekjes staat.