RECENSIE - Zo. Uw nederige Zomergasten-watcher is weer in het land. Heb vrijdag en zaterdag de eerste twee uitzendingen ingehaald en dat was geen onverdeeld genoegen. Waarbij ik mij bij Hans Teeuwen vele malen beter heb vermaakt dan bij Nelleke Noordervliet. En dat terwijl presentator Wilfried de Jong bij Noordervliet vele malen meer in vorm was. Was hij bij zijn eerste uitzending nog wat onwennig (soms leek het wel alsof hij er niet helemaal bij was), bij de tweede uitzending was het alsof hij dit al twintig jaar deed.
Wat me in de uitzending met Noordervliet meteen opviel, was De Jongs opgewekte toon. Zomergasten-presentatoren praten meestal een beetje alsof ze een begrafenisspeech houden. Opdat wij, als kijker, niet zullen vergeten dat wij naar een belangrijk programma kijken dat de hele avond duurt. De Jong daarentegen praat lekker opgewekt, alsof hij Nelleke Noordevliet toevallig tegenkomt bij de bakker en even snel wil weten hoe het met haar is. Niet dat het gejaagd was. De Jong was nonchalant, hartelijk en trefzeker. Dat de avond toch wat mat bleef, lag vooral aan de fragmenten, die aan de hypercorrecte kant waren. En zo nu en dan volledig willekeurig leken gekozen. Zo zagen wij Hannah Arendt in een interview uitleggen waarom ze geen filosoof genoemd wilde worden. Als het de bedoeling was om een volmaakt oninteressant stukje van een van de meest interessante denkers van de 20e eeuw te laten zien, dan was de missie geslaagd. Maar ik vermoed dat men gewoon maar leukraak een stukkie Arendt had gekozen.
andere planeet
Bij Teeuwen leek Wilfried de Jong enigszins afwezig. Misschien had hij zich voorgenomen om niet in te gaan op de manieren waarop Teeuwen de boel probeerde te ontregelen. Als dat de bedoeling was, dan lukte dat aardig. Maar het leek meer alsof de grapjes van Teeuwen niet tot hem doordrongen. Alsof de twee ieder van een andere planeet kwamen. Terwijl ze beiden van oorsprong theatermakers zijn met absurdistische neigingen. Het ene absurdisme is het andere niet, kennelijk. Dat bleek ook wel uit de reacties op de fragmenten. Wilfried de Jong bekende lethargisch te worden van Harmony Korines Trash Humpers (waarin acteurs met bejaardenmaskers op vuilnisbakken droogneuken), Teeuwen kreeg er juist energie van. En waar Teeuwen louter de absurditeit wilde laten zien van Herman van Veen die op duizelingwekkend serieuze wijze aan Martin Simek uitlegt hoe hij het podium opkomt (in een kort visioen zag ik voor me hoe Herman van Veen een hele avond zou bezig zijn met opkomen, omdat de opkomst steeds nét niet perfect was), daar wilde De Jong de woorden van Van Veen toetsen aan Teeuwens ervaring als podiumkunstenaar.
Hoewel ze beide absurdistisch theater hebben gemaakt, bleken de referentiekaders van Teeuwen en De Jong volledig anders. Ik kreeg zelfs het idee dat Wilfried de Jong nog nooit van Andy Kaufman had gehoord. Wellicht, bedacht ik me, heeft het te maken met Teewens afkeer voor lijden, terwijl De Jong meer in het kamp zit dat lijden verheerlijkt. Zie zijn sportcolumns voor NRC Handelsblad. Aan het eind van de avond vertelde Teeuwen dat hij zo van Frank Sinatra hield, omdat je die nooit in pathetiek zult zien zwelgen. Sinatra brengt de tekst van een liedje zo goed mogelijk over. Dit in tegenstelling tot bijvoorbeeld Jacques Brel die er helemaal in gaat zitten. Iets zegt mij dat Wilfried de Jong meer van de Brel-methode is.
relativeren
Wat ik Teeuwen overigens wel kwalijk neem, is dat ik naar een ‘rant’ van Pat Condell heb moeten kijken. Ik heb dat altijd weten te vermijden, maar nu moest ik wel. En het bleek nog vervelender dan ik ooit had kunnen bedenken. Daar staat dan weer tegenover dat ik in geen tijden zo hard heb gelachen als om het Lucky TV-fragment waarin Ramses Shaffy Liesbeth List toezingt.
Teeuwen leek het bestaan pas draaglijk te vinden wanneer je het tot niets relativeerde. Hij is allergisch voor iedereen die zichzelf ook maar een beetje serieus neemt. Vandaar ook de bescheiden pogingen om de uitzending zo nu en dan te ontregelen en De Jong van de wijs te brengen. De Jong kon er niets mee, wat mij eerlijk gezegd een beetje van ‘m tegenviel. Een week later, toen Nelleke Noordervliet haar rol wel serieus nam, was hij veel meer in zijn element. Helaas is Nelleke Noordervliet minder interessant dan ze op het eerste gezicht lijkt. Ze is een beetje een open-deuren-intellectueel, als u begrijpt wat ik bedoel. Ze doet alsof ze hele interessante dingen zegt, maar eigenlijk heb je het allemaal al een keer gehoord.
Reacties (8)
Er was op verzoek van Nelleke Noordervliet een prachtig nummer van Jessye Norman te zien/te horen geweest, maar welk was dat? Ik heb de aflevering niet gezien.
@1 Die aria heet ‘When I am Laid in Earth’. Het is een deel van ‘Dido’s Lament‘ uit de opera Dido and Aeneas van Henry Purcell (1659 – 1695).
@0: “Ze doet alsof ze hele interessante dingen zegt, maar eigenlijk heb je het allemaal al een keer gehoord.”
Dat is dan inderdaad zo’n interessant-doenerige wijsheid die al zo vaak gehoord is. Maar niets zegt. Waarmee je de indruk wekt helemaal niets gehoord te hebben van wat er is gezegd.
@2: Kijk, ik kan niet controleren of het waar is wat je hier claimt, maar als je de juiste aria noemt dan heb je die kennis dus blijkbaar paraat. Dat is niet gering. Respect. En dan nog een -1 ook. Ik snap niets van die blogs tegenwoordig.
Ik beken dat ik bij elke aflevering van Zomergasten tot op heden het gevoel heb gehad naar “een open-deuren-intellectueel” te kijken. Dat is niet aardig om te zeggen, maar veel van die mensen komen beter tot hun recht als ze iets schrijven, en liefst een essay van enige omvang – dus geen opiniepagina-stuk dat maximaal 700 mag tellen.
Uiteindelijk blijft het hele programma bij een poging tot diepgang die almaar niet slaagt. Mensen met ideeën moet je over die ideeën laten praten, en daaraan wordt afbreuk gedaan doordat ze het moeten ophangen aan beelden en doordat er een persoonlijke kant aan moet zitten. Toen de reeks begon, leek me dat een veelbelovende vorm, maar het werkt op een bepaalde manier niet. Althans ik heb steeds het gevoel dat er een spanning is tussen de aangeboden ideeën en de vorm waarin ze moeten worden gepresenteerd.
De VPRO kan overigens niets doen aan de maandagse nabesprekingen op het kantoor. Het Parool had laatst een interview met de geïnterviewde, waarin deze mocht vertellen wat hij van het interview vond: zelfbevlekking. Het NRC Handelsblad besteedt twee pagina’s aan de nabespreking. Dat vind ik echt overdreven.
@5:
Daar ben ik het wel mee eens. Ik hoop nog altijd op een wetenschapper of andere vakidioot die gewoon een avond lang over zijn/haar specialisme gaat zitten vertellen. En dat dan gevarieerd illustreert met fragmenten. En die elke vraag over zijn/haar jeugd of diepste gevoelsleven afweert met “daar ben ik niet voor gekomen, we maken hier mijn ideale televisieavond”.
Dank prediker en qwerty ook. Allebei plus 1.
Het vervelende is dat ik zomergasten elk jaar minder interessant vind.
Dat ligt vast niet aan de presentatie, de interviewer of de gasten, het ligt vast aan mij dat ik het gevoel heb dat ons slechts eens per week een enigszins relevant programma wordt voorgeschoteld omdat er in zomertijd echt verder NIETS fatsoenlijks wordt uitgezonden.
Nog afgezien van de vraag of ik die zomergasten interessant genoeg vind om naar te gaan kijken, de hele avond.
Maar dat is een persoonlijke voorkeur en smaak.