Zomergasten | Adriaan van Dis

VOORBESCHOUWING -Vanaf een uurtje of kwart over acht is Adriaan van Dis zo’n drie uur lang de laatste Zomergast van Jan Leyers. Ter gelegenheid daarvan alvast een korte terugblik op het seizoen en een vooruitblik op vanavond.

Vanavond is het alweer de laatste aflevering van Zomergasten van dit jaar. Op het eerste gezicht zou je het niet zo zeggen, maar het was een reeks met aardig wat legendarische momenten. Minstens drie van de zes afleveringen leverden unieke beelden op. Micha Wertheim die een wilde perzik at, de zwetende Jolande Withuis die haar migraine-aanval aankondigde met een wapperende waaier en Lidewij Edelkoort die ineens met zwarte stippen op haar gezicht in de studio zat. Allemaal jamais vu. Tel daar de ultieme saaiheid van Henny Vrienten en de ultieme als bevlogenheid verpakte ijdelheid van Ben Verwaayen bij op en je hebt met een unieke reeks te maken.

En hoe deed de gastheer het? Bijna perfect, durf ik hier te zeggen. Wellicht was hij te licht om een vrijemarktzeloot als Ben Verwaayen het vuur na aan de schenen te leggen, maar eigenlijk is  Zomergasten daar ook niet voor bedoeld. Het programma heet niet voor niets Zomergasten. Een gast moet zich op zijn gemak voelen. Dan heb je geen presentator nodig, en ook geen interviewer, maar een gastheer. Dat was Jan Leyers. Een vriendelijke, meelevende gastheer die het zijn gasten zo gemakkelijk mogelijk wilde maken. Alleen met Micha Wertheim lukte dat niet. Maar ja, dan heb je het ook over een beroepsneuroot die moet leven met de paradox dat hij zich oncomfortabel voelt als het comfortabel wordt.

Daar komt bij: dankzij Jan Leyers hebben wij alle gasten leren kennen zoals ze zijn. Henny Vrienten bleek zo saai als een baal hooi, Micha Wertheim een geniale chaoot, Jolande Withuis een sprankelende, uitstekend vertellende sociologe die helaas gebukt gaat onder migraine-aanvallen, Lidewij Edelkoort een bij vlagen zeer helder dan weer totaal onbegrijpelijk orakel, en Ben Verwaayen een ijdele marktkoopman die valse bescheidenheid gebruikte om zijn zelfoverschatting te verbergen.

Benieuwd wie Adriaan van Dis is.

Ooit was hij zelf Zomergastenpresentator. Kan ik me eigenlijk niet zo heel veel van herinneren. Behalve dan de geniale uitzending met Raoul Heertje. En een uitzending met Helga Reubsamen waarin Adriaan van Dis vertelde dat hij zich die chique dictie zelf had aangeleerd. Ah, een poseur, dacht ik toen. In een of ander vrij recent dubbelnummer van Vrij Nederland las ik een stuk van de hand van Maarten ’t Hart. Die was ooit bevriend met Adriaan van Dis. Totdat Maarten ’t Hart, als ik mij goed herinner, iets vervelends schreef over de plagiaataffaire van Adriaan van Dis. Over was de vriendschap. En Adriaan van Dis ontpopte zich, als wij Maarten ’t Hart mogen geloven, tot een agressieve Bokito die niet te beroerd was zijn handen laten spreken om Maarten ’t Hart zijn ongenoegen over te brengen. In het miniprofiel dat de VPRO-gids deze week van de Zomergast van dienst heeft gemaakt, vertelt Van Dis dat hij inderdaad een bijzonder driftige aard heeft. Benieuwd of we die deze avond te zien krijgen. Zal leuk zijn, een Adriaan van Dis die zijn beheersing verliest. Wellicht kan Jan Leyers nog even van de meester zelf leren hoe je iemand over de rooie krijgt:

Ik denk dat het wel goed komt vanavond. Adriaan van Dis heeft ongetwijfeld boeiende fragmenten die hij al even ongetwijfeld boeiend kan toelichten. U kunt uw lof en ergernissen kwijt op twitter onder hashtag #zg12. En hieronder uiteraard. Keuzefilm van Adriaantje is Inside Job. Multitaskers die zich met één ding tegelijk stierlijk vervelen, kunnen hier terecht voor het Tweede Scherm. En morgenochtend zult u hier, als altijd, het zorgvuldig afgewogen oordeel van yours truly kunnen lezen.

Foto Flickr cc: Farlukar