Zomergasten 2023 met Theo en Kamagurka

Vorige week leek Theo Maassen meer op zijn gemak met zijn gast, omdat ze een bepaald soort humor gemeenschappelijk leken te hebben. Bibi Dumon Tak zat ook wat losser in de uitzending dan de voorgaande gasten.

Humor is nu het bruggetje van de vorige Zomergast naar die van komende avond: cartoonist, theater- en televisiemaker en allround kunstenaar Kamagurka. Sterker nog: zowel Bibi Dumon Tak als Kamagurka hebben ‘iets’ met jagers. Kijk en zoek de overeenkomsten…

U ziet: waar Bibi Dumon Tak het nog bij een vervloeking liet (”Moge deze jager branden in de hel, zoveel jaren gelijk een wild zwijn haren heeft”, uit het schotschrift ‘In een groen knollenland’), gaat Kamagurka, a.k.a. Luc Zeebroek, een stapje verder.

Dat is nou net waar we Kamagurka vanavond over zullen horen:

Ik wil het ook hebben over grenzen. Over de grens van de grap, de mensen die die grens aftasten en er soms overheen gaan.

Zijn er grenzen aan grappenmakerij? Nee, stelt Kamagurka, er zijn alleen grenzen aan de ernst (NOS, 2018, n.a.v. de tentoonstelling ‘Kamagurkistan – Voorbij de grenzen van de ernst’, in het Noordbrabants Museum).

Het levensmotto van Kamagurka (Nieuwsblad.be, 2007):

Provocatie is mijn levensmotto. Ze is noodzakelijk om de waarheid aan het licht te brengen. Ik schilder, teken en beschrijf de mensen zoals ik ze zie.

Zo maar een beetje ‘ins Blaue hinein’ provoceren is niet de bedoeling:

Niets is leuker dan de provocatie op voorwaarde dat je iets vernieuwends brengt

Het is bij Zomergasten niet gebruikelijk dat er fragmenten worden getoond waarin de gast zelf centraal staat. Maar in dit geval zou het aardig zijn om uit het oeuvre van Kamagurka een vernieuwend stukje provocatie te lichten.

Ik vrees dat zo’n stukje niet snel te vinden zal zijn. Laten we eens kijken naar een fragment uit ‘Welkom in Kamagurkistan’, een show opgenomen in comedyclub Toomler (Amsterdam). Het gaat om de scene over zinloos geweld, in de eerste 2 min. 15,

Roept u maar. Grappig? Provocatief? Vernieuwend? Grensverleggend? Wat hier de bedoeling van is, blijft vaag. Of Kamgurka hier een eigen visie weergeeft, is even onduidelijk. Wellicht zal hij zeggen dat het er louter om gaat de wereld op zijn kop te zetten. Opdat we ook eens anders tegen vanzelfsprekendheden aankijken.

De toegepaste truc is geenszins vernieuwend: een typetje opvoeren. Daarmee houdt de komiek altijd het verweer achter de hand dat niet hij, maar dat typetje zo’n verwrongen wereldbeeld heeft.

Gastheer Theo Maassen heeft ruim ervaring met ophef, zodra mensen zich een buil vallen aan bepaalde grappen. ‘Wat zou het fijn zijn als meer Ajacieden ook ziek worden.’ concludeerde Maassen in zijn show ‘Van kwaad tot erger’, naar aanleiding van applaus dat voetbalfans van Ajax, Fijenoord en PSV aanhieven toen bekend werd dat Johan Cruijff longkanker had. Dat viel her en der verkeerd.

Ook een grap over Wilders was tegen het zere been van bepaalde groepen. “Als een hond vals is, krijgt hij een spuitje, maar als een politicus vals is dan krijgt hij persoonsbeveiliging. Ik ben voor de vrijheid van meningsuiting maar ik ben tegen persoonsbeveiliging. Misschien dat mensen dan net iets langer nadenken voordat ze wat zeggen”.

Dat kwam uit de show ‘Met alle respect’, dat tot meer reuring leidde. ‘De PVV. In Volendam! Dat hele dorp is 100 procent blank. De enige variatie die ze daar hebben in huidskleur zijn de slachtoffers van de cafébrand in Volendam’. Ook dat viel slecht en niet alleen bij Volendammers.

Opmerkelijk is wel dat de ophef pas ontstond toen de shows op televisie verschenen en niet gedurende de theatertour. Overigens vond icoon Jan Keizer, frontman van de Volendamse band BZN,  dat nog wel kunnen. Hij stoorde zich meer aan ‘grumpy old man’ Maarten van Rossem die Volendam als achterlijk bestempelde.

Over Theo Maassen zei Jan Keizer:

Als cabaretier is het ook een beetje je taak om tegen heilige huisjes aan te trappen, nietwaar? Hij is een slimme man, prettig gestoord en goed in zijn teksten. Liever dat, dan die vervelende Maarten van Rossem die het in De Slimste Mens alleen maar heeft over ons ‘achterlijke dorp’

In de vorige uitzending daagde Theo Maassen Bibi Dumon Tak uit tot een beetje armworstelen. Wie weet krijgen we vanavond een wedstrijdje grensverleggende humor te zien.

Kijkt u met ons mee? Vanavond, 20.20 uur, VPRO op NPO2. En zoals altijd zien we tijdens de uitzending graag uw reacties op het gebeuren tegemoet. Morgen hier de Sargasso-recensie, nu weer van Max Molovich.