Zoef de Haas

De zaterdagcolumn van Felix Rottenberg uit de papieren editie van het Parool verschijnt iedere zondag, maandag of dinsdag op Sargasso.

Dat was een heerlijk interview, vorige week in PS van de Week, met Geert Dales, de Zoef de Haas van het openbaar bestuur. Langer dan drieënhalf jaar houdt hij het in een functie niet uit, maar in zo’n korte periode maakt hij toch indruk.
Ik ben een fan van Dales, hij is werkelijk een goede politicus. Hij kent zijn zaken, hij durft posities in te nemen en impopulaire standpunten te verdedigen. Zijn drift bevalt me, die maakt hem onberekenbaar. Hij kan zich af en toe geweldig opwinden, Dales is de Nederlandse Nicolas Sarkozy.
Ivo van Hove, de leider van Toneelgroep Amsterdam, kan het interview van Bas Soetenhorst met een paar ingrepen zó laten opvoeren in de grote zaal van de Stadsschouwburg, onder de titel Dales spreekt. Acteur Hein van der Heijden kan een mooie Dales neerzetten. Maar misschien is het een nog beter idee de rol te laten spelen door een steractrice zoals Jacqueline Blom, bekend van haar rol als Puck in Oud Geld. Zij kan die ingehouden Dalesdrift onverwacht tot uitbarsting laten komen.
En dan één keer, aan het einde van zo’n serie, moet Van Hove Dales vragen zichzelf te spelen. Dat dacht ik toen ik het Parool-interview las: Dales speelt permanent een rol. Hij zweept zichzelf op, pakt de interviewer in, maar dat lukt maar half en dus probeert hij met geraffineerde tussenzinnetjes toch zijn gelijk te halen.

Prachtig theater is het moment waarop Soetenhorst als een Engelsman, kalm en vasthoudend, Dales ondervraagt en hem nog eens laat uitleggen hoe hij zich heeft in gedekt voor de giga-overschrijdingen bij de aanleg van de Noord-Zuidlijn. Dat is een cursus hogeschoolpolitiek in het voorkomen van persoonlijk aansprakelijkheid als het ooit uit de klauwen zou kunnen lopen.
In een opvoering van Van Hove zou die scène, als ging het om een een voetbalfragment, eerst achterstevoren teruggespeeld moeten worden en dan in slowmotion opnieuw. Dan herken je in Dales geniale regenten zoals Han Lammers, Jan Schaefer of Enneüs Heerma. Die dekten zich ook in en ze beheersten de retoriek soms virtuoos, maar in minder complexe tijden.

In verhouding tot de bijna onmogelijke opgaven waarvoor ministers en wethouders nu staan, is de kritiek soms doorgeschoten, clichématig. Dales is een ijdeltuit, ja, maar één met bestuurskracht.
Hij laat zich niet omringen door mediamannetjes en hij is interessant om naar te luisteren. Hij zou een goede leider zijn van de VVD, omdat hij gevoel voor timing heeft: hij kan op het juiste moment met de vuist op tafel slaan. Hij is geen allemansvriend en heeft grote ambities, die ook bepaald worden door zijn grote rusteloosheid.
Als ik Geert Dales lees en zie spreken, denk ik wel eens dat hij samen met Adri Duijvestein, de superwethouder van Almere, de Rotterdamse wethouder Jantine Kriens, de Amsterdamse benjamin Lodewijk Asscher, de onverstoorbare Jan Marijnissen en de rijzende ster – vastgoedprojectontwikkelaar – Rudy Stroink, de kern van een regering kan vormen, die in staat geacht moet worden een radicaalpragmatisch programma uit te voeren, waarnaar velen nu verlangen.