Zet kinderen dan liever in een kleinere klas

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

DATA - Meisjes en jongers kunnen bij sommige vakken maar beter worden gescheiden. De beschikbare cijfers ondersteunen dat, met een grote maar: scheiding der seksen heeft alleen zin als er een kostbare maatregel wordt genomen, zegt gastredacteur Reinout van Brakel.

Enige jaren geleden had ik het voorrecht om een directeur van een middelbare school op Aruba te interviewen. In zijn werkkamer hing nog een staatsieportret van Juliana en Bernhard. Naast de teloorgang van de Nederlandse taal was het uit elkaar houden van de beide geslachten op het broeierige schoolterrein één van zijn grootste zorgen. Ik moet hem aangekeken hebben alsof ik water zag branden, maar wellicht was zijn pleidooi voor “single sex education” zo gek nog niet. In Nederland lijkt de “hype” rondom breinleren en de constatering dat jongens slechter presteren dan meisjes de aanleiding om deze traditie in ere te herstellen.

Scholen moeten experimenteren met gescheiden lessen voor jongens en meisjes. Die oproep deed voorzitter Wim Kuiper van de Besturenraad maandag in dagblad Trouw. De minister heeft onlangs aangekondigd dat er onderzoek gedaan zal worden naar de onderwijsachterstanden van jongens.

Niemand wil terug in de tijd natuurlijk, maar is er vanuit wetenschappelijke inzichten iets voor te zeggen om jongens en meisjes apart te zetten? In Nederland is het fenomeen helemaal uitgebannen, wat het moelijk maakt om een “natuurlijk experiment” te doen. In o.a. Engeland, Australië, Jamaica en de US bestaan aparte scholen voor jongens en meisjes, naast “coeducational schooling”.  Daar is het effect uitgebreid onderzocht.

Ik vond zelfs een speciale belangenorganisatie voor “Single Sex Education”, die waarschijnlijk selectief zijn in het noemen van onderzoek (zie NASSPE). De overzichtsstudie “Single-Sex Versus Coeducational Schooling: A Systematic Review” kan OCW veel werk besparen en bevat een degelijke analyse van de gevonden verschillen tussen beide schooltypen.

De website van de NASSPE bevat nog een aantal interessante links naar rapporten. Onderstaande grafiek komt uit een Engels rapport uit 2002. Op basis van gegevens van bijna 400.000 leerlingen, hebben zij gekeken naar het effect van schoolgrootte en schooltype (gemixte scholen of “single-sex” op toetsresultaten.

KS2 staat voor “prior attainment”, zeg maar het instroomniveau. De grafiek laat zien dat meisjes een kwart punt(je) hoger scoren als ze op een meisjesschool zitten. Meisjes met een lager instroomniveau (KS2) profiteren méér. Het effect voor jongens is in deze studie verwaarloosbaar: ze presteren even goed/ slecht in beide schooltypen. Dat kan met de leeftijdscategorie te maken hebben, die in deze studie beperkt is tot eerste jaren middelbare school. Uit ander onderzoek blijkt namelijk dat jongens met name op de kleuterschool en de basisschool profijt hebben van gescheiden onderwijs.

Schoolgrootte heeft in relatie tot schooltype ook invloed op de prestaties. Meisjes scoren optimaal als ze én apart onderwijs krijgen, én op een relatief kleine school zitten. De optimale schoolgroottte voor meisjes in gecombineerde scholen is 189, voor jongens 181.  Zodra jongens en meisjes apart les krijgen wordt het een ander verhaal. Voor meisjes is dan de de optimale schoolgrootte 132, bij jongens is er nauwelijks verschil.

Tja, dat maakt het allemaal een beetje gecompliceerder. Een veel te kort door de bocht conclusie: als we beide sexen gaan scheiden, gaan de meisjes er qua prestaties mogelijk verder op vooruit, maar dat dan alleen als de klassen kleiner worden. En dat laatste is dan weer erg kostbaar…

Toch maar even goed onderzoeken dus.

Originele publicatie

Lees meer van Reinout van Brakel op Onderwijsgrafieken.

Reacties (16)

#1 perik

Opleiding van ouders is een grotere voorspeller van succes van een leerling dan sexe. Is daarmee de opleiding van ouders reden om leerlingen in aparte klassen onder te brengen? Er zit ook nog een meer principiele component aan de vraag of je leerlingen wilt scheiden.

  • Volgende discussie
#2 Jelle Haandrikman

Het scheiden van jongens en meisjes noem ik echt een stap terug in de tijd. Aan de andere kant moeten we ook erkennen dat ieder kind weer anders leert.

Wat missen bedrijven bij starters op de arbeidsmarkt: Creativiteit, samenwerken en communicatie vaardigheden. Als je jongens en meisjes weer gaat scheiden in de klassen, dan neem je weer een grote stap achteruit.

Gelukkig bestaan er ook initiatieven die tenminste het probleem gewoon analyseren en er een geschikte oplossing voor zoeken. Om mee te beginnen doen kinderen van Montesori scholen het al een stuk beter en weten ze ook beter waar ze goed in zijn.

http://www.ted.com/talks/ken_robinson_says_schools_kill_creativity.html

Het leren op school kan je ook omdraaien.
Thuis instructie en op school met verschillende kinderen leren samenwerken.
http://www.ted.com/talks/lang/eng/salman_khan_let_s_use_video_to_reinvent_education.html

Deze methodes bieden mogelijkheden om kinderen het onderwijs te bieden waar ze wat aan hebben. Ook in de grote buitenwereld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 JVechter

“Aan de andere kant moeten we ook erkennen dat ieder kind weer anders leert.”

Dit geldt ook voor kinderen wel of niet naar Montessori-onderwijs.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Jelle Haandrikman

@Jvechter

Ik doelde er meer op dat het huidige onderwijs op dit moment nog het karakter heeft van een fabriekslijn. Elk jaar word een standaard batch kinderen afgeleverd, die aan bepaalde standaarden moeten voldoen. Misschien leuk voor 19eeeuwse industriele revolutie maar op dit moment breekt het ons op. Kijk alleen al naar de cijfers mbt. schooluitval.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 jb

De verschillen tussen individuen zijn veel groter dan de gemiddelde verschillen tussen meisjes en jongens. Dus wie voorstelt om jongens en meisjes apart te behandelen, heeft een al dan niet verborgen en al dan niet onbewust ultraconservatief agenda. Een dergelijke scheiding versterkt al dan niet vermeende sexgebonden verschillen alleen maar. Het staat juist haaks op de trend naar een diversicatie aan leervormen aan de hand van individuele verschillen. In die zin is het alleen al kwa terminologie en benadering een grote stap terug, i.p.v. dat men wil indelen op leerstijlen en mogelijkheden wil men indelen op jongens/meisjes. Het is een stap terug naar indelen van onderwijs op basis van geslacht i.p.v. op basis van leerstijl en mogelijkheden. Daarom kan ik er niets anders achter zien dan een ultraconservatief agenda, of anders een uiterst ondeskundig en ongeïnformeerde voorzitter.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5.1 esgigt - Reactie op #5

Ben ik met je eens…

Wil ik nog bij aanvullen dat kinderen soms meer van elkaar leren dan van volwassenen. Ook stimuleert een diversiteit in de klas het accepteren van verschillen en samenwerken. Lijkt me uiteindelijk belangrijker.

#6 JVechter

@5

Wat JB zegt, “de trend naar een diversicatie aan leervormen aan de hand van individuele verschillen”.

Wel wordt de keuze kleiner naar mate je onderwijscarriere vordert, dat klopt. De eerste jenaplan mbo moet volgens mij nog begonnen worden.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Martin

Waar zijn die ‘recente neuropsychologische inzichten’ over verschillen in hersenontwikkeling sowieso gepubliceerd? Een Handbook of Pediatric Neuropsychology uit 2011 (!) stelt nl. dat er enkel iets bekend is over verschillen in hersenvolume en dat zelfs niet onderzocht is ‘how these [gender] differences in brain map onto differences in behavior’.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Johan

Meer mannen in het onderwijs, minder vroegtijdige diagnostiek. Laat kinderen kinderen zijn, is goedkoper en levert uiteindelijk meer zelfstandige en verantwoordelijke mensen op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Furby

Zou de eerste stap, voor het scheiden van de geslachten, niet gewoon het gedeeltelijk terugdraaien van vooral voor mannen nadelige ‘onderwijsvernieuwingen’ zijn?

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Dr Banner

@1 sexe van de ouders maakt echter helemaal niets uit ;)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Bismarck

Ik kan me overigens wel een voorbeeld voorstellen waar scheiding der geslachten verstandig is: In volwassenen-educatie. Daar wil nog wel eens veel verschil zijn in niveau, maar meer nog verschil in snelheid van progressie van de leerlingen. Als je dan echtparen bijeen zet, leidt zo’n verschil in progressiesnelheid vaak tot spanningen in de klas.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 JSK

Ik kan mij niet voorstellen dat gemengde scholen precies hetzelfde zijn als “single-sex” scholen, afgezien van de sexe-segegratie. Meisjesscholen hebben volgens mij altijd een religieuze (katholieke) achtergrond, bijvoorbeeld.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Chinaman

Wil men een keertje wat experimenteren en op zoek gaan naar de juiste manier om iets ingewikkelds te doen; komt er weer een Sargasso redacteur voorbij met het God-complex.

http://www.ted.com/talks/tim_harford.html

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#15 Reinout

@13 Dat is wel erg veel eer voor een redacteur die niet gauw zal beweren de wijsheid in pacht te hebben. De kop van mijn blog in Sargasso is enigszins misleidend. Ik laat juist zien dat de verschillen tussen jongens en meisjes klein zijn en dat er geen eenduidige resultaten uit onderzoek zijn.

In een eerdere onderwijsblog laat ik verder zien dat de effecten van klasseverkleining verwaarloosbaar zijn: http://onderwijsingrafieken.blogspot.com/2011/07/onderwijsgrafiek-122-relatie-tussen.html

Dank voor de tip: bijzonder interessante TED talk.

@14 dit lijkt ook zo’n beetje de conclusie in het publieke debat, afgaande op de bijdragen in diverse media van de afgelopen week.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie