De woensdagmiddag is op GeenCommentaar Wondere Woensdagmiddag. Met extra aandacht voor de nieuwste ontwikkelingen in Wetenschap- en Techniekland.
Al sinds de vroegste Oudheid is het Experiment al één van de hoekstenen van de wetenschappelijke methode geweest. Observaties doen, hypotheses opstellen, theorieëen vormen… Allemaal leuk en aardig, maar de wetenschapper is toch pas echt lekker bezig als hij de mouwen opstroopt en eens lekker kan gaan lopen experimenteren. Op dat moment lijkt wetenschap nog het meeste op het ideaalbeeld dat de brave ziel had tijdens zijn jeugd, al spelende met zijn of haar chemie-doos.
(Gedachten)experimenten doen het ook altijd erg goed in de popularisering van de wetenschap en New York Times wetenschapsjournalist George Johnson doet nog een mooie duit in het zakje. Hij fabriceerde een boekwerkje waarin hij de interesse in wetenschappelijke experimenten combineert met de meest Digg-abele constructie die er is: een top tien lijstje. Ook lekker makkelijk voor de luie blogger op koninginnedag. Tussen de tien beste experimenten ooit zitten inderdaad een aantal pareltjes van vroeg wetenschappelijk vernuft.
Zo is daar Galileo Galilei’s experiment waarmee hij aantoonde dat de zwaartekracht voor objecten van verschillende massa’s voor een even grote versnelling zorgt. Johnson wijst er fijntjes op dat de overlevering het hier fout heeft: Galilei wierp helemaal geen kogels van de Toren van Pisa maar maakte een heuse zes meter lange roetsjbaan voor de balletjes. Misschien iets minder spectaculair, de resulterende kennis was gloedjenieuw en (ook voor kinderen vandaag de dag) schokkend.
De mensheid kwam ook heel wat te weten door de experimenten van Antoine-Laurent Lavoisier en James Joule. De eerste kwam op het idee om de phlogiston theorie te testen door een aantal brandproeven onder een stolp te doen. Zodoende ontdekte hij niet alleen zuurstof en waterstof, maar ook het proces dat achter ontbranding en roest zit (oxidatie).
Met het begrip ‘warmte’ wist hij minder raad, hij postuleerde vlak voor zijn dood dat er iets als een ‘calorie’ moest zijn, een onzichtbare substantie dat hitte bevat. Joule ging op zoek naar de substantie, vond die niet en bedacht toen een experiment waarbij hij door middel van wrijving een vat water opwarmde. Hij observeerde dat de hoeveelheid arbeid recht evenredig was met de temperatuurstijging. ‘Warmte’ was dus geen ding, maar een soort energie.
De andere zeven experimenten zijn al bijna net zo leuk om te lezen als de drie hierboven genoemde. Ik mis zelf nog wat leuke psychologische en sociologische experimenten zoals Milgrams schokexperiment. Welke experimenten hadden jullie wel willen doen? Welke missen er nog in het lijstje?
Reacties (8)
De bol en ring van ’s Gravesande, de Maagdenburger halve bollen maar vooral Antonie van Leeuwenhoek die kleine diertjes vond in tandplaque en sperma.
De voorspelling van Halley’s komeet door Newton en Halley
De erwten van Mendel
Das Experiment ;-)
@Galileo: ik twijfel aan de roetsj baan, als deze met rollende balletjes uitgevoerd is geweest. Dan maakt het namelijk niet alleen uit hoe zwaar de bal is, maar ook nog hoe de massaverdeling over de bal is. Als men F=m.a en x=a.t^2/2 nog niet eens doorhad, dan betwijfel ik of rotatie energie al in the picture was. Of hij heeft het per ongeluk goed gedaan en bv loden kogeltjes in het midden van de bal gedaan.
Pasteurs weerlegging van spontane generatie.
Het twee spleten experiment.
@5: ah, da’s een goeie inderdaad
Oerm, die een ronde en een vierkante steen van een helling liet rollen en zo het concept “Wiel” uitvond…
Die hele lange slinger in een kerk om te laten zien dat de aarde draait