De Russische romanschrijver Lev Tolstoj heeft een essay geschreven over Shakespeare. Hij vertelt hoe hem altijd werd voorgehouden dat Shakespeare’s ‘King Lear‘ de meest indrukwekkende prestatie in de wereldliteratuur was. Dus las Tolstoj het stuk, in een Russische vertaling. Daarna nam hij nog een andere Russische vertaling ter hand, en nog een. Hij ging verder met het lezen van King Lear in het Duits, en in het Frans. Uiteindelijk nam hij de ultieme stap – hij besloot Engels te leren om King Lear in de oorspronkelijke taal te kunnen lezen.
Na King Lear zes keer gelezen te hebben, in wel vier verschillende talen, kon hij met zekerheid zeggen dat ‘King Lear’ niet het grootste literaire werk ooit was. Integendeel. Het stuk was van A tot Z ridicuul, zonder een moment van diepgang of geloofwaardigheid. Hetzelfde gold, wat Tolstoj betreft, voor de rest van Shakespeare’s werk.
Ik ben het altijd eens geweest met deze inschatting. Ook ik (een fanaat waar het op literatuur aankomt) verafschuw Shakespeare. Ik heb echter maar weinig prominente medestanders. Naast Tolstoj is er alleen nog de fantasy-auteur J.R.R. Tolkien, maar die naam te moeten noemen is bijna genant. Verder kwijlt de hele wereld (waaronder velen van mijn beste vrienden, en zelfs mijn eigenste moeder) het orakel van Stratford onder van bewondering.
Omdat er maar weinig prominente grootheden zijn die mijn afschuw voor Shakespeare delen ben ik gedwongen op zoek te gaan naar bewonderaars van Shakespeare die het kamp van ‘The Bard’ in verlegenheid kunnen brengen. Een artikel in de Times komt me te hulp. Niemand minder dan Adolf Hitler was een bewonderaar van Shakespeare. Hij heeft zijn teleurstelling geuit dat, terwijl de klassieke tijd van de Duitse literatuur een betreurenswaardig stuk als ‘Nathan der Weise’ van Lessing voortbracht (waarin een Joodse koopman, in vergelijking met Christelijke Kruisvaarders en Islamitische Jihadisten, als een voorbeeld van redelijkheid en menselijkheid ten tonele wordt gevoerd), was het nota bene de Engelsman Shakespeare die zo’n fijn antisemitisch stuk als ‘The Merchant of Venice‘ schreef. Die kunnen de Shakespeare-vereerders in hun zak steken!
Reacties (14)
Op de middelbare school ben ik er eens uitgegooid bij Engels omdat ik stelde dat Shakespeare in zijn tijd een soort Appie Baantjer was: Elk jaar een verhaal ophoesten en daar commercieel ook nog eens heel handig mee omgaan (eigen theater?).
Verder waren de verhalen (toneelstukken) gericht op het grote publiek van zijn tijd, een beetje zoals de musicals van nu.
en om die nou veel literaire waarde toe te kennen… … …
Dus hulde aan Berend voor deze knuppel in een stijf hoenderhok.
Ruisje
Niemand hoeft van Shakespeare te houden. Zijn reputatie staat al eeuwen ter discussie. Maar alle kritiek neemt niets van zijn invloed weg.
@1: the Globe Theater was niet van Shakespeare en ‘het grote publiek’ nu houdt ook niet erg van musicals, maar eerder van soaps. Een vergelijking daarmee is imho meer op zijn plaats, hoewel ik persoonlijk dan het werk van Shakespeare toch iets hoger aan sla…
Dit is wel de eerste keer dat ik een godwin zie toegepast, om Shakespeare in een hoek te zetten.
Maar goed, evenals Ruisje hierboven gaf Shakespeare ruim voldoende stof de draak te steken met zijn werk. Op de middelbare school waren we, wat dat betreft, een soort Monthy Python, Black-Adder-Bean en cabarateske varianten avant la lettre.
Shakespeare was een groot verschijnsel met een bepaalde waarde in zijn tijd. Reden om hem op school voor je kiezen te krijgen.
Was het toeval dat Shakespeare wel werd geridiculiseerd en, bijvoorbeeld, Christopher Marlowe niet?
@pedro: ik heb toch het idee dat er enige overlap bestaat tussen soaps en musicals en de geinteresseerden daarvan :-)
Overigens was Mozart in zijn tijd ook volks. Maar dat maakt de kwaliteit van sommige stukken en zijn invloed er niet minder op.
Wel een angstige gedachte dat over honderd jaar mensen misschien ook zo denken over Ronald Giphart
@4: Wat Shakespeare is voor Berend en Tolstoj, dat is Mozart voor mij. Ik kan er niks mee, dat gehuppeld in majeur.
@5: Of Kluun. Brrr…
Maar Shakespeare is toch vooral een stilist en dat kan je van Baantjer en Andrew Lloyd Webber niet zeggen. De allerbekendste musicals, zoals The Sound of Music zijn inmiddels wel al gestegen tot de hogere kunst.
Shakespear… Is dat de broer van Britney?
@7: ik dacht het niet…
@8: Hee, dat lijkt wel t vriendje van Sly
@1: Hij was meer de Michael Bay van zijn tijd. Hij maakte veel gebruik van dezelfde vaste ingrediënten, ook middels leentjebuur bij eigen en andere stukken. Met name met favoriete onderdelen als verkleedpartijen. Overigens was dat toen gewoon, want iedereen deed dat toen. CopyPaste bestond toen al, copyright niet. Verder schroomde hij de sequel niet, toen al ja. En ook concurrenten haakten daar weer op in. Zo werd Shakespears “Taming of the shrew” door John Fletcher beantwoord met “Woman’s prize- the tamer tamed”.
Ik denk dat baantjer meer zijn eigen stijl heeft dan Shakespear. Wel lef hebben om dat in een klas te durven zeggen.
@7: Nee Shakespear is het vlaamse woord voor clit.
Volks??? Zoals in Baantjer en Musicals?
Jullie denken dat de minima van die tijd de kosten van een theaterkaartje konden ophoesten? 95% van de bevolking had geen mogelijkheid om naar Shakespeare en Mozart te kijken en luisteren. Is het dan weer “Kunst” genoeg voor onze elitaristjes?
Weet je wat volks was? Sophocles en die andere Grieken. Da’s pas vieze, lage kunst. En al die mythen die ze gebruikten bestonden ook al.
Dat Bill de “grootste” is, is uiteraard overdreven. Hoe kun je ooit op zinvolle wijze stellen dat iemand de grootste is in een bepaald vak? Maar om er nu op zo’n puberale wijze gehakt van te willen maken. Alsof die Lev te pruimen is met zijn ellenlange ge-emmer over volkomen onrealistisch langdradige personages.
En dan die “Godwin” (eigenlijk reductio ad hitlerum, maar dat is weggemodereerd) op het einde om ’t af te maken. Er zijn vrij goede argumenten voor een niet-antisemitische lezing van het verhaal. En trouwens, is iemand antisemiet als ie één keer een slechte rol aan een Jood toedicht?
Dear Berend,
Suspicion always haunts the guilty mind. But never mind, better a witty fool, then a foolish wit.
About this fellow Tolstoj: The man that hath no music in himself; nor is not move with concord of sweet sounds; is fit for treasons stratagems, and spoils.
Ah, brother in armed pens, why quote other writers? Small have continual plodders ever won, save base authority from other’s books.
You’d better take each man’s censure, but reserve thy judgment.
Concerning this suspect connection you made between only one of my most popular plays and this German nitwit you mentioned, I mereley say to you that one may smile, and smile, and be a villain.
But never mind: There is nothing either good or bad, but thinking makes it so.
Wouldn’t you agree?
With my kindest regards,
Sjaak Perelaar
@11: En trouwens, is iemand antisemiet als ie één keer een slechte rol aan een Jood toedicht?
Volgens Jules Croiset wel ;)
(Mijn god, wat voel ik me oud en elitair nu ik dit grapje maak.)
@12
Och jezus, ok, sorry Berend, ik neem alles terug, je hebt gelijk.