Hoe ziet de economische toekomst van Nederland er uit? Wat zijn de kansen en wat zijn de bedreigingen? In het traditionele nieuwjaarsartikel (PDF) van het tijdschrift ‘Economische Statistische Berichten’ geeft Secretaris-Generaal (SG) Buijink van het ministerie van Economische Zaken een overzicht. Hieronder volgt een samenvatting van de bevindingen.
Te beginnen met het meest prettige nieuws: de Nederlandse economie staat er goed voor. We mogen ons sinds 2004 verheugen op een hogere groei dan het gemiddelde van de Europese Unie. Ook in 2007 gaat het CPB uit van een economische groei van gemiddeld 3%. In 2008 zal dit minder worden: het CPB gaat vooralsnog uit van een voorzichtige 2,25%. Meest onzekere factor: de veelgeplaagde Amerikaanse huizenmarkt. Zo geeft de DNB aan dat de uiteindelijke afschrijvingen in de financiële sector nog een veelvoud kan gaan bedragen van de ruim honderd miljard dollar nu. De onrust op de financiële markten zullen naar verwachting het consumentenvertrouwen verder onder druk zetten. Saillant detail: de olieprijs staat, vanwege de koers van de dollar, op hetzelfde (reële) prijsniveau als de jaren tachtig en is hiermee minder bedreigend voor de economische groei dan het lijkt.
Wat zou er moeten gebeuren?
De vermindering in de economische groei komt voornamelijk op het conto van de krapte op de arbeidsmarkt. Nog nooit stonden er zoveel vacatures open als in september 2007: 236.000. Deze krapte zal zich naar verwachting vertalen in verder stijgende (contract)lonen én inflatie. Deze hogere lonen vertalen zich weer in een toename van de arbeidskosten per product en dat zal leiden tot een duurdere export. De SG geeft aan dat we ?voortvarend deze problemen moeten oplossen?. Maar hoe?
1. Het verhogen van de AOW-gerechtigde leeftijd.
?De toenemende levensverwachting maakt langer werken goed mogelijk, hoewel de mogelijkheden variëren met het soort werk. In landen als Groot-Brittannië, Duitsland en Zweden is een (geleidelijke) verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd dan ook mogelijk gebleken,? schrijft Buijink.
2. Arbeiders uit andere landen aantrekken.
De vergrijzing zal ook aan ons land niet voorbij gaan en dit zal gevolgen hebben voor het ?beschikbare? personeel. ?Heel veel bedrijven in Nederland worden draaiende gehouden door vakbekwame mensen uit Polen en andere Oost-Europese landen,? aldus Buijink. ?Het personeelstekort waarmee we kampen, was anders vele malen groter geweest.? Maar, deze arbeidsmigratie zal het effect van de vergrijzing maximaal kunnen verkleinen en niet oplossen. Om dit op te te lossen ziet Buijink een andere mogelijkheid:
3. Langer werken
De grootste participatiewinst zit in het verhogen van het aantal gewerkte uren. Als alle werkenden anderhalf uur per week langer werken, heeft dat hetzelfde effect op de overheidsfinanciën als het verhogen van de AOW-gerechtigde leeftijd.
En internationaal dan?
Gelukkig staan we er internationaal goed voor. In alle belangrijke indexen staat Nederland in de top 10 (pagina 4, PDF). Aangezien stilstand achteruitgang betekent in een snel globaliserende wereld, heeft Buijink ook hier een tweetal speerpunten:
1. Onderzoek en onderwijs: er moet ruimte zijn voor talent.
In Nederland doet zich een merkwaardig fenomeen voor. Onze ?laagstscorende? leerlingen doen het gemiddeld beter dan andere landen. Tegelijkertijd blijkt dat de Nederlanders met de hoogste score minder goed scoren dan de ?toppers? uit andere landen. Om dit te kunnen doorbreken stelt Buijink voor om een variatie in het collegegeld in te voeren. Gecombineerd met een scherpere selectie zullen de extra investeringsmogelijkheden leiden tot ?toponderwijs?.
Daarnaast zou het goed zijn om schooluitval hoog op de politieke agenda te houden. Zo heeft nu 35 % van de vroegtijdige schoolverlaters tussen de 15 en 22 jaar geen betaalde baan. Zeker nu er ?aan de onderkant van de arbeidsmarkt? zoveel onvervulde vacatures zijn. De leerwerkplicht tot 27 jaar is hiervoor een krachtig signaal.
2 Meer ruimte voor ondernemerschap.
Het aantal Nederlanders dat een onderneming opzet is laag in vergelijking met het OESO-gemiddelde. Ook in het aandeel snelgroeiende bedrijven liggen we behoorlijk achter op landen als de VS, het Verenigd Koninkrijk en Denemarken. Er zou geleerd kunnen worden van Frankrijk, waar een vereenvoudigd fiscaal regime geldt voor kleine bedrijven. Ook zouden de regels voor personeel vereenvoudigd moeten worden.
Conclusie
Nederland was de afgelopen jaren een voorloper in de hervormingen en is mede daardoor nu een van de welvarendste landen van Europa. ?Het komt er op aan om voor iedereen gelijke kansen te bieden, maar niet te mikken op gelijke uitkomsten. Het pleidooi om economisch onderscheidend te zijn is geen Haagse mantra zonder betekenis in de wereld van alledag. Het oppakken van die uitdaging is voorwaarde voor behoud en versterking van welvaart en welzijn in ons deel van Europa. In die zin is Nederland meester van zijn eigen toekomst?, aldus Buijink. U weet dus wat u het komende jaar kan verwachten!
Reacties (5)
Kortom: meer hoogopgeleiden die vanuit hun zelfstandig adviesburootje (zie 1 en 2 onder “En internationaal dan?”) alom nota’s schrijven waarin staat dat het goed voor onze economie is als de te-oud-om-te-werken-grens voor Polen helemaal komt te vervallen. Gewoon werken tot de dood er op volgt (zie 1 t/m 3 onder “Wat zou er moeten gebeuren?”).
@1: Kortom: onder 1 en 2 wordt meer verstaan dan alleen de adviesbureau’s.
Met de kanttekening dat ‘zelfstandig adviseurschap’ (zzp’s – zelfstandigen zonder personeel) wel verantwoordelijk zijn voor een behoorlijk deel van onze ‘economische groei’.
1 en 3 onder het kopje ‘wat zou er moeten gebeuren’ komen idd op het conto ‘werken tot de dood erop volgt’ of ‘langer werken’ naar gelang je invulling hiervan.. ;)
Terzijde: ik me altijd al afgevraagd waarom een economie alleen maar goed draait als er sprake is van ‘groei’.
Ik begrijp heus wel dat groei zo zijn positieve kanten heeft, maar waarom is het een heilig moeten? Waarom moeten er alarmklokjes worden geluid als de groei in 2008 wat minder zal zijn?
Ter herinnering: Unilever stoot bedrijven af, niet omdat ze het slecht doen, maar omdat ze nauwelijks tot niet groeien (of zoals ergens werd gezegd: de groei beneden de verwachting bleef).
Een goed draaiend bedrijf afstoten omdat het te weinig op zal leveren voor de aandeelhouders?
Wordt het niet eens tijd serieuze vragen te stellen bij de mantra ‘economische groei’? Of ben ik nou helemaal van de pindakaaspot gerukt?
@Peter: Het is heel simpel, dat ‘moet’ omdat het huidige systeem ons ‘vooruitgang’ biedt. Een van de uitgangspunten hierbij is dat een bedrijf ieder jaar moet groeien, anders worden ze afgestraft op de beurs of opgeslokt door andere bedrijven.
Wat mij betreft leg je wel ‘de vinger op de zere plek’. Een goed draaiend bedrijf afstoten omdat het te weinig op zal leveren voor de aandeelhouders? Yep, zo werkt het dus, pindakaas!
En ja, het wordt absoluut tijd om je serieus af te vragen wat dit ‘mantra’ ons brengt en zal gaan brengen. Op de korte termijn in ieder geval langer (door)werken. Op de langere termijn zal dit waarschijnlijk nog erger worden, want over een goede 10 tot 20 jaar zullen de effecten van de vergrijzing in ons land op zijn top zijn. En daar zal dan ook weer iets (economisch) op verzonnen moeten worden. Ongetwijfeld iets met meer en langer werken…
De (eerste) uitwerking van het bovenstaande plan.