In Iran is er een idioot regime aan de macht. De ayatollahs en Ahmadinejad zijn religieuze waanzinnigen die te graag wereldmacht willen spelen. Iran heeft een ‘aparte’ vorm van democratie, die verre van netjes functioneert. Toch hebben ze in ieder geval één element waar wij wat van kunnen leren.
Onlangs presenteerde de zo goed als gekozen president zijn nieuwe kabinet. Een kabinet met zelfs drie vrouwen erin. Wat er toen is gebeurd is leerzaam. Het parlement, toch grotendeels op de hand van Ahmadinejad, stemde drie ministers weg. Een gezochte terrorist als minister van Defensie, dat was geen probleem natuurlijk. Joden opblazen is immers bon ton in Iran. Maar het parlement stemde wel drie kandidaten weg wegens een gebrek aan ervaring.
En daar zou Nederland nog wel wat van kunnen leren. Hier worden ministers en staatssecretarissen bij hun aantreden niet individueel door de Tweede Kamer beoordeeld. Er borrelt iemand op uit het partijcircuit en die is dan minister. Een paar verrassende namen erbij en hop, je hebt een kabinet. Het is dan slikken of stikken voor het parlement. Dat hebben ze in Iran beter geregeld.
Het Nederlandse parlementaire stelsel zit verder best goed in elkaar. Maar een individuele toets per minister zou een mooie aanvulling op onze democratie zijn. Zonder een groot probleem ervan te maken, zou je een paar staatssecretarissen op voorhand niet moeten aannemen. Dat hoeft niet het einde van de regering te betekenen. Je kunt gewoon een andere zoeken. Ten tijde van Philomena Bijlhout kon dat ook snel. Wie weet had het huidige kabinet het zonder de onzichtbare Van der Hoeven kunnen doen. Of zonder Tineke Huizinga. Dat was voor iedereen beter geweest. En oh ja, dit doen ze niet alleen in Iran. Ook in de VS. Dus het kan best werken in een échte democratie.
Reacties (6)
Een individuele toets door de Tweede Kamer van de voorgestelde ministers is geen aanvulling op onze democratie. het kabinet wordt al als geheel getoetst na vaak maandenlange onderhandelingen. Individuele toetsing door de TK maakt de kabinetsformaties alleen maar langer. Die toetsing dient door de formateur(s) gedaan te worden.
Retorisch vraagje: zou Van der Hoeven of Huizinga door de Kamer afgewezen zijn als er individuele toetsing door de Kamer plaats had gevonden, of zouden de regeringsfracties de door de regeringspartijen overeengekomen kandidaat steunen?
Wat is het nut ervan? De coalitie kiest tijdens de formatie de leden van het kabinet uit. Een individuele toetsing van ministers en staatssecretarissen is geheel overbodig. De coalitiepartijen zouden ze toch allemaal goedkeuren.
@1 en @2 hebben volgens mij wel gelijk als ze denken dat de coalitiepartijen waarschijnlijk toch wel het gehele kabinet zullen goedkeuren.
Er is trouwens nog een tussenweg. Ik vind het systeem waarbij het Europees parlement de Europese Commissieleden “keurt” wel interessant. Het parlement kan slechts de voorgedragen commissie als geheel afkeuren, maar de leden worden wel individueel getoetst en, zo blijkt, indien nodig vervangen.
@1 toetsing door de formateur? Nee, n atuyurlijk niet. We kiezen toch de Tweede Kamer?
@2 Waarom zouden door de coalitiepartijen alle ministers goedgekeurd worden? DAt is een verkeerde cultuur. Als ze dat in Iran kunnen, moet dat hier toch ook kunnen.
@4:
Als je er een politiek spelletje van wil maken en de kabinetsformaties moeilijker en langer, moet je dat vooral doen. Als je de kandidaten op geschiktheid wil testen, is toetsing door de Tweede Kamer overbodig en duur. Dat de TK gekozen is, doet niet ter zake. Dan kunnen we net zo goed over iedere benoeming een referendum houden: nog onwerkbaarder en duurder, maar wel democratischer.
In een kabinetsformatie wordt door de partijen al langdurig onderhandeld, ook over de poppetjes. Het zou heel gek zijn als dat bereikte akkoord niet wordt geaccepteerd door de partijen, die daar over onderhandeld hebben.
@3: EC leden worden op een hele andere manier geselecteerd (door nationale kabinetten), voorgedragen (landen) en uiteindelijk benoemd. Dat rechtvaardigt een strengere toetsing in een later stadium om te voorkomen, dat nationale belangen de voorkeur krijgen boven geschiktheid voor de functie.
@4: In Iran is de verdeling van de machten ook wel iets anders geregeld. Daar heb je nog een paar raden die niet democratisch gekozen worden, die bv. kunnen beslissen of een presidents- of parlementskandidaat wel voldoet aan de zeden en normen om verkiesbaar te zijn.
Daarnaast wordt daar de president los van het parlement gekozen (en hij stelt zijn ministerraad samen), terwijl hier de samenstelling van de ministerraad gebeurt door de coalitiepartijen.
Als je als coalitiepartijen de ministers kiest/bepaalt, is een goedkeuring door het parlement vervolgens toch al overbodig (anders kom je niet tot die coalitie), terwijl als je de ministers aanstelt volledig onafhankelijk van het parlement (zoals in Iran) het wel voor de hand ligt dat je individueel goedgekeurd gaat worden (anders ga je toch geen leuk leven als minister tegemoet, met een vijandig gezind parlement).