Was will das weib?

Geïnteresseerd als ik ben in het vrouwelijk geslacht (uit zuiver wetenschappelijke motieven, vanzelfsprekend) schafte ik mij deze week de Viva aan, dat de resultaten beloofde van het Grote Relatieonderzoek. Veel wijzer werd ik er niet van. Ik begrijp althans niet waarom de redactie het samenvat als “stiekem blijken we hartstikke conservatief”.

De geënquêteerde Viva-vrouwen zijn gemiddeld negenentwintig. Als ik de gemiddeld-negenentwintigjaren in mijn kennissenkring in één zin zou moeten typeren, dan denk ik dat ze over het algemeen nogal nuchter zijn. Sommigen zijn hoog opgeleid, anderen niet; de een neigt naar romantiek en de ander is stoer; de ene is avontuurlijk en de ander zit liever thuis; de waarde die ze hechten aan hun baan varieert; er zitten wat meer lesbiennes tussen dan het Viva-gemiddelde, maar dat is niet ongebruikelijk in Amsterdam; en behalve leuke vrouwen zijn er ook een paar zeurpieten. Ze zijn dus nogal verschillend en ook de mate van nuchterheid varieert, maar ze is wel degelijk een vrij opvallende trek, die ook buitenlandse vrienden steeds weer opvalt.

Zijn de mij bekende vrouwen “hartstikke conservatief”? Zelf zou ik het niet zo formuleren. Laat ik zeggen dat ze te nuchter zijn om in hun passie iets onomkeerbaars te doen. Natuurlijk dromen ze van een gepassioneerde liefde, natuurlijk hebben ze seksuele fantasieën en natuurlijk zijn er vrouwen die het niet laten bij fantasie. Maar iedereen voelt op z’n klompen aan dat die fantasieën in de meeste gevallen precies dat zijn: fantasieën. Zeker, die Mediterrane jongen is onweerstaanbaar en ik heb twee dozijn archeologische vriendinnen die wel eens tegen een leuke Italiaan of Griek zijn aangelopen. Met één uitzondering hebben ze daarna gekozen voor een oer-Hollandse man.

Van degenen die werkelijk al hun schepen achter zich verbrandden om de man van hun dromen naar het buitenland te volgen, was de een na enkele maanden alweer terug uit Spanje. De andere twee zijn geen Nederlandsen, maar zijn hier komen wonen. Voor echte, allesverzengende passie hebben we buitenlanders nodig.

Zo dacht ik althans vrouwen van gemiddeld negenentwintig te kennen. Heus wel open voor romantiek, maar niet tot de allerhoogste prijs. De resultaten van het Grote Relatieonderzoek verrasten me daarom niet. Dat 82% van hen het huwelijk niet hopeloos ouderwets vindt, is een redelijk praktische keuze, waarin pragmatisme en romantiek worden gecombineerd. Dat hetzelfde percentage gelooft dat je je hele leven bij elkaar kunt blijven, duidt op dezelfde inslag. Dat 96% een monogame relatie heeft, is alleen maar logisch – je vermijd er een hoop gedoe mee. Dat 55% de relatie belangrijker vindt dan de carrière, is een simpele afweging: de kans dat je een goede partner vindt is kleiner dan dat je passend werk vindt. Dat 39% zó graag kinderen wil, dat ze er desnoods zonder vaste partner aan begint, was het enige wat ik niet had verwacht, al had ik beter kunnen weten. Ik ken namelijk een alleenstaande moeder die me elke keer weer verrast met haar praktische kijk op de dingen.

Het is natuurlijk denkbaar dat ik het Viva-onderzoek niet op waarde kan schatten. En het kan natuurlijk zijn dat ik alleen maar heel bijzondere vrouwen ken. En ja, ik realiseer me dat het methodisch niet heel zuiver van me is dat ik onderzoeksconclusies beoordeel aan de hand van de eigen ervaringen (kijk nog even naar de tabel in deze post). Maar ik zie werkelijk niets dat de conclusie “stiekem blijken we hartstikke conservatief” rechtvaardigt: Nederlandse vrouwen zijn praktisch en zoeken in relaties vooral stabiliteit. Niet dat ze onromantisch zijn, maar ze zijn ook Hollands nuchter.

Er is ook niets stiekems aan. Nog nooit heb ik een vrouw ontmoet die, als ze moesten toegeven wat preuts te ogen, zich verontschuldigde met “maar eigenlijk werk ik elk weekend zes mannen af, meestal twee tegelijk”. Wel ken ik heel veel vrouwen die het omgekeerde doen: als ze promiscue mochten lijken, aangeven dat ze dat niet zijn. Nederlandse vrouwen doen helemaal niet stiekem over hun “conservatisme”.

Ik denk dat uit de enquête vooral iets anders blijkt: hoe geïsoleerd de Viva-redactie staat tegenover de lezeressen. De firma Sanoma, de uitgever van Viva, heeft namelijk niet als eerste doel jonge vrouwen te informeren en amuseren. Dat is alleen maar een middel tot het eigenlijke doel: heel veel Viva’s verkopen. En dat doe je niet door te schrijven over stabiele relaties, want het gemiddelde is geen nieuws. Je verkoopt een tijdschrift wél als je schrijft over extremen: over exuberante passie, over heftige seks en over mensen die de burgerlijke moraal doorbreken.

Als de redactie een onderzoek samenvat als “het blijkt”, dan impliceert ze dat ze zelf verrast was door de conclusie, die volgens mij behoorlijk voor de hand lag. Is ze gaan geloven in de eigen berichtgeving over nieuwe sekstips en relatietrends? Heeft ze in de gaten dat de ontdekkingen van het Grote Relatieonderzoek alleen ontdekkingen zijn voor wie nooit een Nederlandse vrouw ontmoet?

Ik verander even van onderwerp. Op mijn studentenflat – ik heb het over de jaren tachtig – hadden we een abonnement op de Viva. De jongens maakten altijd grappen over de problemenrubriek, maar gaandeweg kregen we er een enorm respect voor, en begrepen we dat de redactie destijds werkelijk een vriendin was voor de lezeressen. De enkele keer dat ik nu op het Viva-forum kom, krijg ik opnieuw het idee dat het tijdschrift voorziet in een serieuze behoefte. Juist omdat ik de Viva vrij hoog heb, stelt dit onderzoek me zo teleur.

Met de gegevens die men had, had men beter kunnen doen. Is er een verband tussen opleidingsniveau en de wijze waarop relaties worden ingevuld? Geen antwoord. Denkt de Viva-lezeres anders dan andere vrouwen? We lezen er niet over. Hoeveel moslima’s deden mee en gaven die andere antwoorden? Geen idee. Verschuiven onze normen en waarden? Viva heeft eerder soortgelijke enquêtes gedaan en is in de positie het antwoord te geven. Maar men komt niet veel verder dan de platitude, in de mond van een om commentaar gevraagde deskundige, dat na een vrijgevochten generatie meestal een wat tuttige generatie volgt. Tja.

Weliswaar vermoed ik dat veel Viva-lezeressen zullen antwoorden niet echt te zijn geïnteresseerd in de details van een onderzoek, maar ik vermoed tevens dat ze wel degelijk vragen hebben. Ze moeten zien dat er veranderingen zijn: ze kennen hun moeders en ze denken over de toekomst van hun kinderen. Het is jammer dat de Viva, nu ze haar lezeressen werkelijk iets kan vertellen, zich niet de goede vriendin betoont die ze kan zijn. Of snap ik nou écht niks van vrouwen?

Foto Flickr cc Casey David