Waarom de PvdA gelijk heeft

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
,

pvda-posterDiederik Samson stuurde gisteren een mail waarin hij toegaf dat de PvdA het referendum heeft geruild tegen het ontslagrecht. Er werd al langer over gespeculeerd, maar het opduiken van de mail in Elsevier op het weblog van Jan Marijnissen bevestigde de vermoedens. In die mail ventileert Samson zijn frustratie en wimpelt de verantwoordelijkheid af op ons, de kiezers.

“Leg mij nu eens uit waar dat kiezersbedrog zit: Ja, wij wilden graag een referendum en onze kiezers ook. Maar alle kiezers samen […] hebben ervoor gezorgd dat er geen meerderheid is in beide Kamers van de Staten Generaal […] om het referendum er via een initiatiefwet erdoor te slepen. Dus was de enige mogelijkheid om vanuit het Kabinet een referendum te organiseren, maar dezelfde kiezers […], hebben er ook voor gezorgd dat een combinatie van partijen vóór een referendum geen Kabinet konden vormen […]. Dat heet democratie. Welke kiezers zijn er nou bedrogen? Konden wij het Kabinet opblazen over deze kwestie? Jazeker. Was er dan een referendum gekomen? Nee, want het demissionaire kabinet had nog steeds dezelfde samenstelling en de peilingen wijzen op van alles, maar niet op een mogelijk Kabinet dat ná verkiezingen wél een referendum organiseert.”

Hij heeft in alles gelijk, maar het is wel een beetje flauw. Een politieke partij draagt natuurlijk ook verantwoordelijkheid. Hij gaat verder:

“En ? misschien vind jij het onbelangrijk, maar ik vind het heel belangrijk ? aanpassing van het ontslagrecht is nu van de baan. Hebben wij nu echt onze kiezers bedrogen door een referendum tegen te houden dat er toch niet gekomen zou zijn (eerste kamer wijst het immers af) en het voortbestaan van een goed ontslagrecht dat zekerheid biedt te redden?”

Praktisch gezien heeft hij natuurlijk gelijk. Inzien waar je wél echte winst kan behalen en daar voor gaan, in plaats van een nep-overwinning waarna je vervolgens zonder wisselgeld zit is altijd beter. Maar gevoelsmatig maakt het deze ramp niet minder.

Een andere overweging, die vast door het hoofd van de fractieleden speelde, was de SP. Deze partij zit de PvdA al tijden op de hielen en je kan er donder op zeggen dat de SP de PvdA de volgende verkiezingen met het ontslagrecht om de oren zou slaan, als dat erdoorheen gekomen zou zijn. En daarmee bijna zeker een gevoelige snaar raken bij de kiezer. Daarnaast, de kiezer is kort van geheugen, en de verkiezingen zijn pas over 2 jaar. Dan zijn mensen niet meer warm te krijgen voor een SP-stem over een Europees verdrag waarvan niemand verder ooit iets gemerkt heeft. Maar dat ontslagrecht, daarentegen…

Instemmen met het plan was en is dus voor veel PvdA’ers een equivalent van de politieke dood. Als je dan je ziel en zaligheid inzet op een referendum over iets wat vervolgens toch nooit meer een issue zal worden, dan ben je gewoon dom bezig. Want op zijn best ‘verdwijnt’ het verdrag na een “ja” de Europese politiek in, of op zijn slechts blijft het je na een tweede “nee” nog jaren achtervolgen. Maar het allerwaarschijnlijkst wordt het referendumvoorstel zelfs al afgeschoten in de Eerste Kamer, waardoor je letterlijk niets hebt bereikt.

Ik kan dus niets anders concluderen dat de PvdA een moeilijke beslissing heeft genomen, maar wél de juiste. Je kan zeggen dat ze hun principes niet zo hadden mogen verloochenen, maar je kan van een politieke partij ook niet verwachten dat ze het eigen voortbestaan op het spel zet door halstarrig de poot stijf te houden. En nogmaals, dit was het perfecte moment voor zo’n actie. Over twee jaar is de gemiddelde kiezer dit akkefietje al lang weer vergeten.

Reacties (14)

#1 RH

Vergeten? De PVV en SP zorgen er wel voor dat dit niet vergeten wordt, ze gaan de komende jaren iedere gelegenheid aangrijpen om de PvdA eraan te herinneren. “U draait en u bent oneerlijk”

  • Volgende discussie
#2 Teun

@RH ja, maar ik ben het met Spuyt eens dat de kans dat de kiezer “boeiuh” zegt tegen die tijd, redelijk groot is.

Ik blijf het lastig vinden. Ze hebben voor de verkiezingen en zelfs tot voor kort nog zo hard lopen roepen dat ze een referendum zouden houden, dat Bos niet minister onder JP zou worden (had’ie trouwens ook nooit moeten doen), dat er een onderzoek naar Irak zou komen. En wat hebben ze ervoor terug? Een ongewijzigd huurbeleid, terwijl iedere hoogleraar volkshuisvesting moord en brand schreeuwt en er ook niks met de hypotheekrenteaftrek gebeurt. En evt. het ontslagrecht, terwijl het er voorlopig meer op lijkt dat het kabinet daarop gaat knallen, dan dat het tegen het referendum is uitgewisseld.

Persoonlijk was ik tegen een referendum, maar vanuit de PvdA gezien doen ze het heel, heel slecht.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#3 pedro

Er waren best mogelijkheden voor andere kabinetten, Diederik, maar dan had de PvdA de poot wat stijver moeten houden. Het CDA kon immers niet anders dan naar links kijken. rechts waren alleen minderheidskabinetten mogelijk (en dan hadden ze Geert daar ook nog eens bij nodig). Waarschijnlijk was dan nog steeds deze combinatie uit de bus gekomen (JP wil absoluut niet met Jan samen), maar had de PvdA wat meer programmapunten kunnen realiseren.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#4 Joost

@pedro: welke levensvatbare kabinetten dan? @rh: natuurlijk zullen ze dat de volgende verkiezingen doen. maar als jij mag kiezen, als linkse partij, waar wil jij dan het liefst mee in verband gebracht worden? en met wat niet? juist.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#5 JeCuS

Toch is het een slap excuus. Misschien is er wel een meerderheid in de eerste kamer, maar zullen we dat nooit weten. En ja het is kiezersbedrog. Je hebt iets belooft en daardoor hebben mensen op jouw partij gestemd. Om dan daarna een 180 graden draai te maken uit proberen te leggen als verstandig is in en in triest.

Nog slapper is je verschuilen achter de Raad van State. Bij elke belangrijke beslissingen luisteren we naar de RvS en die heeft blijkbaar meer te vertellen dan de tweede kamer. Schaf dan die tweede kamer gewoon af, zijn we van deze poppenkast ook af.

@4 Misschien moeten we in Nederland eens af van coalitie regeringen. Dat is alleen wederzijdse gijzeling. Laten we een premier kiezen die zijn eigen regering samenstelt en alle beslissingen door de kamer moet zien te krijgen. Dan kunnen partijen zich weer aan hun belofte houden en hoeven we niet strategisch te stemmen voor welke gewenste combi dan ook.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#6 Roy

Daarnaast, de kiezer is kort van geheugen, en de verkiezingen zijn pas over 2 jaar.

Je bent optimistisch vandaag, Spuyt!

Ik vraag me echter af of dit wel zo’n heel handige manoeuvre is. Laat ze eerst maar eens bewijzen dat ze dat ontslagrecht binnen kunnen halen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#7 Bismarck

@4: Ander kabinet betekent niet perse andere combi van partijen. De PvdA had bijvoorbeeld niet akkoord moeten gaan met de helft CDA-ministers (en anders zoek je het maar uit JP, kan je zonder PvdA een regering proberen te maken, succes!), waardoor de CDA keer op keer haar standpunt kan doordrukken als kabinetsstandpunt. Daarmee wordt de PvdA als het ware de keuze opgedrongen om met het CDA mee te gaan, of het kabinet op te blazen. Aangezien dat bij elke individuele beslissing wel erg drastisch is, kan het CDA dus buitenproportioneel invloed uitoefenen. Het gevolg hebben we vorige periode gezien met D66, die keer op keer geschoffeerd werden en toen ze eindelijk de optelsom te gortig vonden worden nog keihard afgestraft werden in de verkiezingen.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#8 Bismarck

@6: Tja, juist door hun keuze nu, kunnen ze zich geen crisis veroorloven rond het ontslagrecht, want dat betekent binnenkort nieuwe verkiezingen en een gehalveerde PvdA-uitslag. Ze kunnen dus alleen maar hopen op toegeeflijkheid van het CDA (ik denk dat er ook binnen de CDA-achterban de nodige mensen zijn tegen versoepeling).

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#9 Ernst

Met de EU grondwet is de versoepeling van het ontslagrecht al bijna een feit, Europese gelijkschakeling met het oog op het tenietdoen van concurrentievoor/nadelen. De opheffing van Nederland ruilen voor het (hooguit zeer tijdelijk) handhaven van de ontslagbescherming, dat slaat dus echt nergens op.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#10 Roy

@Bismarck: inderdaad, het is een zeer kwetsbare situatie waar de pvda zich in bevindt. Ik denk dat de spanning door Donner nog even opgebouwd gaat worden, maar dat de uiteindelijke oplossing een soort compromis zal zijn, waar het afschaffen van de toetsing door de kantonrechter uit gaat, ook omdat (zoals je zelf al zegt) een deel van de CDA-achterban dat ook niet zal zien zitten. (Zie ook commentaar Syp Wynia)

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#11 Eric

Laat ze dan rechtuit zeggen dat het een uitruil was van ontslagrecht tegen een toch onhaalbaar referendum. Nu blijft er een geur hangen van buigen voor Balkenende.

Bovendien wordt de deal met het ontslagrecht van CDA-zijde zo nadrukkelijk ontkend, dat het mij niet zou verbazen als CDA’ers van alles gesuggereerd hebben om de PvdA over de streep te trekken om straks – als het referendum al is afgeschoten en het ontslagrecht aan de orde komt – te ontkennen dat er een afspraak was.

Voor de zoveelste keer haalt het CDA iets binnen, terwijl de PvdA nog moet afwachten of het wisselgeld straks geen Monopoly-geld zal blijken….

Het is al het vierde veto van Balkenende: de hypotheekrente-aftrek, de belasting van AOW bij mensen met hoge pensioenen, het Irak-onderzoek en nu het referendum. Wat heeft de PvdA daarvoor teruggekregen? Geen fikse huurverhogingen – die het CDA eigenlijk ook al niet meer wilde -, een maatregel die juist vroegpensioenen aanpakt – precies wat het CDA al wilde-, een verlenging van de Afghanistan ingerommeld worden ((c) Jan Pronk), en het ontslagrecht, waarvan nog moet worden afgewacht wat er wordt tegengehouden en hoe lang.

De PvdA moet eens een stel harde onderhandelaars in kabinet en fractie de ruimte geven. Bos en Tichelaar kunnen daar in elk geval weinig van….

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#12 pedro

Net als Bismarck ben ik van mening, dat de PvdA veel te snel en veel te veel toe heeft gegeven aan de nukken van het CDA om toch maar te laten zien, hoe constructief ze waren om Nederland een regering te geven. De PvdA had veel meer eisen kunnen en moeten stellen, want JP had maar een kabinet, dat hij wilde vormen. Over rechts was getalsmatig geen enkele combinatie mogelijk (behalve een minderheidskabinet) en over links wilde hij niet praten met SP of GroenLinks. Dat betekent, dat JP aangewezen was op de PvdA, terwijl het gevormde kabinet de indruk geeft, dat het andersom was. De PvdA had immers, net als het CDA over rechts, over links de mogelijkheid van een minderheidskabinet. Het verschil tussen beide partijen is, dat het CDA zich wil profileren als de middenpartij, terwijl de PvdA voor de kiezer altijd een linkse partij zal blijven (zelfs als ze rechts beleid uitvoeren). Als de PvdA zich dus zou bekennen tot een links minderheidskabinet, kan ze dat op links stemmen opleveren. Vormt het CDA echter een rechts minderheidskabinet, dan kunnen ze zich niet meer als middenpartij profileren. De PvdA heeft gewoon veel te vroeg geaccepteerd, dat voor hen slechts een uitkomst uit de onderhandelingen mogelijk was en daardoor te weinig invloed in het huidige kabinet.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#13 Ernst

Kijk eens wat Rouvoet over de grondwet zei (2 jaar geleden).

De PvdA is niet de enige die door de pomp is gegaan.

  • Volgende discussie
  • Vorige discussie
#14 Cerridwen

Goed stuk, deze insteek heeft wat ontbroken in de reacties op het PvdA besluit geen referendum te houden. Veel emotie over waarom het besluit van de PvdA slecht is, en weinig analyse van de gevaren van een ja stem voor de PvdA.

Want nu voor een referendum stemmen zorgt ook voor veel problemen. De PvdA is namelijk voor het verdrag; en verliest ook veel stemmen als er wel een referendum komt (als ik het sentiment hierover juist inschat). Bovendien wordt regeren heel moeilijk.

Wel blijft het zo dat de PvdA het heel knullig heeft aangepakt (en sowieso heel knullig aan het politiek bedrijven is, ook op andere onderwerpen). Kijk naar de VVD: die hebben ook een intern probleem over het referendum (net als de CU waarschijnlijk), maar die houden zich koest en stellen een beslissing uit (wachten op definitieve verdragstekst, bijvoorbeeld), in de hoop dat het vanzelf overwaait. En terecht, zo blijkt.

  • Vorige discussie