OPINIE - De spoedeisende hulp in het ziekenhuis moet specialistischer worden, vinden de zorgverzekeraars. Maar wat betekent dat voor de vrije artsenkeuze van patiënten?
De koepelorganisatie Zorgverzekeraars Nederland (ZN) kwam vorige week met de ‘Kwaliteitsvisie Spoedeisende Zorg’ (pdf), waarin ze uitgebreid ingaan op hoe de zorginkoop voortaan geregeld wordt voor zes verschillende zorgstromen die dusdanig spoedeisend zijn ‘dat de patiënt niet in staat is een weloverwogen keuze te maken tussen verschillende zorgaanbieders.’ Bij die zorgstromen kun je denken aan traumazorg, spoedeisende neurologische zorg of spoedeisende geboortezorg.
Gelijk in het eerste hoofdstuk is te lezen dat ‘per zorgstroom de kwaliteitsvisie opgesteld [wordt] op basis van het grootste volume van een specifieke (samenhangende groep van) diagnosen, waarvoor infrastructuur, competenties en ervaring vereist zijn.’
Bij mij gaan er alarmbellen rinkelen. Bij u?
De voordelen van geconcentreerde spoedeisende hulp
Als het aan de zorgverzekeraars ligt, houdt elk ziekenhuis een basisafdeling spoedeisende hulp, waar je met je gebroken been of snijwonden heen kunt. Maar voor zaken als neurologische, cardiologische, vaatchirurgische zorg of voor bijzondere trauma’s, ga je naar een specialistische eerste hulp in de regio. De verdeling vindt dus niet landelijk, maar regionaal plaats, zodat goede zorg altijd in de buurt is.
De zorgverzekeraars hebben natuurlijk wel een punt als ze zeggen dat er teveel mensen naar de spoedeisende hulp gaan. Zorgverleners zeggen dat zes op de tien patiënten die zonder verwijzing naar de eerste hulp gaan dat onterecht doen. Het gaat om 600.000 ‘onterechte’ patiënten op de eerste hulp. Huisartsenposten zijn de aangewezen plek voor die mensen, vindt zo’n beetje iedereen. Daar zit ook niet het probleem.
En hoe vaker artsen een bepaalde ingreep doen, hoe beter ze er in worden. Dat is ook vrij aannemelijk. Oefening baart kunst, zullen we maar zeggen, ook voor mensen die met een scalpel werken. Op het eerste gezicht lijkt er dan ook niet veel mis met het specialiseren op bepaalde soorten spoedeisende hulp. Het is goedkoper, want met een groter volume van bepaalde behandelingen wordt de benodigde infrastructuur effectiever benut en het schaarse personeel kan doelmatiger worden ingezet. En de patiënt is beter af omdat hij de best mogelijke zorg krijgt. En eerlijk is eerlijk, wie een hartinfarct krijgt, is niet bezig met wie hem of haar behandelt. Die is bezig met overleven, en dan wil je -lijkt mij- naar de dichtsbijzijnde beste arts mogelijk. Het rapport van ZN haalt meedere malen de CVA-zorg in Londen aan. Patiënten die een beroerte kregen, overleefden vaker en mochten na specialistische behandelingen in geselecteerde ziekenhuizen eerder naar huis.
Maar de keerzijde
Een groot deel van de patiënten komt via de spoedeisende hulp een ziekenhuis binnen. Als een ziekenhuis geen cardiologische spoedzorg meer biedt, zullen er dan nog genoeg patiënten komen op de cardiologie-afdeling om die up-to-date te houden? Het Financieel Dagblad (betaalmuur) concludeert dat het algemene ziekenhuis zal verdwijnen als dit beleid werkelijkheid wordt.
Dat is ook waar de minister uiteindelijk naartoe wil. Dat ziekenhuizen zich per regio gaan specialiseren in bepaalde zorg, om de patiënt zo beter te bedienen en kosteneffectiever te werken. Daarom gaan restitutiepolissen per 2014 uit de basisverzekering: dan kun je alleen naar de ziekenhuizen waar je zorgverzekeraar een contract mee heeft.
De patiënt zit met de gebakken peren, want wat kan hij nog kiezen? Niet zijn eigen huisarts, als die geen contract heeft met zijn zorgverzekeraar. Niet de eerste hulp die het dichtste bij zit, als het om specialistische eerste hulp gaat. En niet zijn eigen specialist, want je wordt waarschijnlijk vanuit de spoedeisende hulp doorgestuurd naar een specialist in hetzelfde ziekenhuis. Of op doorverwijzing van je huisarts, maar dan zit je dus weer vast aan ziekenhuizen waar je verzekeraar een contract mee heeft. En verzekeraars contracteren niet álle ziekenhuizen, hebben Achmea en het Slotervaartziekenhuis laten zien.
Dus, die vrije artsenkeuze. Hoe staat het daar nou mee?
Reacties (21)
Die vrije artsenkeuze hangt af van de zorgverzekering die je afsluit. Kies je een goedkope zorgverzekering dan heb je weinig vrije keus, kies je een duurdere verzekering heb je veel vrije keus.
Dat was al een tijdje zo en dat zal denk ik ook niet snel veranderen.
@1: dat is heel snel aan het veranderen, let maar op!
Ik wil niet trollen, maar de tijd dat iedereen voor een dubbeltje op de eerste rang kon zitten is wel voorbij. De kosten zijn daardoor de afgelopen decennia de pan uitgerezen. Iedereen heeft recht op gezondheidszorg, maar niet het recht om eerste klas te liggen.
Vergelijk het maar met het openbaar vervoer. Als je eerste klas wilt reizen moet je bijbetalen.
Overigens ben ik zelf heel tevreden met de allergoedkoopste zorgverzekering van Nederland. Ik moet er echter vermelden dat ik wel eerst heb gecheckt met welke zorginstellingen ze contracten hebben afgesloten
@3: het is helemaal niet aangetoond dat dit ook maar enige positieve invloed op de kosten heeft. Dat hele verhaal over efficientie is nog nergens ook maar doorgerekend voor zover ik kan nagaan, en uitsluitend gebaseerd op wat algemeenheden over het idee dat efficientie leidt tot kostenverlaging. Eerste vereiste voor maatregelen lijkt me dat je behoorlijk kunt onderbouwen dat het een positief effect heeft. Het vage theorietje dat nu rondzwerft komt in de verste verte niet in de buurt.
Over het hoofd gezien wordt bv dat met het reduceren van de aanbieders de marktpositie van de ziekenhuizen een stuk sterker wordt. Enerzijds kunnen verzekeringen vanaf volgend jaar veel makkelijker ziekenhuizen chanteren met het niet aangaan van een contract… anderzijds, zodra een bepaald ziekenhuis in de regio de centrale aanbieder is van bepaalde zorg en de overige ziekenhuizen die afdelingen noodgedwongen hebben moeten sluiten, is het voor de zorgverzekeraars niet meer mogelijk om dat te doen, omdat dan hun zorgplicht in het geding komt. Uiteindelijk kom je dan in een standoff waar eigenlijk geen concurrentie meer is omdat er te weinig spelers zijn, en kunnen de partijen vervolgens de prijzen opdrijven.
Dat de patient uberhaupt nergens meer bij betrokken wordt, de zorgkwaliteit in het hele verhaal niet voorkomt, en met name de mensen met een hogere zorgvraag en weinig inkomen eenvoudig in een vervelende positie gebracht kunnen worden (zie http://www.skipr.nl/blogs/id1363-voorkom-dreigende-tweedeling-in-zorg.html ) lijkt mij een probleem. Tref je dan toevallig een botte hork of de plaatselijke Janssen-Steur in dat ene ziekenhuis waar je terecht mag dan heb je pech, je kunt nergens meer naar toe. Want het eigen ziekenhuis ontkent en negeert de problemen en zal niet zomaar een directe collega afvallen, de IGZ stroomt niet over van daadkracht, en het dichtsbijzijnde ziekenhuis met een dergelijke afdeling is kilometers verderop. Kun je die reis niet maken (omdat je het niet kunt betalen en/of omdat je daar fysiek niet toe in staat bent), dan is het jammer dan pech gehad.
bestaat er zoiets als peak-welvaart? indien ja dan hebben we het hoogtepunt gehad en gaan we langzaam maar zeker terug naar het niveau van 1850. Nu niet, morgen niet, maar ik maak me zorgen om in wat voor land mijn kinderen gaan leven.
Wat hebben we aan vrije artsenkeuze? Kwalitatief goede gezondheidszorg voor een scherpe prijs, dat is belangrijk. En of je nou door Jan of Piet wordt behandelt, dat zal geen invloed hebben op je gezondheid.
Om de zorg te verbeteren zouden de IGZ en de tuchtcolleges moeten hun werk beter moeten doen. Er zijn in Nederland teveel incompetente artsen die elkaar het hand boven het hoofd houden.
Het kaf van het koren scheiden, daar heeft de patiënt niet genoeg kennis voor, dus dat regel je door toezicht, niet door vrije artsenkeuze.
Vrije artsenkeuze is een luxe: haal het uit het basispakket en stop het in een aanvullende verzekering, voor de mensen die dat graag willen.
Als je het in het basispakket zou zetten, dan verplicht je mij om te betalen voor iets waar ik geen gebruik van maak, en maak je de zorg onnodig duur.
@4: goeie reactie +1 . Ik ben het met je eens dat specialisatie gaat leiden tot het beperken van aanbod en mogelijke “marktverstoring”. Of dat gaat leiden tot prijsopdrijving moeten we even afwachten. In dat licht maak ik me eerder zorgen over het idee van schippers dat ziekenhuizen aandelen uit kunnen gaan geven ( ik kan de link even niet opzoeken want ik tik van mijn telefoon)
De patiënt zit met de gebakken peren, want wat kan hij nog kiezen?
In dit verhaal wil de patiënt helemaal niks kiezen want het ging immers om spoedeisende hulp. Daar komt de huisarts niet bij kijken, net zo min als een ‘eigen specialist’.
Maar voor algemene zorg zal dit wel gelden. Van te voren checken met welke zorgverleners een contract is afgesloten zoals @3 doet heeft weinig zin omdat wij alleen in december kunnen overstappen naar een andere verzekeraar terwijl de zorgverleners en verzekeraars midden in het jaar contracten kunnen opzeggen, laten ingaan, verzekerden kunnen weigeren etc.
Ik zie een andere keerzijde, een die aansluit bij #4. Bij specialisatie verschuift de markt van vraag- naar aanbodgestuurd. Een regionale specialisatie levert namelijk een monopolie op. En dat garandeert stijgende prijzen, geen dalende.
@eva: n00bvraag hoor, maar hoe doe je dat eigenlijk, ‘je eigen arts kiezen’? Ga je drie, vier artsen af met je klachten en ga je dan behandeltrajecten, wachttijden en offertes vergelijken?
@9 Tandartsen weigeren nog steeds massaal een contract met de verzekeraars af te sluiten. Als er eentje in de buurt dat wel doet stap ik direct over. Ik erger me aan het apart moeten betalen van een tandarts in plaats van dat dit direct via de verzekeraar loopt.
Oneens. Interactie met de behandelaar is zeer belangrijk, als ook het recht op een second opinion, maar geen woord over dat laatste – dus geen verandering? Some prefer Jantje, andere Pietje
De discussie gaat over in welke instelling een behandeling volledig wordt restitueert, een galsteen behandeling uitgevoerd door Bram en contant afgerekend kan idd echt niet meer
@9 Nou, offertes aanvragen etc. heb ik nooit gedaan, maar toen ik op zoek moest naar een nieuwe huisarts, heb ik wel rond gevraagd bij vrienden. En vergeleken op ‘service’ die geboden wordt, dus: kan ik er ook in de avonduren terecht (voor spreekuur), kan ik online een afspraak maken, etc. En locatie speelt natuurlijk ook een rol. Het resultaat is een huisarts waar ik heel tevreden mee ben en me op m’n gemak bij voel.
Of ik voor een specialist hetzelfde te werk zou gaan, weet ik niet (gelukkig nog nooit specialistische zorg nodig gehad), maar wat #4 zegt lijkt me heel terecht: wat als je bij een Jansen-Steur achtig figuur terecht komt? Het is nu al moeilijk dan te switchen van arts, want er is toch altijd een soort autoritaire relatie, dus je durft dat niet zomaar (geldt voor veel mensen, denk ik). Maar als je ook nog eens gebonden bent aan dat ziekenhuis en daarmee aan die specialist…
@9: de meeste mensen beginnen vrij open bij de arts waar ze toevallig worden ingedeeld. Maar als de patient daarna ontevreden is (onheuse bejegening, weinig interesse in de patient, alleen maar op cijfertjes turen, het dossier niet kennen, slecht informeren, moeilijk toegankelijk zijn voor vragen, of daadwerkelijke fouten) kan men overwegen over te stappen en dan kun je bv navragen of iemand in hun kennissenkring een arts kent die wel vriendelijk is, interesse toont, verder durft te kijken dan, de tijd neemt om zorgvuldig te informeren etc.
Ook patientenverenigingen beschikken vaak over namen van artsen met ervaring op bepaalde terreinen. Dat is dan vaak specifieker dan de cijfers van de verzekeraars (een neuroloog die veel ervaring heeft met behandelingsresistente epilepsie bv kan werken op een neurologieafdeling die als geheel niet de beste is.)
Vrije artsenkeuze houdt trouwens ook in dat je bv graag dezelfde arts houdt omdat jullie elkaar kennen en er inmiddels een vertrouwensband is ontstaan, en dat je niet elke keer met de nieuwste wind mee wilt waaien om weer ergens anders terecht te komen.
@11: het gaat niet om volledige restitutie maar uberhaupt om restitutie: volgend jaar hoeft een verzekeraar nog geen stuiver te vergoeden.
@7:
Op prijsopdrijving hoef je niet te wachten.
O.a. door alle “indirecten” (managers en regelneven +hun contrleurs) die met hun salarissen de kosten opjagen.
Wel eens naar de reclame/wervingskosten en de salarissen van zorgverzekering-aanbieders gekeken?
Verder:
Leve de solidariteit in dit “ieder voor zich en god voor ons allen land”
@5: Nee, want welvaart is niet zomaar te meten. The age of plenty komt wel tot zijn einde.
Dat de ziekenhuiskosten nu zo hoog zijn heeft ook heel veel te maken met zgn marktwerking. Gezondheid wordt in servicepakketjes aangeboden, waar jij geen invloed op hebt. Jij bent namelijk het product, een deel van transactie tussen verzekeraar en zorgaanbieder. Zeker zolang je toch verplicht bent om een verzekering aan te houden.
Uit NZa verduidelijkt regels rondom vergoeding (dd 26-03-2012) [x]
@12, Het verschil is dus idd een stuiver.
@3: De eerste klas in het openbaar vervoer is afgeschaft. Tweede en derde klas zijn de enig overgebleven mogelijkheden these days. Of veevervoer, op de lokaaltjes.
@16: die regel wordt dus afgeschaft.
http://www.moneymagazine.nl/verzekeren/vrije_zorgkeuze_beperkt
Bedenk daarbij dat de minister nadrukkelijk wil dat er geen vergoeding meer wordt gegeven voor niet-gecontracteerde zorg, omdat zij van mening is dat dat de zorg / kosten ten goede komt. Het is dus erg waarschijnlijk dat de zorgverzekeraars dat erg snel overnemen.
Zie ook het regeerakkoord:
http://www.rijksoverheid.nl/regering/regeerakkoord/zorg-dichtbij
Ik vind dit echt een hele slechte actie. Communicatie is zo belangrijk. Als jij niet goed communiceren met je arts kan hij jouw niet goed helpen. En wat voor invloed heeft het op je behandeling als de arts een hekel aan je heeft?
Kortom, niemand kan een reden noemen waarom vrije artsenkeuze een medische noodzaak is. Het is puur een kwestie van wat de patiënt fijn vindt.
Een luxe, dus waarom zouden mensen die daar geen behoefte aan hebben, wél moeten meebetalen?
Er is maar één redelijke oplossing: vrije artsenkeuze géén verplicht onderdeel van het basispakket, maar een optie tegen bijbetaling, voor wie dat fijn vindt.
Oftewel, de status quo behouden. De zorgconsument kan kiezen tussen een goedkope naturapolis of een duurdere restitutiepolis.
@20:
Lichaam en geest zijn tijdens het leven onlosmakelijk met elkaar verbonden; de mens is geen machine.
Een patiënt die zich prettig voelt geneest sneller of zal zijn of haar ongemakken als dragelijker ervaren.
Een arts waarbij men zich prettig voelt draagt daar aan bij en zal de kosten dus drukken.