GB zet vraagtekens bij het vonnis over het hoefddoekjesverbod op het Volendamse Don Bosco College.
Het Don Bosco College heeft het hoofddoekverbod in hoger beroep overeind weten te houden. Mij lijkt slechts een vraag relevant: hoe krijgt een school het voor elkaar om een algemeen hoofddekselverbod te verkopen als de verwezenlijking van een katholieke grondslag? De RKK toont immers wekelijks bonte liturgische verkleedpartijen, inclusief allerhande merkwaardige hoofddeksels. Dat mag dus allemaal niet meer in Volendam. De paus moet op het Don Bosco zijn mijter afzetten afzetten, uit respect voor de katholieke grondslag. Zo’n verhaal hou je niet overeind, denk je dan.
Toch wel. Waarom? De kern van het antwoord zit in deze overweging van het hof:
Voldoende aannemelijk is geworden dat die eis inderdaad door de Stichting nodig wordt geacht voor de verwezenlijking van de godsdienstige grondslag van het College. Bijzondere omstandigheden om niet bij dit oordeel van de Stichting te blijven, zijn niet gesteld en er is ook niet van gebleken. Dit betekent dat de Stichting de vrijheid had de eis inzake de hoofddoek te stellen.
Erger nog dan het optreden tegen een school die zijn grondslag merkwaardig gebruikt, vindt het hof kennelijk het treden in de vraag wat nog serieus als het verwezenlijken van een katholieke grondslag telt. Als de school zegt zijn grondslag te verwezenlijken, zo overweegt het hof, dan moeten er ‘bijzondere omstandigheden’ zijn op basis waarvan de rechter daar dan nog aan zou mogen komen. Helaas geeft het hof niet aan wat dan telt als een bijzondere omstandigheid.
In dit standpunt van het hof valt de zogenaamde ’interpretatieve terughoudendheid’ te herkennen die de rechter wel vaker laat zien als hij uitgedaagd wordt om zich inhoudelijk met godsdienst bezig te houden. Recent nog corrigeerde de Hoge Raad het Haagse hof, omdat dat twijfel had gezaaid over de vraag of het vrouwenstandpunt van de SGP eigenlijk echt wel bij het gloof van de mannenbroeders hoorde. De rechter is volgens de Hoge Raad niet bevoegd voor dat soort inhoudelijke geloofsuitspraken. Als iemand er zelf in gelooft, dan heeft de rechter in beginsel te accepteren dat inderdaad sprake is van geloof.
Uiteraard zit er een grens aan de interpretatieve terughoudendheid van de rechter. Het kan ook te gek worden. Een bordeel dat zichzelf als Zusters van St. Walburga presenteerde werd het beroep op de godsdienstige status ontzegd. Onder andere omdat ‘uit het proces-verbaal niet bleek dat bij de als zusters optredende vrouwen of bij hun betalende klanten enige verhoogde religieuze ervaring was waar te nemen.’ Zo evident als in dit voorbeeld wordt er door Don Bosco geen misbruik gemaakt van het begrip godsdienst. Er valt namelijk wel degelijk iets voor te stellen bij een katholieke school die geen hoofddoekjes wil.
De interpretatieve terughoudendheid van het hof is in ieder geval een stuk beter te verteren dan de absurde overweging van de kort geding rechter dat een hoofddoek ‘onvermijdelijk inbreuk maakt op de gevoelens van anderen die menen het recht te hebben van dergelijke uitingen verschoond te blijven’. Bovendien werkt de terughoudendheid van de rechter om te beoordelen wat nog als geloof mag tellen twee kanten op. Het meisje heeft haar hoofddoek inmiddels weer afgedaan, en dat legt rechter ook niet in haar nadeel uit.
Toch blijf ik in dit geval volhouden dat de interpretatieve terughoudendheid jegens de school te ver gaat. De vraag was immers niet of het verbieden van hoofddoekjes bijdraagt aan de verwezenlijking van de katholieke identiteit van de school, maar of het algemene verbod op hoofddeksels dat doet. En dat laatste kan volgens mij op geen enkele wijze worden volgehouden.
Reacties (45)
Liever had ik gezien dat het zou gaan om de vraag of je bij een algeheel hoofddekselverbod een uitzondering mag/moet maken voor religieuze. Dat riekt toch naar discriminatie op basis van levensovertuiging. Voor bijvoorbeeld een puber hiphopper kan een hoofddeksel net zo wezenlijk zijn als voor een puber moslima.
Als je het om religieuze redenen niet kan verbieden dan ook om niet-religieuze oftewel geen hoofddekselverbod. Kan je nog wel eisen stellen aan de hoofddeksel an sich.
Nou breekt mijn klomp. Zijn de rechters in Nederland echt zo slap aan het woorden? Waar zijn ze bang voor? Tot mijn verbazing ben ik het nu dan toch eindelijk een keer eens met de Commissie Gelijke Behandeling, die oordeelde dat de school een verboden onderscheid op grond van godsdienst maakt. Heeft het geachte hof wel aan de Cie GB en aan de grondwet gedacht?
Dit zal verstrekkende gevolgen hebben voor andere scholen en/of ook voor de VU. Hoofddoekjes in het speciaal onderwijs kunnen kennelijk overal en altijd worden verboden. Volendam gefeliciteerd! Wie wil er nu eigenlijk niet aan integratie meewerken?
P.S.: het wachten is nu op een oordeel van de Hoge Raad. Soms doen lagere rechters naar mijn indruk wel eens expres ergens gewoon niet zo moeilijk over; dan wordt hun probleem lekker omhoog geschoven naar Den Haag.
Op het ICA was de hoofddoek juist weer verplicht.
Nee. Verplicht voor moslimdocentes maar niet voor niet-islamitische.
Verplicht voor alle vrouwelijke leerlingen van welke islamitische stroming dan ook.
Ja, dat is hun lezing van de islam die ze mee willen geven aan hun islamitische leerlingen. Jij wil je dus ook bemoeien met welke katholieke beginselen een bepaalde katholieke school aan haar katholieke leerlingen doceert.
Los van het aanmatigende daarvan, daar gaat het hier niet om.
Dus als atheïst mag je geen hoofddeksel dragen. Maar als moslim wel?
Een klap voor een ieder die individuele vrijheid heel belangrijk vinden. De christenen, met miljarden steun van de overheid, kunnen weer hun gang gaan.
Ik krijg het benauwde gevoel van de jaren 50 en 60 weer terug.
Het Don Bosco College in Volendam heeft een huisreglement waarin het dragen van hoofdbedekking wordt verboden. Daarmee zou het afgedaan moeten zijn, maar in ons gekke landje is dat niet zo.
Het betreffende meisje dacht dat zij door haar geloof zo bijzonder was dat deze algemene bepaling voor haar niet opging.
De School is echter van mening zij zich op basis van haar eigen religieuze grondslag op dezelfde bijzonderheid mag beroepen.
De rechter is het daarmee eens.
Het blijkt dat religieuze dwingelandij alleen afgestopt kan worden door een beroep op een andere religie.
En dat in 2011.
Inderdaad dat is ook wat ik zeg bij @1. Op een rechtse site (als de dagelijkse standaard) word je met zo’n mening bestempeld als gelijkheidsdenker en op een linkse site als deze ben je islamofoob. Het gaat erom of je artikel 1 serieus neemt of niet.
Juist omdat art. 1 serieus werd genomen zijn het meisje en haar vader naar de rechter gegaan. Art.1 en het huisreglement botsten, dat is het hele punt.
Een hoofddekselverbod met uitzondering voor religieuze botst met art. 1. Zie @1 voor oplossing
Denk jij nou echt dat de school een algeheel hoofddekselverbod op het oog had (en dat dus nonnen en de paus ook niet binnenkomen) ? Het gaat specifiek om islamitische symbolen, de formulering is dusdanig gekozen zodat die niet-discriminerend lijkt.
Het blijft toch een afweging. Als een zogenaamde algemene regel opgesteld is met het doel één bepaalde groep te ’targeten’ dan is dit een schending van art. 1, en als op een zinnige algemene regel een uitzondering gemaakt wordt voor een bepaalde groep is dit ook een schending van art. 1.
Ga er maar aan staan.
De kern van het vonnis lijkt me 3.7c ““Nodig” is niet hetzelfde als “noodzakelijk”. Reeds als door de instelling gestelde eisen voor toelating tot of deelname aan het onderwijs bijdragen tot verwezenlijking van de grondslag van de instelling, zijn zij “nodig” voor de verwezenlijking van die grondslag.”
gecombineerd met de alinea die GB er uitlicht, die er direct op volgt, staat hier dat een instelling op levensbeschouwelijke grondslag elke eis mag opleggen waarvan zij meent dat die bijdraagt aan de verwezenlijking van haar identiteit.
Dus als jij een instelling opricht ter bevordering van het kaboutergeloof, dan mag je eisen dat iedereen die binnenkomt een rode puntmuts opzet. Ook als je een school bent.
Dat alleen religieuze scholen hoofddoekjes zouden kunnen verbieden, lijkt me trouwens niet correct: humanistische scholen zouden namelijk net zo goed met een verwijzing naar hun grondslag, hoofddoekjes kunnen verbieden. In Antwerpen heeft een school hoofddoekjes op zeker moment verboden omdat er een situatie dreigde te ontstaan waarin orthodoxe meisjes een stempel gingen drukken op de sfeer en het karakter van de school: overige leerlingen werden onder sociale om ook hoofddoekjes te dragen, ostentatief wegblijven bij klassenuitjes werd stilaan de norm, etc.
In dit geval is daar geen sprake van: er wonen nauwelijks moslims in Volendam, dus dat de school overspoeld zal worden met hoofddoekleerlingen is onwaarschijnlijk. De school is ook helemaal niet zo katholiek als ze zich nu ineens voordoet. De inschatting van de vader van de leerlinge, dat de school haar grondslag nu ineens aangrijpt, om het hoofddoekje te verbieden (want islamitisch en dus enggggg), lijkt me juist.
Toch valt er ook wel iets te zeggen voor de terughoudendheid van de rechter om in de afwegingen te treden van een instelling op religieuze grondslag. Op die manier is de vrijheid van vereniging nl. wel gewaarborgd.
Gelukkig heeft de rechter ook gezegd dat uw mening over de vraag of de school wel zo katholiek is als ze zich voordoet volstrekt niet te zake doet. Dat maakt die school zelf wel uit.
Dat zeg ik: Gamma! Heb je mijn bijdrage wel helemaal gelezen, of schoot je na één alinea al in een stuip?
Art 1. speelt geen rol. De grondwet regelt de verhouding tussen de Staat en de ingezetenen. De grondwet regelt NIET de verhouding tussen een school en een leerlinge.
Art. 1 is een uitzondering hierop:
Artikel 1 Grondwet formuleert een norm waaraan de overheid zich jegens de burger dient te houden namelijk het gelijk behandelen van gelijke gevallen. Artikel 1 Grondwet bevat voorts niet alleen een algemeen discriminatieverbod dat voor de overheid geldt, maar het is een discriminatieverbod dat ook betekenis heeft voor de verhouding tussen burgers onderling.2 Artikel 1 Grondwet formuleert een recht waar de burger zich rechtstreeks voor de rechter op kan beroepen.
http://www.art1.nl/artikel/1198-Artikel_1_van_de_Grondwet
Niet juist. Dat staat nergens in de grondwet.
Het staat er niet letterlijk maar zo wordt het wel uitgelegd, zie de link. Niet gaan liggen letterneuken. Het discriminatieverbod geldt ook voor de verhoudingen tussen burgers. Het zou anders betekenen dat iedereen in Nederland behalve staatsdienaren mag discrimineren.
Onzin. Het verbod op discriminatie tussen ingezetenen onderling is geregeld in het wetboek van strafrecht. Daar moet je zijn. Veel succes.
Nee, het wetboek van strafrecht zegt welke straffen er op discriminatie staan. De Algemene Wet Gelijke Behandeling is de uitwerking van Art. 1. Jij veel succes.
Er zijn trouwens wel degelijk goede redenen voor een school om bepaalde hoofddeksels te verbieden. Bijvoorbeeld hoofddeksels die het oogcontact tussen leraar en leerling beperken.
Ik begrijp uit het vonnis onder “de feiten” dat (2.q) in de periode van 2002-2004, gedurende twee of drie schooljaren, een leerlinge op het College [about: wél] een hoofddoek heeft gedragen, kennelijk als uiting van haar islamitische geloof, zonder dat zij daarop door de Stichting is aangesproken, terwijl er ook toen een verbod van het dragen van hoofddeksels gold. Van 2004 tot nu toe heeft niemand anders dan de Leerlinge op het College een hoofddoek gedragen als uiting van het islamitische geloof. Op een andere school die door de Stichting wordt bestuurd, de katholieke basisschool Sint Jozef in Volendam, wordt aan enkele vrouwelijke leerlingen toegestaan een hoofddoek te dragen, kennelijk als uiting van hun islamitische geloof. Ik lees ook (1.q) dat sinds de aanvang van het schooljaar 2010-2011 de Stichting voor het College een hoofddoekverbod hanteert. Voordat de Leerlinge een hoofddoek wilde gaan dragen, was het College niet bekend met leerlingen die een hoofddoek wilden gaan dragen. Het feit dat de school in de periode 2001 tot 2004 één leerlinge toestond een hoofddoek te dragen, maakt dat niet anders; in die periode werd in de nasleep van de brand in Volendam op 1 januari 2001 soepelheid betracht ten aanzien van allerhande hoofdbedekkingen. Vanaf 2005 zijn geen hoofdbedekkingen meer toegestaan.
OK. Dat zij voor wat het zij. Maar de discriminatie op grond van geloofovertuiging wordt echt heel duidelijk uit het tweede gedeelte onder 2.p: De reden van het niet toestaan van hoofddoeken betreft het oordeel van de Stichting dat de katholieke grondslag van de school niet verwezenlijkt kan worden indien binnen de school uitingen van een ander, niet katholiek, geloof getolereerd worden [about: vergelijk tegenspraak], terwijl dergelijke uitingen volgens de Stichting ook niet stroken met de eis dat leerlingen de katholieke grondslag van de school moeten respecteren of onderschrijven. Dat uitingen van het islamitische geloof niet zijn toegestaan, laat onverlet dat leerlingen die dat geloof huldigen, zolang dat onzichtbaar is, welkom zijn, al wordt hun handelingsvrijheid, ten aanzien van zichtbare handelingen, beperkt; het College wil dat uitsluitend het katholieke geloof zichtbaar wordt uitgedragen.
Volendam: andersdenken ongewenst. Er staat ons een tsunami van onverdraagzaam katholicisme te wachten, als we ons niet verzetten.
Deze conclusie is niet juist. Het moet zijn: Don Bosco college: hoofddoekjes doe je maar ergens anders.
Want als je wel een hoofddoekje draagt wordt je bespuwd (Je weet toch best dat een hoofddoekje een regelrechtige provocatie van ons heilige en volmaakte katholieke geloof betekent?) en als je het blijft dragen kom je op de brandstapel?
In andere steden word je zonder hoofddoek weer uitgescholden voor hoer. Ook niet veel beter.
En dat komt structureel voor ? Graag normaal discussiëren en niet stemming lopen maken. (Geldt voor allebei de beweringen).
Dat komt minimaal net zo structureel voor als het bespuwen van hoofddoek dragende moslima’s
Naar iemand spugen is een strafbaar feit. Zowel de school als justitie zal daar korte metten mee maken. De school via hun pestprotocol, en justitie via het wetboek van strafrecht. ALWEER FOUT.
Smaad en opzettelijke belediging is ook strafbaar. Alweer fout.
Maar, eh… even goed lezen… onder punt 3.2 en 4: het is nog geen einduitspraak. Er ontbreekt nog een formuliertje! Als de advocaat of de Vader nalaat dit formuliertje in te leveren loopt het ballonnetje van het hof leeg – dan blijft er geen zaak over, wegens “niet ontvankelijk” of zoiets.
Dat maakt niet uit. Er is al een uitspraak van de rechter, en die blijft dan staan.
Welke mits of maar ook. Al met al is het maar moeten van hoofdoekjes tot staan gebracht door een school in Volendam. Ook daarin heeft dat dorp iets eigens.
Don Bosco zou natuurlijk in het geheel geen moslims moeten toelaten. Dàt is wat wringt.
http://www.schtroumpf.com/images/meet_us/grouchy.jpg
Ik vind het belachelijk dat een katholieke school moslimmeisjes (en ook niet-moslimmeisjes?) verbiedt een hoofddoekje te dragen. Als je bang bent de christelijke identiteit van je school te verliezen, moet je wat doen aan die christelijke identiteit. ’s Ochtends bidden in de klas. Met kerst het kerstverhaal ten tonele brengen. Bij feestelijke en dramatische gebeurtenissen een dienst organiseren. Christelijke versieringen in de school. Bijbelcitaten in de schoolkrant. Dat soort werk. Wat voor geloof hang je eigenlijk aan als je denkt dat je je religieuze identiteit moet uiten door anderen te beperken in het belijden van hun (andere) geloof? Is dat nu de Nederlandse tolerantie die die met de tsunami binnengekomen moslims zich eigen moeten maken?
Natuurlijk moet een moslimmeisje de identiteit van de school accepteren. Als er gebid wordt, moet ze haar handen vouwen en haar bek houden. Met het kerstspel mag ze best in een ezelpak kruipen. Tijdens godsdienstles wordt er van haar verwacht dat ze niet de hele tijd roept dat al die christenen ongelovige honden zijn die door Allah zullen worden gestraft. En als er bij de schoolbbq geen halal frikandellen zijn, eet ze maar een keer rauwkost.
Maar waarom mag ze niet gewoon moslim zijn en daar voor uitkomen? Mag je op die school wel voor je homosexualiteit uitkomen trouwens? Dat lijkt me net zo goed in strijd met de christelijke identiteit. En een werkstuk over de euthanasie van je Oma? Mag dat alleen als je uitlegt hoe schandelijk dat eigenlijk is?
Dat vijf keer per dag bidden op school niet zo praktisch is kan ik me voorstellen. Dat je geen vrij krijgt voor ieder islamitisch feest ook. En als er niet veel moslims zijn verkoop je ook geen halal producten in de kantine. En gezichtssluiers maken goed onderwijs volgens de visie van de school ook niet echt gemakkelijk. Maar wat is toch in godsnaam het probleem dat je oplost door zo’n moslimmeisje haar hoofddoek af te trekken?
@spam,
Ze mag Moslim zijn en er ook nog voor uitkomen. Ze mag binnen die schoolomgeving alleen geen hoofddoekje op. Wat is het probleem?
Wat het probleem is? Dat je alleen anders mag zijn, als je je precies net zo gedraagt als de rest!
Niemand wordt op ook maar enige manier in zijn vrijheid of handelen beperkt door het hoofddoekdragen van een ander. En het ergst vind ik eigenlijk nog wel het gebruikte argument. Ze zijn daar bang hun eigen identiteit te verliezen, omdat anderen die niet overnemen.
Hoe de school het hoofddoekdragen van een leerling ervaart, is aan die school zelf. Gelukkig mag dat nog in dit land.
Voor een reggea muts of hiphop petje geldt hetzelfde, maar is ook verboden.
Hoe mijn buurman negers ervaart is aan hemzelf. Gelukkig mag dat nog in dit land.
Gelukkig mag ik daar dan nog wel wat van vinden en me er over opwinden. En als die buurman een vuile racist is zal ik dat zeggen en zal 99% van de Nederlanders het met me eens zijn dat die vent gestoord is en verwerpelijke ideeën heeft.
99% is een heel optimistisch beeld van de NLse samenleving.