Binnenkort zijn er verkiezingen voor onze provincies. Het zijn verkiezingen, die niet deugen. Hieronder vertel ik waarom. Mag je dat wel zeggen, als democraat? Ik heb het probleem eerder gehad, bij het referendum over de grondwet voor Europa: een onzinnige vraag, die ook een onhanteerbare uitkomst gaf. Maar deze verkiezingen hebben ook veel tegen: zoveel dat ik mij oppositioneler voel dan ooit. Dat heeft te maken met de formatie van dit kabinet, de gevolgen daarvan voor deze verkiezingen en voor de verkiezingsstrijd, die nu begint.
Hoe kiezen we eigenlijk? Je kunt kiezen op basis van standpunten. Dan lees je programma’s van partijen en vergelijkt die, luister je naar slagzinnen van lijsttrekkers en probeer je dat alles rationeel te toetsen aan je eigen opvattingen. Dat is de ene kant. De andere is vertrouwen te schenken aan een vriend: dan ga je uit van het besef dat niet alles valt te doorgronden of te weten. Daar is niks mis mee: onze democratie is representatief. Wij kiezen volksvertegenwoordigers, die meer weten en die we vertrouwen. Als je die op een kluitje zet, dan is de kans vrij groot dat zij besluiten tot dingen die het volk wil. Soms werkt dat niet goed: in Amerika is onderzocht hoe mensen wel willen dat hun ziektekosten geregeld worden in een verzekering, maar niettemin in het stemhokje steun geven aan de felste tegenstanders daarvan. Je kunt dus een standpunt willen en bevorderen en een tegenstander daarvan je vertrouwen geven. Tragisch…
Wat is de betekenis van de formatie? De Koningin wil doorgaans een regering die kan vertrouwen op ‘een vruchtbare samenwerking met de Staten Generaal’. Dat betekent dus: een coalitie die in Tweede en Eerste Kamer een meerderheid heeft. Informateur Opstelten leverde een minderheidscoalitie van VVD en CDA, die alleen in de Tweede Kamer een gedoogakkoord heeft waardoor een meerderheid (krap) werd gewaarborgd. Strikt genomen is dus niet aan de opdracht voldaan. Dat maakt deze verkiezingen voor de provinciale staten tot een landelijke reparatie van hetgeen bij de formatie is misgelopen. Want de Eerste Kamer moet door de nieuw gekozen statenleden worden gekozen.
Daar is behoorlijk veel fout aan. De Eerste Kamer is een kamer van reflexie, een senaat, die niet moet herhalen wat de Tweede Kamer al gedaan heeft. Los van de politieke waan van de dag moet de Eerste Kamer vooral kijken naar de kwaliteit van de wetgeving. Door het gebrek aan meerderheid in de Staten Generaal politiseert de samenstelling van de Eerste Kamer via de provinciale staten. Daarover heeft de Eerste Kamer al opgewekt geroepen dat zulks prima is, maar dat is niet zo. De gevolgen zullen blijken:
– de politisering dreigt de functie van de Eerste Kamer te beinvloeden;
– de kans dat een meerderheid voor de coalitie uitblijft, verscherpt de campagne;
– deze verscherping vermengt provinciale en landelijke thema’s;
– de strijd om de kiezer wordt door landelijke en provinciale politici gevoerd;
– de eventuele meerderheid in de Eerste Kamer, neemt de fragiele meerderheid in de Tweede Kamer niet weg.
Als die meerderheid wel komt is het ook meteen de bedoeling dat we niets meer van de Eerste Kamer horen, want dan kan de coalitie in beide Kamers vooruit. Het zijn voor mij verwrongen tegenspraken, die een overtuigde stem in het hokje wel haast ondoenlijk maken.
Wat moet je als kiezer in deze situatie? Hiermee ben ik terug bij mijn eerste punt van inhoudelijke keuzen en keuzen op basis van vertrouwen. Inhoudelijk voelde ik me toch al niet zo vertegenwoordigd: wat doet het middenbestuur precies? Het eerste dat mij te binnen schiet: miljoenen kwijt stommelen bij IJslandse banken of energiebedrijven verpatsen. Klaartje Peters schreef een aardig boekje over de provincie:”Het opgeblazen bestuur”. De titel dekt de inhoud aardig. De filosoof Rutte zei: “je gaat er over of niet”: hij begint op Cruyff te lijken, klinkt leuk, maar heb je er wat aan? In Gelderland lijkt een scheiding der geesten te groeien over de opbrengst van de Nuon: moet de provincie met dat vermogen gaan bankieren of is het een autonome geldbron voor bestuurlijke drukte?
Naast de inhoud speelt het probleem wie het vertrouwen te geven? Pechtold snort met groene bus door het land, maar kan niet worden gekozen. Ook de andere partijen zetten hun nationale voorlieden in. Zo loop je het risico dat in Amerika optrad: misschien vertrouw je wel iemand om een volstrekt foute reden, omdat hij of zij het in de media aardig doet. Maar precies de provincie de verkeerde kant op stuurt… Neem nu dat geld van de verkoop van Nuon: het is een schande dat de energievoorziening steeds grootschaliger wordt gemaakt, terwijl iedereen met een beetje benul van milieuzaken weet dat de enige kans voor een beter milieu is dat we kleinschaliger energie gaan produceren en verkopen. Lokaal, met onze eigen kassen, met onze eigen vergisting, met onze eigen energiepanelen op het dak. Degene die daar een concreet begin mee maakt, krijgt mijn stem.
Helaas: zo zal het niet gaan, want er zijn te veel bestaande belangen, die hierover rookgordijnen zullen uitbraken. Het bestaande is de vijand van het nieuwe. Ik vind dat dit land volstrekt vast zit in ouderwetse werkwijzen en vooroordelen. Hoe verander je dat als democraat? Heeft de oppositie een aansprekende opvatting of strategie voor verandering?
Met de Europese Grondwet werd ons een idiote vraag voorgelegd: deze democraat was consequent en weigerde te stemmen. Maar dat is bij deze rotte verkiezingen een ondersteuning van het bederf. Stemmen ga ik wel: maar uit woede en niet omdat ik de oppositie zo briljant vind.
Reacties (7)
En dan is er ook nog het probleem van de inwoners van onze nieuwe Caribische gemeentes die helemaal geen (indirect) stemrecht voor hun eigen Senaat hebben.
Je kan je wederom blauw ergeren aan het ondemocratische gehalte van onze democratie. Maar als jouw stem een directe doorwerking zou hebben in de besluitvoering, krijgt de emotionele idioot evenveel macht als de doorgestudeerde professional. Kennis wordt gedegradeerd, want je bent niet meer waard, iedereen is uiteindelijk toch gelijk? Het is de achilleshiel van democratie, daar hoef ik Churchill niet voor te citeren.
Dus andere (financiële) belangen zorgen ervoor dat ik niet de vrijheid heb om energie op te wekken via het paneel op mijn dak. Dat is irritant, maar het systeem werkt ook de andere kant op. Als de democratie volkomen helder en direct is, was ieder waanbeeld van de PVV direct beleid geworden. Maar die PVV wordt tot nog toe behoorlijk goed gepacificeerd, dat moet ik Rutte nageven.
Tot slot haal de schrijver het 1 en ander door elkaar. Ik weet dat de meeste mensen landelijke en regionale belangen door elkaar zullen halen. De partijen spelen hierop in door hun poppetjes het land in te sturen. Anderzijds kan een kiezer de partijprogramma’s van de partijen nalezen op hun website of via stemwijzer. De regionale belangen van de partijen waarin ik was geïnteresseerd staan daar keurig opgesomd. Je kunt met gemak verstandig kiezen door tien minuten wat naslagwerk te verrichten, in plaats van je te laten verblinden door het PR circus op TV of folderende BN’ers in hun windjas.
@2: laten we het niet over emotionele idioten hebben, want daarover gaat het niet. Iedereen heeft dezelfde stem en kans.
Het gaat er om dat op een onjuiste manier onze systematiek wordt vertroebeld, die wij al eeuwen kennen. Dit zijn provinciale verkiezingen en geen landelijke. Dat de PS de Eerste Kamer kiezen is een trouvaille, maar het moet niet leiden tot een totale vermenging. Ik vind dat dit onjuist is. We hadden drie bestuurslagen, weet je nog?
Ik illustreer mijn stelling dat we vast zitten met het voorbeeld van de energieproductie.
Maar er zijn meer voorbeelden te geven van boeiende vernieuwingen, die gefnuikt worden door bestaande belangen. Politiek is er voor om leiding te geven aan de ontwikkeling in dit land, niet om te strijden tegen hoofddoekjes.
Ondeugdelijke argumenten.
Het minderheidskabinet is al een feest voor de democratie. Voorstellen dienen een meerderheid te halen in de 2e kamer en Rutte moet daar flink voor geven en nemen.
In de 1e kamer zal dit ook positief uitwerken en zullen wetgevingsvoorstellen geen hamerstukken zijn maar echt op inhoud beoorddeeld worden.
Verscherpte campagne doet de ingeslapen prov. statenverkiezingen juist goed. Wellicht een hogere opkomst dan 40%?
Politisering van de 1e kamer is echt aan de 1e kamer zelf, zij dienen op kwaliteit de wetgeving te beoordelen en niet uit opportunisme.
Vermenging van landelijke/provinciale thema’s is altijd een gegeven en niet kunstmatig te scheiden. Dit staat los van een huidige eventuele minderheid.
het is inderdaad allemaal heel raar, het zijn 1e kamer verkiezingen, het lijken 2e kamer verkiezingen, en als het kabinet geen meerderheid in de 1e kamer haalt krijgen we zometeen 2 kamers die met elkaar gaan vechten. Ik vraag me steeds meer af of we al die bestuurslagen, en de 1e kamer, wel nodig hebben.
Wat mij betreft worden Provinciale staten afgeschaft. Ik probeer nu al vele jaren te begrijpen welke toegevoegde waarde deze bestuurslaag heeft, maar heb daar geen valide antwoord op gevonden. Dan maar kiezen voor de eerste kamer, dat is wel zo democratisch.
ehmm, het probleem is m.i. niet de eerste kamer an sich maar de wijze waarop die gekozen wordt. Een eerste kamer van reflectie vind ik goed. Een eerste kamer die de 2e dupliceert is zinloos. Helaas zijn de provinciale verkiezingen verworden tot een hoe kies ik de eerste kamer proces. Dat was vlgs. mij niet de bedoeling toen het werd bedacht maar is nu wel de zaak. Dus ontkoppel eea. En maak de 1e kamer op een andere manier verkiesbaar. Ik zou zeggen andere politieke partijen die niet ook in de 2e kamer mogen zitten.