ACHTERGROND - De Nederlandse belastingroute kostte Malawi tientallen miljoenen aan belastinginkomsten door het toedoen van slechts één bedrijf, het Australisch mijnbouwbedrijf Paladin.
Action Aid berichtte vorige week over de effecten van de Nederlandse belastingroute voor bedrijven die in ontwikkelingslanden investeren.
Malawi is een van de armste landen ter wereld. Het werd begin dit jaar getroffen door een overstromingsramp die in de rest van de wereld nauwelijks aandacht heeft getrokken. Het herstel van de geleden schade bedraagt volgens de VN 400 miljoen dollar. Dit land liep door aggressieve tax planning van het Australische mijnbouwbedrijf Paladin in zes jaar tijd zeker 43 miljoen US dollar ($) aan belastinginkomsten mis, via een Nederlandse belastingconstructie ($27,5 miljoen) en belastingvoordelen ($15,6 miljoen). Dit blijkt uit nieuw onderzoek van ActionAid in Nederland, Australië en Malawi. Het nieuwe belastingverdrag tussen Malawi en Nederland kan dit soort misbruik door internationale bedrijven nog altijd niet uitsluiten. Paladin maakte in Malawi enorme schulden bij het Australische moederbedrijf en kocht er dure diensten in. De rentes op leningen en dure fees werden betaald via een brievenbusmaatschappij in Nederland. Zo hoefde het minder bronbelasting op rentebetalingen over leningen en op aanzienlijke management fees te betalen. Deze Nederlandse BV heeft geen werknemers en staat geregistreerd op het adres van het bekende trustkantoor TMF Group in Amsterdam.
Het nieuwe belastingverdrag dat minister Ploumen dit voorjaar sloot met de regering van Malawi maakt volgens ActionAid nog geen einde aan deze vorm van belastingontwijking. Het ministerie van Financiën laat in een reactie weten niet op individuele zaken in te kunnen gaan, maar zegt dat de problematiek ‘veel voorkomend en bekend’ is. Extra maatregelen zijn volgens Financiën niet nodig, de huidige verdragsregels bieden de Malawische overheid genoeg middelen om hiertegen op te treden. Belastingexpert Jos Peters betwijfelt het effect van een uitsluitend Nederlandse maatregel.
Paladin had eerder bij het verlenen van de concessie voor de uraniumwinning in Malawi al een gunstige regeling voor royalties afgedwongen. Daarover zegt general manager Greg Walker nu dat Malawi helemaal geen inkomsten gehad zou hebben als het bedrijf hogere royalties had moeten afstaan. Dan waren we we er eenvoudig niet mee doorgegaan, zegt Walker. Malawi zou dan veel meer zijn misgelopen dan de $43 miljoen ontweken belasting die ActionAid berekende.
Begin dit jaar kwam het mijnbouwbedrijf ook al in het nieuws vanwege de enorme vissterfte in het Malawimeer. Voor tienduizenden straatarme bewoners langs de kust van het meer is vissen de enige inkomstenbron. De vissterfte werd in verband gebracht met een lek in de Kayelekera-mijn. Tijdens een storm zou vervuild water in de bodem zijn terechtgekomen. Op een bijeenkomst van verontruste bewoners zei de minister van handel Joseph Mwanamveka dat de mijnbouw erg belangrijk is voor de economische groei van het land. In april maakte het bedrijf bekend in overeenstemming met de autoriteiten afvalwater te gaan lozen op een rivier. Dat zou geen gevaar opleveren voor de gezondheid, aldus general manager Walker.
Het National Resources Justice Network, een coalitie van 33 milieugroepen in Malawi vecht al jaren tegen de vervuiling door de mijnbouw. Activisten zijn bedreigd en geïntimideerd door vertegenwoordigers van de regering, de politie en lokale bestuurders. Het mijnbouwbedrijf is goed in verdeel en heers, zegt Kossam Munthali van een van de milieugroepen. “We werden lastig gevallen door de politie in plaats van beschermd.”
NRJN liet een onafhankelijk onderzoek doen naar de gevolgen van de mijnbouw. De Franse onderzoeker Bruno Chareyon:
It is shocking to discover that million tonnes of radioactive and chemically polluting wastes (especially tailings) are disposed of on a plateau with very negative geological and hydrogeological characteristics.
Chareyon noemde de veiligheidsmarges van Paladin voor het water dat geloosd wordt discutabel. Ook ziet hij gevaren voor de gezondheid van de werkers in de mijn. De bewoners zijn ondanks de verzekering van de autoriteiten en het mijnbedrijf dat alle regels in acht worden genomen nog steeds ongerust. De milieuactivisten vrezen dat de regering meer mijnbouw wil toelaten zonder voldoende beschermende maatregelen.
Reacties (20)
Sorry hoor, maar ik trek dit slecht. Er is maar één partij verantwoordelijk voor de wijze waarop belasting wordt opgehaald en dat is de overheid. Verder is iedere belastingbetaler er verantwoordelijk voor dat ie zoveel mogelijk belastingen ontwijkt. Je doet hier net alsof Paladin iets fout zou hebben gedaan omtrent haar belastingbetalerij, maar dat lijkt me een volkomen zotte gedachte. Als Malawi niet voldoende belasting ophaalt uit activiteiten die zich op haar grondgebied voltrekken dan is dat volledig haar eigen schuld. Paladin houdt zich wat belasting betalen keurig aan de wet. Als de wet niet goed is moet je niet net doen alsof dat de schuld van Paladin is, ook niet als je ze toevallig al niet zo sympathiek vindt omdat ze een stelletje viezeriken zijn.
Leve het kapitaal!
Verder:
Milieuterrorisme in het kwadraat,
en……….,
wordt dit door voorstanders van “schone” kernenergie, als voordeel opgevoerd? ;-)
Lijkt verdacht veel op economische chantage. Als jullie niet voor een schijntje met ons in zee gaan, krijg je helemaal nix.
@3 Hmmm, dan chanteer ik zo’n beetje elke dag de supermarkt.
@1: Naast de wet is er ook zoiets als een moraal.
Althans, die zou er moeten zijn, wat mij betreft.
Bedrijven die louter streven naar aandeelhouderswaarde hebben de moraal meestal overboord gezet, of uitbesteed aan een PR-bureau.
@1 Moraal en belasting? Ga toch weg.
@1: Als een land je de mogelijkheid geeft, met haar bodemschatten, infrastructuur, onderwijs en mensen, om winst te maken, dan moet je daar ook wat voor teruggeven.
Ik ben geen financieel expert, maar ik denk jij ook niet want er zijn zo veel mogelijkheden en trucs om belasting te ontwijken, daar zijn nauwelijks wetten tegen te maken. Google en Apple zitten zogenaamd in Ierland maar verdienen hun geld vooral buiten Ierland. Ze betalen hier geen belasting én ook niet in de US. Goede zaak dus dat de EU een Europese belasting wil maken zodat die ontwijking een stuk moeilijker wordt. Maar het zal nog wel een paar jaar duren.
@4: De supermarkt chanteert de boer. Jij hebt als kleine klant niks te zeggen. Jij gaat er echt niet naartoe en zeggen “geef me dat brood voor een dubbeltje, anders ga ik naar de concurrentie” en er mee wegkomen.
@8:
F….. de supermarkt!
Zulk brood kan ook
http://broodjevaneigendeeg.nl/
of
http://www.eko-bakkerij-bolhuis.nl/
enzovoort kan ook.
@8: Net als de supermarkt is ook Malawi nergens toe verplicht. Er zullen vast andere bedrijven zijn die daar grondstoffen willen ontginnen.
Zmooc, stel je voor dat je belastingen zou aanwenden als middel om de boel een beetje bij te sturen. Getsie. Voor je het weet verandert er wellicht echt iets ten positieve. Je moet er niet aan denken. Liever volhouden dat belastingen altijd amoreel/immoreel zijn, en dat je het volste recht hebt als bedrijf of individu om te proberen schade te doen voor je eigen gewin en de belastingen daarover te omzeilen.
En Grolschje: als iemand een pistool op je richt en zegt ‘je geld of je leven’ heb je uiteraard ook een keuze. Dus niks mis met roofovervallen.
@11: De vergelijking met een pistool slaat werkelijk nergens op. Als Malawi weigert stort het land niet in hel en verdoemenis.
@12: Vergeleken met Nederland verkeert het land al in “hel en verdoemenis”. Ik vind het onbegrijpelijk dat iemand het nog durft te verdedigen dat via Nederlandse wetgeving de winst van chanterende mijnbouwbedrijven kan worden gemaximaliseerd.
@13: De hier door verschillende personen gehanteerde redenering is: als Nederland er een paar stuivers beter van kan worden, who cares.
Je kan natuurlijk een appèl doen op het geweten van zulke mensen. Maar daar wens ik je veel succes bij. Als je begrijpt wat ik bedoel.
@12, het was natuurlijk een voorbeeld dat ‘je hebt toch een keuze’ niet bepaald voldoende is.
Ik had overigens wellicht beter het voorbeeld van prostitutie in arme landen kunnen kiezen, waarbij het lichaam van vrouwen door bv soa’s en mishandeling en dergelijke schade oploopt, gecompenseerd door een paar grijpstuivers die net genoeg bieden om de volgende dag te halen. Gelukkig weet Grolschje dat dat niet erg is – die vrouwen kiezen er immers geheel zelf voor. En de sociaaleconomische omstandigheden die maakt dat vrouwen die keuze maken, daar hoeven we niet naar te kijken gelukkig. Vat ik het zo goed samen?
http://www.vno-ncw.nl/Publicaties/Nieuws/Pages/Verbetering_belastingverdragen_ontwikkelingslanden_is_goed_3128.aspx?source=/Pages/Default.aspx#.VYkvgKnCSUl
Nederland is inmiddels met Ethiopië, Malawi, Kenia, Zambia en Ghana verbeterde antimisbruikbepalingen in belastingverdragen overeengekomen.
@1: Als Paladin gebruikt maakt van een schijnconstructie, overtreedt het bedrijf waarschijnlijk de wet.
En het lijkt een schijnconstructie:
– betalingen aan het moederbedrijf voor dure diensten
(dus waarschijnlijk: fictieve diensten, overbodige diensten, of diensten die veel goedkoper gekocht konden worden)
– een lening van het moederbedrijf (dat al eigenaar is)
@17 Zou kunnen, maar er wordt gesproken van belastingontwijking en niet belastingontduiking en ik schreef @1 natuurlijk onder de aanname dat dat correct is (bovendien ben ik van mening dat je je belastingstelsel beter moet beschermen tegen dat soort fratsen).
@18:
Ja, duh. Wat een open deur. Natuurlijk moet dat.
Je moet ook je spullen uit de auto halen en de portieren op slot doen als je ergens langere tijd parkeert. Maar als iemand dat nu eens vergeet en er wordt e.e.a. gejat dan pleit je toch ook de dief niet vrij omdat de eigenaar zo stom was om zijn belastingstelsel onvoldoende te beschermen tegen die fratsen?
@18, dat steunt nog onverminderd op het idee dat het ok is en niet immoreel om misbruik te maken van de ‘mogelijkheden’. We zullen echt absoluut vooral never iets beters willen verwachten van bedrijven? Had je maar geen kort rokje moeten dragen als land enzo?