Update Bushupdate

Afgelopen zondag had ik een paar linkjes verzameld rondom Gannongate. Jeff Gannon was een Witte Huis verslaggever die onder een valse naam, werkzaam voor een bedrijf van republikeinse activisten, allerlei inkopvragen aan George Bush stelde. Nadat hij had gevraagd hoe de president dacht samen te kunnen werken met van de realiteit losgezongen democraten, zijn enkele webloggers in Gannon’s verleden gaan spitten met opmerkelijke resultaten.

Omdat de interne reglementen van dit weblog bepalen dat op linkdumpen een enkeltje Sargasso Werkkamp ™ staat, moest ik nadenken hoe deze linkjes aan u te presenteren. Het leek mij aardig om eens een fair and balanced stukje te schrijven op de Fox News-wijze. Ik moet u zeggen, dat beviel wel. Het typt lekker weg want je bent geen tijd kwijt met zoeken naar afgewogen woorden. Het stukje begon ik met enkele nog enigzins gerechtvaardigde sneren naar een misplaatst compliment van de Duitse regering aan Poetin om vervolgens volledig te ontsporen en terechte kritiek als gezeur weg te zetten. Door zinnetjes als “Zij [anti-Bush bloggers] schuwden niet om de meest persoonlijke informatie over de kale journalist openbaar te maken zoals zijn seksuele verkeerde gekantheid en zelfs [SICCERDESIC!] zijn echte naam” en door te wijzen op Gannon’s zwakke verdediging, dacht ik dat mijn intenties zo opvallend zouden zijn als Paris Hilton op een SGP-vergadering.

Dat mijn intenties niet werden opgemerkt is op zich niet echt interessant. Dat enkele reaguurders nog een prijzenswaardige poging deden om inhoudelijk op de materie in te gaan, illustreert wellicht de veelzijdigheid en openheid van de hier rondwarenden, maar daar wil ik het ook niet over hebben. Wat mij frappeerde was het gemak waarmee luidkeels lariekoek kan worden opgepend (en gewoon blijft staan). Tuurlijk, op zich ben ik niet onbekend met dit fenomeen (talkshows, weblogs en tosti ijzer-gebruiksaanwijzingen staan hier sinds jaar en dag bol van), maar het zelf meemaken was toch weer eens wat anders. En dit fenomeen is volgens mij symptomatisch voor het huidige klimaat. Zonder me te willen wagen aan natte vinger filosofietjes over de vervolmaking van het postmoderne idee dat er geen absolute waarheid is, denk ik toch dat een patroon zich aftekent.

Het patroon waar ik op doel is dat van de opmars van de conclusie die stoelt op een uitermate gebrekkige of zelfs afwezige redenering. Een regering behoort conclusies te trekken en acties te ondernemen op basis van een heldere redenering, het liefst nog gepaard met een gedegen analyse. Alleen dan kan er een inhoudelijk debat ontstaan met een controlerend parlement en kan er zinvol kritiek worden geformuleerd door de pers. Alleen dan kan een (deels) mislukt plan worden verbeterd. En als ik een hoofdverdachte moet aanwijzen in het aanwakkeren van deze ontwikkeling, dan is dat George Walker Bush. Ik hoef niet eens op de steeds wijzigende gelegenheidsargumentatie in te gaan die ten grondslag lag aan de oorlog tegen Irak. Ik hoef niet eens te wijzen op de volslagen ongeschiktheid die Bush in het publieke debat etaleert om moeilijke vraagstukken onder woorden te brengen, nog nooit vertoond bij een belangrijk politicus. Maar ik kan gewoon zijn eigen woorden aanhalen. Toen journalist Bob Woodward de zorgen verwoordde die men zich maakte over het niet kunnen vinden van WMD’s, antwoordde de president: “Well you travel in elite circles.” Nog duidelijker valt Bush’ afwijzing van logisch redeneren te lezen in een artikel van Ron Suskind in de New York Times:

In the summer of 2002, after I had written an article in Esquire that the White House didn’t like about Bush’s former communications director, Karen Hughes, I had a meeting with a senior adviser to Bush. He expressed the White House’s displeasure, and then he told me something that at the time I didn’t fully comprehend — but which I now believe gets to the very heart of the Bush presidency.

The aide said that guys like me were ”in what we call the reality-based community,” which he defined as people who ”believe that solutions emerge from your judicious study of discernible reality.” I nodded and murmured something about enlightenment principles and empiricism. He cut me off. ”That’s not the way the world really works anymore,” he continued. ”We’re an empire now, and when we act, we create our own reality. And while you’re studying that reality — judiciously, as you will — we’ll act again, creating other new realities, which you can study too, and that’s how things will sort out. We’re history’s actors . . . and you, all of you, will be left to just study what we do.”

Uiteraard is hoe de Bush regering handelt niet te bestempelen als het absolute kwaad. Alleen al te kijken hoe Poetin die Iraanse kernkoppen aan tafel noodt, doet je hopen dat Bush zijn democratische liefdesverklaringen en zelfbenoemde superioriteit als vrijheidsstrijder wereldwijd inzet. Maar juist omdat Nederland zich verwant voelt aan de koers van de VS zou iedere kortzichtigheid in alle toonaarden moeten worden afgewezen. Een enkel ‘Sinds 11 september…’ is geen afdoende onderbouwing van vergaande nieuwe maatregelen die aan de rechtsstaat knabbelen. Alleen opmerken ‘Zoals blijkt uit de moord op Van Gogh…’ levert geen gedegen historische uiteenzetting op waarom moslims anders moeten worden behandeld dan niet-moslims. Illustratief is het debat dat wordt gevoerd over een Europees voorstel dat providers 1 tot 3 jaar lang al het internet-, mail- en telefoonverkeer van hun klanten moeten bewaren. De Kamer vraagt al tijden of Donner komt met een empirische onderbouwing dat een dergelijke maatregel nodig is en helpt. Donner houdt een onderzoek waaruit het tegendeel blijkt achterwege, en gaat onverdroten door met aanhoudende waarschuwingen dat hij niet wil dat er eerst een bom ontploft.

De vragen die zouden moeten worden gesteld bij nieuwe maatregelen in het kader van terrorismebestrijding zijn simpel en telkens toepasbaar: Zijn de bestaande bevoegdheden niet voldoende om het probleem tegen te gaan, is er een zekere balans ten opzichte van de rechten die worden aangetast (of zijn er in elk geval bepaalde controlemogelijkheden) en werken de maatregelen daadwerkelijk (niet slechts symboolwetgeving)? Het kan best dat na het beantwoorden van deze vragen ingrepen noodzakelijk blijven, maar dat maakt het stellen van zulke vragen niet minder zinvol. Het zou iedere regering sieren als zij dergelijke vragen serieus behandelt en waarschuwende signalen, zoals onlangs de zorgen van de Nederlandse rechterlijke macht over de terreurmaatregelen, niet al te gemakkelijk naast zich neer legt. De verhalen die uit Amerika komen zijn in dit licht allerminst geruststellend. Een mogelijk door de Bush regering neergezette journalist is zelfs uitermate onrustbarend en draagt bij aan de uitholling van de functie van een goede pers. De noodkreet van een columniste van de NY Times is dan ook erg begrijpelijk: “Even the Nixon White House didn’t do anything this creepy. It’s worse than hating the press. It’s an attempt to reinvent it.”