Uitbreiding Opiumwet overbodig en onwerkbaar

OPINIE - De komende uitbreiding van de Opiumwet, waardoor onder meer growshops gemakkelijker kunnen worden aangepakt, is overbodig en onwerkbaar.

Op 1 maart wordt de Opiumwet uitgebreid met een nieuw artikel 11a:

Hij die stoffen of voorwerpen bereidt, bewerkt, verwerkt, te koop aanbiedt, verkoopt, aflevert, verstrekt, vervoert, vervaardigt of voorhanden heeft dan wel vervoermiddelen, gelden of andere betaalmiddelen voorhanden heeft of gegevens voorhanden heeft, waarvan hij weet of ernstige reden heeft om te vermoeden dat zij bestemd zijn tot het plegen van een van de in artikel 11, derde en vijfde lid, strafbaar gestelde feiten, wordt gestraft met gevangenisstraf van ten hoogste drie jaar of geldboete van de vijfde categorie.

Met dit wetsartikel wil minister Opstelten ‘de illegale beroeps- en bedrijfsmatige hennepteelt’ aanpakken. Beoogd slachtoffer van dit wetsartikel zijn onder meer de zogenaamde growshops: winkels waar benodigdheden voor het kweken van hennepplanten worden verkocht.

Volgens de Memorie van toelichting bij dit wetsvoorstel is dit hard nodig: ‘Van voorlichter aan menig thuisteler zijn veel growshops uitgegroeid tot draaischijf van de illegale hennepteelt.’

Growshops zouden zich, naast het leveren van kweekbenodigdheden, massaal bezighouden met de financiering van de professionele hennepteelt, de afname en distributie van het eindproduct en het witwassen van de winsten. Growshops, zo stelt de minister, zijn daarmee gewillige verlengstukken van de georganiseerde misdaad.

Met het nieuwe wetsartikel, dat het aanbieden van materialen voor de bedrijfsmatige hennepteelt verbiedt – van bedrijfsmatige teelt is overigens al sprake wanneer de kweker gebruik maakt van een enkele groeilamp en wat kunstmest – kunnen de growshops voortaan eenvoudig worden aangepakt.

Tuincentra

Wat de Memorie van toelichting echter verzwijgt, is dat het recht al meer dan voldoende handvatten bevat om de financiering van de illegale hennepteelt (art. 47 Wetboek van Strafrecht), de distributie van het eindproduct (art. 3 Opiumwet) en witwassen (art. 420bis e.v. Wetboek van Strafrecht) aan te pakken.

Wat het nieuwe wetsvoorstel daaraan toevoegt, is dat activiteiten worden gecriminaliseerd die bijvoorbeeld ook door tuincentra en bouwmarkten worden uitgevoerd, zoals het leveren van groeilampen en kunstmest.

‘Van reguliere tuincentra, verkopers van landbouwartikelen en andere bedrijven wordt zoals van elke burger oplettendheid verwacht op verdachte omstandigheden die kunnen duiden op illegale hennepteelt,’ aldus ministers Opstelten en Schippers.

‘Ernstige reden om te vermoeden’

Om te voorkomen dat eenieder die een zak kunstmest meegeeft aan een ‘bedrijfsmatige’ hennepkweker meteen strafbaar is, wordt het nieuwe wetsartikel alleen van toepassing verklaard indien men ‘een ernstige reden heeft om te vermoeden’ dat de geleverde diensten of producten worden ingezet voor de illegale hennepteelt.

Dat klinkt mooi, maar wat is ‘een ernstige reden om te vermoeden’ precies? Het wetsartikel vermeldt het niet. Die hete aardappel wordt dus weer eens doorgeschoven naar de rechter – die het al moeilijk genoeg heeft met de tegenstrijdigheden van het Nederlandse gedoogbeleid.

Bovendien creëert de wetgever zo een situatie waarin het al snel strafbaar is om een grote zak kunstmest te verkopen in een growshop, maar waarin een zelfde handeling in een tuincentrum geen enkel probleem oplevert. Of moeten tuincentrummedewerkers klanten voortaan gaan screenen op het dragen van de verkeerde T-shirts?

Zou dit echt een effectieve manier zijn om drugscriminaliteit te bestrijden?

Uitsterfbeleid

De nominale reden voor het nieuwe artikel van de Opiumwet is het gevaar van de georganiseerde misdaad. ‘De bestrijding van illegale hennepteelt is een topprioriteit van dit kabinet. Wij zijn van oordeel dat de illegale hennepteelt door zijn omvang en professionaliteit een reëel veiligheidsrisico voor de samenleving oplevert, waartegen doortastend en effectief moet worden opgetreden,’ heet het in de Memorie van toelichting.

‘De hoogtijdagen van kleine hobbytelers die de kleine, lokale coffeeshop bevoorraden zijn allang voorbij,’ wordt daar nog vroompjes aan toegevoegd.

Daarmee wordt de indruk gewekt alsof niet de wietteelt op zich, maar wietteelt door de georganiseerde misdaad het probleem is. Dit is echter misleidend, zo niet ronduit leugenachtig. Opstelten heeft immers iedere poging van gemeenten om tot een gereguleerde, misdaadvrije hennepteelt te komen bij voorbaat afgeschoten.

Voor Opstelten c.s. is niet criminele wiet, maar wiet an sich het probleem. Dat blijkt ook uit alle maatregelen die de afgelopen jaren zijn ingevoerd of op de rol staan. Er wordt tamelijk opzichtig gestreefd naar een uitsterfbeleid: coffee- en growshops dienen geleidelijk te verdwijnen.

Dit is uiteraard een politieke keuze. Maar bij het maken van politieke keuzes hoort debat. Het zou Opstelten en zijn bondgenoten sieren als zij zouden nalaten dat debat op valse en oneigenlijke gronden te voeren.

Al was het maar om de rest van de samenleving te behoeden voor onnodige en onwerkbare wetgeving.