Rechtspositie verstandelijk gehandicapte blijft slecht

Dit stuk is geschreven door Brenda Frederiks, universitair docent/senior onderzoeker VUMC, afdeling sociale geneeskunde. Het stuk is ook te lezen op Sociale Vraagstukken. Nog te vaak worden mensen met een verstandelijke beperkinig in hun vrijheid beperkt en wordt er onvoldoende gekeken naar het perspectief van de cliënt. De afgelopen twee weken werd heel Nederland geconfronteerd met Brandon. De vele krantenartikelen die naar aanleiding van deze casus zijn verschenen vertonen een enorme diversiteit aan meningen. Er is heel veel kritiek, maar zeer opvallend is dat er ook critici zijn die onderschrijven dat er sprake is van verantwoorde zorg. De instelling heeft zich immers keurig gehouden aan de bestaande normen, die zijn vastgelegd in de Wet Bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen (Wet Bopz). In deze wet is nader omschreven hoe een instelling met vrijheidsbeperkende maatregelen moet omgaan. Men geeft bijvoorbeeld aan dat Brandon volgens de wet onvrijwillig is opgenomen via een Rechterlijke Machtiging (RM), en dat zou grond zijn voor hoe hij is behandeld. Maar een RM regelt alleen de externe rechtspositie (onder de Wet Bopz) van een cliënt. De rechter doet geen uitspraken over de vrijheidsbeperkende maatregelen die intern worden toegepast. Een RM biedt dan ook geen vrijbrief voor vrijheidsbeperking, want daarvoor is het gevaarscriterium doorslaggevend. Dat wil zeggen dat men intern telkens opnieuw moet beoordelen of een cliënt een gevaar vormt voor zichzelf of anderen.

Door: Foto: Sargasso achtergrond wereldbol
Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Detailpolitiek (4): Brandon in de boeien

, door

Het was zeker een prikkelend onderwerp, afgelopen week bij Uitgesproken EO. Een verstandelijk gehandicapte jongen zou al drie jaar geboeid in een soort isoleercel in een inrichting zitten, zonder dat hij ooit buiten komt. De video-opnamen lieten een jongen zien die een beetje heen en weer liep en zei dat hij niet wist waarom hij ‘vast zat’. Ook werd een filmpje getoond hoe ingewikkeld het was voor Brandon om in een andere kamer televisie te gaan kijken.

Boeien verwijderen
De aangrijpende beelden speelden in op de gevoelens van veel Tweede Kamerleden. Sabine Uitslag (CDA) en Agnes Wolbert (PvdA) spraken in de uitzending hun afschuw uit, en Wolbert kondigde een spoeddebat aan. Want Kamervragen, dat zou in deze situatie echt te lang duren: dan zou Brandon nog weken geboeid in de inrichting moeten zitten. Het uitgangspunt voor Wolbert was dat Brandon nog dezelfde avond uit de boeien moest worden bevrijd.

Het spoeddebat kwam er een dag later en weer sprak iedereen zijn afschuw uit over de situatie. De staatssecretaris kondigde aan zelf met Brandon te gaan praten. Dat gebeurde donderdag. En toen gebeurde waar experts ongetwijfeld al op hadden zitten wachten: de waarheid bleek net anders dan iedereen had verondersteld. De zorg voldeed aan de regels, wat niet verbaast omdat de inrichting door allerlei instanties wordt gecontroleerd. Tevens bleek dat Brandon soms zelf vastgebonden wil worden als hij voelt dat hij agressief wordt. Er waren ook wel pogingen gedaan de situatie te verbeteren, maar die waren mislukt.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Mededeling

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

Mededeling

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.