Pensioen ten koste van de allerarmsten

Wat doet de financiële sector met ons pensioengeld? Een gesprek met Rens van Tilburg over Nederlandse pensioenfondsen die willens en wetens bijdragen aan stijgende voedselprijzen. Elke maand bouwen we een stukje pensioen op. Geld waarmee we straks, grijs en achter de geraniums, boodschappen kunnen doen. Althans, dat denken veel mensen. In werkelijkheid staat het geld dat opzij wordt gezet niet vast op een rekening en wordt het later ook niet uitbetaald aan onszelf. Het wordt belegd en vervolgens uitgekeerd aan de huidige generatie ouderen. Klik vooral hier voor een spoedcursus ‘Hoe werkt het Nederlandse pensioenstelsel’. Kort gezegd proberen pensioenfondsen het geldbedrag dat je opzij zet te vergroten door te beleggen of te speculeren. Deze fondsen bevinden zich onder andere op de grondstoffenmarkt, waar wordt gespeculeerd met bijvoorbeeld olie, edelmetalen en graan. Aangezien van graan broodjes worden maakt en het een belangrijke voedselbron is voor een groot deel van de wereldbevolking, wordt voor dit fenomeen ook wel de term ‘voedselspeculatie’ gebruikt. Maar hoe gaat dat speculeren eigenlijk in zijn werk? En wat hebben de investeringen van pensioenfondsen voor effect op ons en op de Afrikaan? Ik spreek erover met Rens van Tilburg, onderzoeker bij SOMO, een organisatie die onderzoek doet naar de maatschappelijke gevolgen van de activiteiten van multinationale ondernemingen. Daarnaast is hij lid van de Sustainable Finance Lab, het clubje onder leiding van Herman Wijffels dat zich bezighoudt met de toekomst van de financiële sector.

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Handel in honger

In Nederland wijzen we graag naar de boze financiële sector in de Verenigde Staten. Nee, zo’n harde take no prisoners-cultuur als bij de Amerikaanse zakenbanken heerst hier niet. Beleggen, bankieren en speculeren in Nederland zijn nog steeds een redelijk nette business. Zo is het beeld.

De werkelijkheid is natuurlijk anders. Zembla toonde eerder al aan dat Nederlandse institutionele beleggers er geen probleem in zagen om in clustermunitie en ander wapentuig te beleggen. Nu blijkt dat Nederlandse beleggers ook erg actief zijn in de wereldwijde voedselspeculatie. Niet alleen zijn we actief, we waren er vroeg bij – ja, de financials met die beroemde VOC-mentaliteit ruiken iedere kans voor een paar extra florijnen natuurlijk als eerste – we zijn ook nog eens een van de grootste spelers op deze markt.

Dus voordat u zich aan het vreetfest overgeeft, kijkt u dan even naar deze korte documentaire en wie meer wil weten, hier is het onderliggende rapport en hier nog een goed stuk van Matt Taibi over de rol van Goldman Sachs in dit verhaal. Fijne Kerst dames en heren van de pensioenfondsen en banken!

Get Microsoft Silverlight Bekijk de video in andere formaten.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.