Neutrino’s voor de leek

Wat zijn neutrino’s? Hoe zat het ook alweer met de deeltjesfysica? Voor de tweede aflevering van onze samenwerking met Vrij Nederland, vroegen we u om goede bronnen over natuurkunde voor de leek. Wat moeten mensen die in korte tijd op de hoogte willen zijn van de stand van de natuurkunde lezen, zien of luisteren? Hieronder een selectie. Weet ik veel In een geestige en indringende lezing beschrijft theoretisch fysicus Lawrence Krauss de staat van de natuurkunde. De lezing gaat onder meer over de vraag hoe het kan dat uit niets een heel universum is ontstaan (simpel: het energieniveau in het heelal is nul, er is net zoveel positieve als negatieve energie). Ook kijkt hij miljarden jaren vooruit naar een sombere toekomst waarin ons nageslacht eenzaam en onwetend in een leeg heelal woont.

Door: Foto: copyright ok. Gecheckt 07-11-2022

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Oproep: de staat van de fysica

En nu zijn het weer neutrino’s die het de met de natuurkunde lopen te prutsen. De quantumfysica zorgt telkens weer voor verrassingen en veel dichter tot een unified theory, een theorie van Alles, lijken we niet te komen.

Nog steeds zitten we met twee grote modellen die apart het grote en het kleine beschrijven: het Einstein-model (die nu dus weer onder vuur ligt van supersnelle neutrino’s) en de ongrijpbare quantumfysica. Er wordt al jaren druk gespeculeerd over de rol die snaren en, in het verlengde daarvan, branes, zouden kunnen spelen in het verenigen van de twee.

Wij zijn het overzicht kwijt. Daarom deze oproep aan u: wat is de staat van de fysica? Als je in korte tijd weet hoe ver onze natuurkundige kennis reikt en hoe ver of dicht we tegen een unificerende theorie aanzitten, wat moeten we dan kijken, lezen en luisteren?

We zijn op zoek naar bronnen die deze vraag kunnen beantwoorden: animaties, documentaires, goede artikelen, foto’s, noem maar op. Het materiaal moet duidelijk zijn voor niet-natuurkundigen. Vertel vooral ook waarom de bron zo goed is, waarom moeten we die docu zien of dat artikel lezen? Waar moeten we op letten?

De oogst (graag in de comments) wordt weer door ons verzameld en over de schutting van Vrij Nederland gekieperd. De redacteuren van Vrij Nederland maken er dan weer een mooi verhaal van voor u en ons (zie oogst van de vorige keer hier en hier) en dit keer ook voor de papieren versie van het weekblad.

Foto: copyright ok. Gecheckt 04-10-2022

Tijd in machten van tien

Alle vaste objecten veranderen ooit in ronde druppels. De kwantum-mechanica schrijft voor dat alle atomen en moleculen in een stof, zelfs bij zeer lage temperaturen, een restant energie houden, de zogenoemde nulpuntsenergie. Als je maar lang genoeg wacht, verwisselen de atomen van een stof van plaats. Als je dit proces versnelt afspeelt, lijkt het alsof materie smelt. De materie zou eerst in bolvormige druppels veranderen en dan verdampen. Waarschijnlijk is dit proces fictief. En ook al vindt het wel plaats, het is niet relevant, behalve als je zo’n 1065 jaar wilt wachten. Dit soort tijdschalen zijn onvoorstelbaar en daarom zo amusant om over te lezen.

In Tijd in Machten van Tien gaan natuurkundigen Gerard ’t Hooft en Stefan Vandoren op zoek naar verschijnselen die aan een specifieke tijdspanne zijn gebonden. Het klopt als de titel bekend klinkt. De schrijvers kopieëren het format van The Power of Ten, gebaseerd op Kees Boeke’s Wij in het Heelal, een Heelal in ons. Hierbij wordt een reis door de ruimte (als in, letterlijk driedimensionale ruimte) gemaakt van klein naar groot en andersom, van het menselijk lichaam tot aan het alomvattende heelal en weer terug naar protonen, neutronen en quarks (zie video onder).

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Nobelprijswaardig: donkere energie

Natuurkundige Saul Perlmutter sleept een halve Nobelprijs in de wacht (hij moet hem delen met Brian P. Schmidt) voor zijn werk over de versnelling van het heelal en de rol van donkere energie daarin. Dit filmpje legt heel duidelijk uit waar Perlmutter mee bezig is geweest.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Schrödinger’s cat uitgelegd

Schrödinger’s Cat is a thought experiment, devised by Austrian physicist Erwin Schrödinger to demonstrate the problems arising from the theory of quantum mechanics when going from a subatomic to a macroscopic system. Minute Physics provides an energetic and entertaining view of this experiment.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Steun ons!

De redactie van Sargasso bestaat uit een club vrijwilligers. Naast zelf artikelen schrijven struinen we het internet af om interessante artikelen en nieuwswaardige inhoud met lezers te delen. We onderhouden zelf de site en houden als moderator een oogje op de discussies. Je kunt op Sargasso terecht voor artikelen over privacy, klimaat, biodiversiteit, duurzaamheid, politiek, buitenland, religie, economie, wetenschap en het leven van alle dag.

Om Sargasso in stand te houden hebben we wel wat geld nodig. Zodat we de site in de lucht kunnen houden, we af en toe kunnen vergaderen (en borrelen) en om nieuwe dingen te kunnen proberen.

Vorige Volgende