Kunst op Zondag | Idee of kopie

In de vorige Kunst op Zondag zagen we een fenomeen voorbij komen dat de hele kunstgeschiedenis lang onuitroeibaar blijkt:  één idee door meerdere kunstenaars uitgevoerd. Het ging toen om ‘kauwgomhoofden’. Het idee het publiek te vragen een hoofd vol te plakken met kauwgum blijkt in de hoofden van meerdere kunstenaars gespeeld te hebben. Zonder dat ze het van elkaar wisten? Voor zo ver we kunnen nagaan verscheen in 2012 het eerste hoofd (dus het meest oorspronkelijke idee?) in Vancouver (Canada). Drew Shaffer en Chris von Szombathy - You complete me,  2012. Niet lang daarna, in 2014, verscheen eveneens in Vancouver een tweede kauwgomhoofd, nu van een andere kunstenaar.

Foto: copyright ok. Gecheckt 27-09-2022

Kunst op Zondag | Nep is Kunst

We hebben het hier al eens eerder betoogd: kunst is per definitie het ultieme nep. Kunst is nep omdat het niet anders kan zijn dan namaak. Dat geldt voor de bedrieglijke reproductie van een meesterwerk, voor plagiaat, kitsch en doelbewuste fake en voor feitelijkheden als soepblikjes en urinoirs.

Kunst heet kunst omdat het niets anders is dan weergave van een idee. Het is nooit het idee zelf. Het is een uitvoering er van. Die gedachte is niet nieuw, maar omdat ik vergeten ben welke grote denkers dat ooit hebben beschreven, zou ik mezelf gemakkelijk hoogst origineel kunnen vinden. Natuurlijk ben ik te lui om het even na te pluizen en er van uitgaand dat lezers ook die moeite ook niet nemen, zou de gedachte zomaar aan P.J. Cokema toegeschreven kunnen worden.

Het grote verschil tussen kunst en wat heden ten dage als nep de wereld wordt in geslingerd, zit hem in de intentie. Het hedendaagse actuele nep is bedoeld om mensen te bedonderen ter meerdere eer en glorie van een paar narcisten die louter op eigen gewin uit zijn. Kunst gaat louter om genieten of zet mensen zelf aan het denken.

Zo heeft Keith Haring zijn fake news wel bedoeld. In de tachtige jaren maakte hij collages van krantenkoppen uit de New York Post, fotokopieerde ze en verspreidde ze door New York.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Foto: Conrad Bakker (cc)

Kunst op Zondag | Sinterklaas is dood

Gisteren arriveerde een replica van een katholiek icoon in Nederland. Een replica, want het origineel is al geruime tijd dood.

De replica kunnen we zien als een “levend standbeeld”. Een soort van kunst dus. De vraag is of de replica in de verschijning zoals die gisteren was te zien, recht doet aan het origineel. Dat lijkt me wel het geval bij De Denker van Rodin, die op diverse plaatsen in de wereld zit te suffen. Maar niemand die er wakker van ligt dat het geen origineel, eerste exemplaar is.

Misschien voelen sommigen zich wel bedrogen als ze in een museum een replica van een origineel schilderij zien. Het komt voor, vooral om het origineel tegen slijtage en diefstal te beschermen. Of om een zaalopstelling in tact te houden. Soms ook als extra publiektrekkertje.

In het geval van Sint Nicolaas hoeft niemand, op wat tere kinderzieltjes na, zich bedrogen te voelen. De replica is immers gebaseerd op een bisschop die ooit in Turkije dienst deed. De bisschop is niet de enige overledene die voortleeft in schilderijen, standbeelden en verhalen.

De replica van de Sint Nicolaas die gisteren voet aan wal zette, heeft zo goed als niets meer van het origineel. Om te beginnen is het allerminst een heilige, ook al doet de bijnaam “goedheiligman” wellicht anders denken. Tot 1969 kwam Nicolaas nog in de rijen der heiligen voor, daarna werd hij door paus Paulus VI er uit geknikkerd. Gewoon omdat er volgens de paus een overdaad aan heiligen waren. Nicolaas was blijkbaar niet bijzonder genoeg om in de Calendarium Romanum voort te mogen leven.

Foto: Shawn Hoke (cc)

Kunst op Zondag | Poppen

In de pop herkent men de mens. Het nabootsen van de werkelijkheid gaat zo ver dat de mens zichzelf wenst te herscheppen. Leidt dat tot klonen die niets meer voorstellen dan de poppen die wij in werkelijkheid ook zijn?

Normaal gesproken herschept de mens zich langs biologische weg en creëert een zoon of dochter. Er zijn echter kunstenaars die er lol in scheppen mensen een nepkindje aan te bieden. Mocht je geen zin hebben in huilende koters en poepluiers, adopteer dan een reborn baby.

Voorbeeld van een Reborn baby.
cc Flickr teadrinker photostream Berenguer La Newborn Expressions

Zo goed als levensecht. Een idiote markt die wereldwijd de aarde dreigt over te bevolken. Het kind als pop spreekt zo tot de verbeelding dat er zelfs een kind is dat pop wil zijn.

Met haar weblog en Youtube-kanaal verovert Dakota Rose onder de naam Kota Koti de harten van vele tienermeisjes die net zo’n levend popje willen zijn.
[kliktv nr=1]

Dat is natuurlijk allemaal de schuld van Barbie. De kunstenaar Nickolay Lamm laat zien hoe de onwezenlijke Barbie er uit ziet als het popje gefabriceerd zou zijn volgens normale menselijke maten. Barbie wordt er iets realistischer van.

Die kinderlijke fascinatie gaat niet over als men volwassen wordt. Wassenbeeldenmusea trekken duizenden bezoekers en het levend standbeeld is populair.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Foto: copyright ok. Gecheckt 09-11-2022

Kunst op Zondag | Genept

We maken een trilogietje over nepkunst. De eerste aflevering ging over nep als bedrog. De tweede aflevering behandelde plagiaat, kitsch en doelbewuste fake. Vandaag in het derde en laatste deel: Het publiek voelt zich bij sommige ‘echte’ kunst genept. Hoe echt mag de verbeelding van de werkelijkheid zijn?

Vooral moderne kunst stuit wel eens op onbegrip. Het is de schuld van kunstenaars als Kazimir Malevitsj, Marcel Duchamp, Andy Warhol en hun navolgers. Zodra kunst te abstract wordt, het niet langer om een fraai schilderwerkje maar om een concept gaat, of als alledaagse attributen op zeefdrukken en posters oppoppen, dan haken ineens heel wat mensen af. Pindakaas kent men wel en men ziet er de kunstzinnigheid niet van in als dat op een museumvloer wordt gesmeerd.

Deze week viert men in Pittsburgh de 85e verjaardag van Andy Warhol, die 25 jaar geleden overleed. Het Andy Warhol Museum opende 6 augustus een life stream zodat de hele wereld nu op bezoek kan bij Andy Warhols graf. Gisteren begonnen enthousiaste vrijwilligers de Andy Warhol Bridge op te tuigen met gebreide dekens.

Zoveel fans als er van Warhol zijn, zovelen vinden zijn werk maar niks. Het is ook onbegrijpelijk dat het schilderen van een soepblikje miljoenen euro’s oplevert. Maar ingeblikt voedsel inspireert nog steeds. Lees vooral verder.

Foto: Yersinia pestis (cc)

Kunst op Zondag | Tussen nep en kitsch

Vorige week ging Kunst op Zondag over nepkunst als bedrog. Er bestaat ook nep in de kunst dat verder gaat dan frauduleuze namaak.

Kunst wordt nog steeds gedefinieerd als namaak. De kunstenaar reproduceert wat zijn oog ziet of zijn hoofd denkt. Schilderijen en beelden zijn niet alleen een weergave van natuur, mensen en dingen, maar ook een weergave van ideeën. Kunst is altijd een kopie van alles.

Plagiaat

Dus waarom zou kunst geen kopie van kunst mogen zijn? Omdat ook kunst om geld draait. Maar nu de wereld en de mensheid al zo lang bestaat, is de kans groot dat alles en iedereen al gauw lijkt op iedereen en alles. Nieuwe, uiterst authentieke ideeën zijn zeldzaam. We borduren voort.

Van kunst en kunstenaars verlangen we die authenticiteit wel. Maar waarom? Lijken de landschappen van de oude Hollandse meesters niet erg op elkaar? Toch spreken we niet van plagiaat. Landschappen, stillevens, dagelijkse taferelen, het zijn genrestukken en dat zoveel oude meesters hetzelfde genre beoefenden, maakt ze niet tot copycats. Ook niet als kunst in kunstkamers wordt gekopieerd.

Willem van Haecht – De galerie van Cornelis van der Geest,1628.
cc Wikimedia commons The Gallery of Cornelis van der Geest 1628

David Teniers de Jonge – Leopold Wilhelm in zijn galerie in Brussel,1651.
cc Wikimedia commons David Teniers de Jonge Erzherzog Leopold Wilhelm in seiner Galerie in Brüssel 1651

Doneer!

Sargasso is een laagdrempelig platform waarop mensen kunnen publiceren, reageren en discussiëren, vanuit de overtuiging dat bloggers en lezers elkaar aanvullen en versterken. Sargasso heeft een progressieve signatuur, maar is niet dogmatisch. We zijn onbeschaamd intellectueel en kosmopolitisch, maar tegelijkertijd hopeloos genuanceerd. Dat betekent dat we de wereld vanuit een bepaald perspectief bezien, maar openstaan voor andere zienswijzen.

In de rijke historie van Sargasso – een van de oudste blogs van Nederland – vind je onder meer de introductie van het liveblog in Nederland, het munten van de term reaguurder, het op de kaart zetten van datajournalistiek, de strijd voor meer transparantie in het openbaar bestuur (getuige de vele Wob-procedures die Sargasso gevoerd heeft) en de jaarlijkse uitreiking van de Gouden Hockeystick voor de klimaatontkenner van het jaar.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.