Sargassaal Vrijdagmiddagtentamen

Een concert dat me ooit bijna mijn gehoor heeft gekost, was dat van Mogwai in 2001 in Paradiso. De zijkanten van het podium waren tot aan de nok toe opgebouwd met versterkerboxen waardoor een geluidswal ontstond die je werkelijk liet zweven op de trillingen in het vloeroppervlak. Drie gitaren, een bas en drums waren in staat tot het creëren van deze volume-eruptie die een haast transcendentale uitwerking op haar toehoorders had. Heden ten dage zul je zulke concerten niet meer zo snel meemaken in Paradiso omdat men het besef heeft gekregen van de schadeklijke gevolgen ervan en decibelmeters heeft opgehangen waarop men keurig het wettelijk aanvaarde niveau van 90 db in de gaten houdt.Voor diegenen die voor het eerst in aanraking komen met het werk van dit Schotse vijftal kunnen de intro’s van de nummers enigszins verraderlijk zijn. Mogwai houdt er namelijk van om hun arrangementen geleidelijk aan op te bouwen; zo kan het zijn dat je naar een kabbelende gitaarmelodie of pianostuk begint te luisteren, waarna je aan het eind van het lied in een apotheose terecht komt van meervoudige gitaarnoise. Een goed voorbeeld daarvan is bijvoorbeeld het nummer Like herod op het debuutalbum Young Team uit 1997. De heren van Mogwai zijn de pioniers van het hard/zacht geluidsniveau binnen één nummer en ze gaan gestaag voort met de vervolmaking van dit concept. Misleidend zijn ook deze woorden weer omdat de muziek van Mogwai bovenal sferisch is, misschien een beetje donker zo nu en dan, maar goed te verteren.

Tenuzu No Chiizu liet voor het eerst van zich horen op het Subbacultcha album dat vorig jaar mei werd uitgebracht. Deze compilatie-cd herbergde een grote schare aan Nederlands talent, waarvan het Leidse duo onderdeel uitmaakte. Onlangs verscheen hun debuutalbum Girls like us waarop de liedjes simpelweg tnc, gevolgd door een nummer, zijn genoemd. De muziek is instrumentaal en is, naar eigen zeggen beïnvloed door Japanse muziek, afrojazz en alles wat tussen Debussy en the Shaggs in zit. De combinatie van bouzouki (Leo Fabriek) en piano (Aart-Jan Schakenbos) werkt daarbij bezwerend.

Je zou het geheel kunnen omschrijven als dromerige, sferische of landschapsmuziek waardoor de vergelijking met andere instrumentale bands zoals Mogwai of Do Make Say Think snel is gemaakt. Maar het onderscheid ligt in het gebruik van meerdere stijlen waardoor de luisteraar in eerste instantie op het verkeerde been kan worden gezet. Het repetitieve spel van Schakenbos doet vaak denken aan Simeon ten Holt’s Canta Ostinato, terwijl wanneer Fabriek zijn distortion-pedaal intrapt, zijn melodieën doen denken aan het solowerk van John Frusciante. Het geheel klinkt ondanks de vele invloeden zeer evenwichtig en dat is de kracht van de virtuositeit van beide heren.

Dat ze zich ook graag van andere instrumenten bedienen, bewijzen ze in een ander project waar ze deel van uitmaken, Julie Mittens. In deze driemansformatie bedient Schakenbos de gitaar, leeft Fabriek zich uit achter het drumstel en worden ze aangevuld door Michel van Dam op bas. Daar waar de verstilling de onderliggende gedachte is van Tenuzu No Chiizu, lijkt bij Julie Mittens een waar pandemonium te zijn gevormd. De vrije expressie lijkt het hoofdbestanddeel van dit driemanschap en dat is niet voor iedereen weggelegd. Tenuzu No Chiizu ligt wat dat betreft aangenamer in het gehoor.