Kunst op Zondag | Laatste maaltijd

Nog een krappe maand en dan is de paascyclus ten einde. Deze cyclus bewijst maar weer eens tot welke desastreuze gevolgen het ‘van je geloof vallen’ leidt: waar we nu 3 vrije dagen hebben, hadden dat er minstens 15 kunnen zijn als de paascyclus ten volle gerespecteerd zou zijn. En zo ging, de cyclus was ruim halverwege, de ‘Dag van Het Laatste Avondmaal’ voorbij zonder dat het land ter file ging voor een lang vrij weekend. Zo’n laatste hapje, waar gaat dat eigenlijk over? Natuurlijk over de iconische muurschildering van Leonardo da Vinci. Een fijn stukje graffiti dat in duizenden pastiches is geciteerd en geparodieerd. En altijd in nagenoeg dezelfde opstelling: aan een lange tafel zit in het midden een noodlottige, een stuk of twaalf jandoedels links en rechts van hem. Zouden er nog andere laatste maaltijden zijn? We slaan de 60 laatste avondmaaltjes van Andy Warhol over, evenals het valse laatste maal van Vermeer, beter bekend als het echte laatste diner van Han van Meegeren. We kijken wel naar…

Door: Foto: Naval S (cc)
Foto: copyright ok. Gecheckt 23-11-2022

Wat gaan we leren in 2012?

Helaas behoor ik niet tot de bofkonten die een kaartje voor de Leonardo-tentoonstelling in Londen hebben kunnen bemachtigen, dus behelp ik me met kunstboeken over Leonardo da Vinci uit de openbare bibliotheek. De meeste opmerkingen over zijn werk neem ik maar met een korrel zout. Zou het echt zo zijn dat de opengewerkte plooi in de mouw van Cecilia Gallerani verwijst naar een vagina? Nou ja! Ik geloof toch meer in het idee van Marcel Duchamp, dat de kijker zelf het kunstwerk af maakt door zijn eigen interpretatie er aan te geven.

Leonardo wordt de eerste moderne mens genoemd vanwege zijn onderzoekende en experimentele houding. Hij droeg vaak een riem met aantekenboekjes en hij speelde met de gedachte om daarvan iets te gaan publiceren, maar hij deed het niet. Al dat onderzoek had voornamelijk tot doel om zijn projecten te vervolmaken, die hij overigens lang niet altijd af maakte, omdat hij al weer door iets anders gegrepen was. Hij schilderde voor het geld, af en toe moest hij ook iets verdienen. Hij hield zich liever bezig met grote feestprojecten. Een andere hobby van hem was het ontleden van het menselijk lichaam, vaak in het geniep, want snijden in lijken was in het begin van de 16 eeuw niet in Rome toegestaan. Leonardo deed dit niet alleen uit pure nieuwsgierigheid, hij kon de verworven kennis ook gebruiken voor zijn schilderkunst.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.