Eén Europa, één Holocaustherinnering?

'Het Achterhuis,' kamp Westerbork of Vught: na de oorlog zijn het plekken geworden waar we de Holocaust actief herinneren. Toch is dat niet in heel Europa zo. In Oost-Europa, waar het geweld na de Tweede Wereldoorlog doorging, is men het niet eens over de betekenis en bestemming van beladen locaties. Hoe ga je met deze plekken om? In de lezingenserie 'Duister verleden' plaatst historicus prof. dr. Rob van der Laarse (UvA) de Holocaustherinnering in Europees perspectief. Ondanks pogingen van Europa om een universeel geldend verhaal van de Holocaust te maken, is er nog steeds geen versie waarin iedereen zich herkent. Een lijn tekent zich af tussen Oost- en West-Europa. Op 27 januari 1945 werd Auschwitz door het Russische Rode Leger bevrijd. 70 Jaar later was de Russische president Vladimir Poetin tijdens de Holocaust Memorial Day in Auschwitz de opvallende afwezige. De bevrijder werd niet uitgenodigd. Hoe kon dit zo gebeuren? In de lezing 'Van Holocaust tot herinneringsoorlog' legt historicus prof. dr. Rob van der Laarse uit hoe politiek en herinnering onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Wir haben es nicht verwoest

Vernietigingskamp Auschwitz (Foto: Wikimedia Commons/Timo Klimoff)

In de gelauwerde interviewserie Een Schitterend Ongeluk (1993) stelt journalist Wim Kayzer zijn gesprekspartners keer op keer dezelfde indringende vraag: waarom hebben de geallieerden op het moment dat ze hoorden van het bestaan van Duitse vernietigingskampen als Auschwitz, Majdanek, Chelmno, Sobibór en Treblinka niet alles op alles gezet om deze krankzinnige slachting een halt toe te roepen? Dat geldt a fortiori voor vernietigingskamp Auschwitz dat tot 27 januari 1945 volop in bedrijf was. Waar dag in dag uit duizenden de dood vonden in de gaskamers. In totaal meer dan een 1,2 miljoen mensen, veelal Joden.

Waarom werden de kwetsbare spoorverbindingen richting Auschwitz niet tot gort gebombardeerd, de gaskamers verwoest en de verbrandingsovens in een apocalyptische vuurstorm weggevaagd? Waarom kon de onbelemmerde aanvoer en slachting van honderdduizenden onschuldige mannen, vrouwen en kinderen in Auschwitz tot begin 1945 voort duren? Hoe kon het dat hoewel de Geallieerden elke Duitse stad bedekten onder hun verwoestende bommentapijten, men juist de concentratiekampen en hun moorddadige infrastructuur volledig ongemoeid liet?

Een dag nadat de wereld op Holocaust Memorial Day onder meer stilstaat bij de bevrijding door de Russen van Auschwitz, precies 66 jaar geleden, is dit ongetwijfeld een van de meest verontrustende vragen die een mens zich kan stellen. Verhalen over de vooral in Polen gesitueerde vernietigingskampen waren immers al vanaf maart 1941 bekend bij de Britse regering in Londen.

Doe het veilig met NordVPN

Sargasso heeft privacy hoog in het vaandel staan. Nu we allemaal meer dingen online doen is een goede VPN-service belangrijk om je privacy te beschermen. Volgens techsite CNET is NordVPN de meest betrouwbare en veilige VPN-service. De app is makkelijk in gebruik en je kunt tot zes verbindingen tegelijk tot stand brengen. NordVPN kwam bij een speedtest als pijlsnel uit de bus en is dus ook geschikt als je wil gamen, Netflixen of downloaden.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Lezen: Het wereldrijk van het Tweestromenland, door Daan Nijssen

In Het wereldrijk van het Tweestromenland beschrijft Daan Nijssen, die op Sargasso de reeks ‘Verloren Oudheid‘ verzorgde, de geschiedenis van Mesopotamië. Rond 670 v.Chr. hadden de Assyriërs een groot deel van wat we nu het Midden-Oosten noemen verenigd in een wereldrijk, met Mesopotamië als kernland. In 612 v.Chr. brachten de Babyloniërs en de Meden deze grootmacht ten val en kwam onder illustere koningen als Nebukadnessar en Nabonidus het Babylonische Rijk tot bloei.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.