Scholen lopen voor 300 miljoen euro risico op derivaten

Je zou denken dat ze bij de instellingen voor hoger onderwijs heel slim zijn. Toch verloren de instellingen gezamenlijk bijna 300 miljoen euro op hun derivaten. Al mag het geen verlies heten. Een op de drie instellingen in het hoger onderwijs maakt gebruik van derivaten. Voor veel instellingen is het de enige manier om risico's (van renteschommelingen) af te dekken en zodoende genoeg kapitaal aan te trekken. Het wordt echter vervelend als deze derivaten in waarde verminderen. Nu is dat precies het geval. De onderwijsinspectie heeft onderzoek gedaan naar de derivatenposities van alle MBO's, HBO's en universiteiten in Nederland. En het plaatje ziet er niet goed uit.

Lezen: Venus in het gras, door Christian Jongeneel

Op een vroege zomerochtend loopt de negentienjarige Simone naakt weg van haar vaders boerderij. Ze overtuigt een passerende automobiliste ervan om haar mee te nemen naar een afgelegen vakantiehuis in het zuiden van Frankrijk. Daar ontwikkelt zich een fragiele verstandhouding tussen de twee vrouwen.

Wat een fijne roman is Venus in het gras! Nog nooit kon ik zoveel scènes tijdens het lezen bijna ruiken: de Franse tuin vol kruiden, de schapen in de stal, het versgemaaide gras. – Ionica Smeets, voorzitter Libris Literatuurprijs 2020.

Foto: Sargasso achtergrond wereldbol

Dominant geld

Geld domineert de wereld, maar wie of wat domineert het geld? Een poging om in stappen het grote geld in perspectief te plaatsen.

Grote getallen vliegen je om de oren de laatste tijd. Landen en banken krijgen honderden miljarden euro’s toegeschoven. Het voelt als een kaartenhuis waar iemand luciferstokjes gebruikt om te voorkomen dat het omvalt. Maar hoe groot is het kaartenhuis eigenlijk? Hier de resultaten mijn persoonlijke hinkstapsprongspeurtocht.

Laten we even beginnen met mijn invloed op de globale lolly-markt. Die is niet zo sterk meer sinds ik grotendeels van alle suikerproducten afgekickt ben. Ik waardeer deze op 5 euro per jaar:


Dat is natuurlijk heel bescheiden. Iets interessanter is al mijn inbreng in de goededoelenmarkt. Die stimuleer ik met zo’n 600 euro per jaar:

Wel beschouwd is mijn economische impact beperkt tot de bruikbare inkomsten die ik haal uit mijn werk. Afgerond maken we daar 75.000 euro per jaar van:

Dat valt natuurlijk in het niet bij de totale omzet van het bedrijf waar ik voor werk, toch al snel 5 miljoen euro per jaar:

Vergelijk je het echter met de begroting van de provincie waar we in gehuistvest zijn, is het wederom peanuts. Dan spreken we over minimaal 550 miljoen euro per jaar:

En dit alles leidt op nog grotere schaal weer tot 47 miljard aan loon- en inkomstenbelasting voor heel Nederland. Daar kan je al een investeerder voor wakker maken:

De internationale schuldenmarkt is nog interessanter. Alleen voor Nederland gezien hebben we al meer dan 2 biljoen aan schuld uitstaan. Nee, dat is niet de staatsschuld:

De totale schuldmarkt is overigens ongeveer 60 biljoen euro groot. Maar net iets groter dan de aandelenmarkt. En grofweg gelijk aan het wereldwijde GDP. Maar het is pas echt spannend als we naar de derivatenmarkt kijken. De waarde van de OTC-derivaten (de bulk) is grofweg 530 biljoen euro eind 2011.

En daarmee zijn we aan de basis van het kaartenhuis gekomen. Per aardbewoner staat er ongeveer 60.000 euro aan derivaten uit. Enige binding met de relevante economie (waarin je een brood en een mes kan kopen) ontbreekt. Maar het domineert wel ons leven. Kleine onzekerheden over bijvoorbeeld staatsschulden of winsten leveren grote schommelingen in waarde van de derivaten op, met alle bijbehorende reflexen.
Misschien is een jaarlijkse derivatentax van 0,1% geen slecht idee.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De wereld vóór God, door Kees Alders

De wereld vóór God – Filosofie van de oudheid, geschreven door Kees Alders, op Sargasso beter bekend als Klokwerk, biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. Geschikt voor de reeds gevorderde filosoof, maar ook zeker voor de ‘absolute beginner’.

In deze levendige en buitengewoon toegankelijke introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero passeren de revue, maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod.

Lezen: Mohammed, door Marcel Hulspas

Wie was Mohammed? Wat dreef hem? In deze vlot geschreven biografie beschrijft Marcel Hulspas de carrière van de de Profeet Mohammed. Hoe hij uitgroeide van een eenvoudige lokale ‘waarschuwer’ die de Mekkanen opriep om terug te keren tot het ware geloof, tot een man die zichzelf beschouwde als de nieuwste door God gezonden profeet, vergelijkbaar met Mozes, Jesaja en Jezus.

Mohammed moest Mekka verlaten maar slaagde erin een machtige stammencoalitie bijeen te brengen die, geïnspireerd door het geloof in de ene God (en zijn Profeet) westelijk Arabië veroverde. En na zijn dood stroomden de Arabische legers oost- en noordwaarts, en schiepen een nieuw wereldrijk.