V for Vendetta. De kracht van de dystopie.
Wanneer de realiteit van het dagelijkse leven tegenvalt, biedt de wereld van fictie een uitweg. De dystopie, tegenhanger van utopie, is een bron voor verhalen waarin problemen uit de echte wereld een karikaturale vorm krijgen. Een zekere vereenvoudiging of overdrijving wordt in de dystopie niet uit de weg gegaan, maar draagt juist bij aan een heldere ethiek in een complexe wereld.
In Brave New World van Aldous Huxley (1932) wordt de samenleving beheerst door het ratio en technologie. Op biologische wijze een kind op de wereld zetten is bijvoorbeeld barbaars in Brave New World. Huxley schreef het boek in de tijd van grote wetenschappelijke en industriële veranderingen. Henry Ford introduceerde de lopende band, werd de mens hierdoor gedegradeerd tot een radar in de machine? Wetenschap is niet altijd vooruitgang, vond Huxley. Diegene die de kennis beheert, is ook in staat die kennis als een machtsmiddel te gebruiken.
Een waarschuwing die nog steeds zeer relevant is. De dystopische wereld van Huxley echoed door in de boeken van de Franse auteur Michelle Houellebecq. De dystopie is ook al langere tijd populair in Hollywood, waarin de comicbook een dankbare bron is. Zo Batman houdt zich in The Dark Knight (2008) niet meer bezig met de vrolijke knokpartijen (Boom! Pow!) van voorheen, maar raakt hij geconfronteerd met zijn eigen moraal in de vorm van The Joker. De comic serie Watchmen is geschreven tegen het einde van de jaren ’80. Het is een kritiek op de werkelijkheid in stripvorm: er bestaat geen eenvoudige scheidslijn tussen Goed (democratisch Amerika) en Kwaad (communistisch Rusland). De superhelden uit Watchmen hebben bovendien geen superkrachten, op de apathische Dr.Manhattan na. Er bestaat eenmaal geen eenvoudige oplossing in de vorm van een gewelddadige superheld.