Kunst op zondag viert de herfst in Museum de Fundatie

Het is zover: de musea in ons land presenteren hun nieuwste herfstcollecties. Museum de Fundatie in Zwolle bijt het spits af met drie tentoonstellingen: Chae Eun Rhee, Jeroen Krabbé en Lotta Blokker. Kunst op Zondag nam er een kijkje. Video-indruk herfstcollectie Museum de Fundatie © video/fotografie Wilma Lankhorst https://youtu.be/H1HroDRoPG0

Door: Foto: Museum de Fundatie met de keramische wolk © foto Wilma Lankhorst.
Foto: robayre (cc)

Kunst op Zondag | Kunstpost

, door

In tijden van corona elkaar een aardigheidje sturen…

Tijdens de eerste lockdown in maart gebeurde het volop. Als blijk van waardering voor het zorgpersoneel, om mensen in verpleegtehuizen een hart onder de riem te steken, om er met elkaar toch nog iets leuks van te maken. Zo hielden we dat vol.

Nu de tweede lockdown een feit is, adviseren wij u (niet dringend, niet verplicht, gewoon vriendelijk): stuur eens een stukje kunstpost, beter bekend als ‘mail art’.

Mail art kent geen nauwe definitie. Door kunstenaars gemaakte ansichtkaarten, brieven en postzegels zijn de meest voor de hand liggende poststukken.

Maar er werd ook kunst verstuurd met alle middelen die het voormalig staatsbedrijf PTT (Post, Telegraaf, Telefonie) beschikbaar stelde. Dus ook met telegrammen, faxen, telex, en modem.

Mail art was (en is?) ook een manier om de regels voor postverzending wat op te rekken. Mocht een postbedrijf verzending  weigeren als op een druk beschilderde envelop het adres van bestemming amper was te ontwaren? En hoe zat dat als een ansichtkaart van hout of steen bleek te zijn?

Joseph Beuys, Magnetische Postkarte – 1975, Filzpostkarte – 1985, Holzpostkarte – 1974.
cc Flickr rocor photostream Joseph Beuys Magnetische Postkarte, 1975

Veruit de meest toegepaste technieken zijn de collage (het papieren knip- en plakwerk) en mixed media (o.a. papier, textiel, biologisch materialen, plastics). Borduur eens een kaartje, zoals Natalie Ciccoricco doet dat op vintage ansichtkaarten.

Closing Time | Deck the house

, door

Pointilisme in de muziek, zo zou je de microhouse van Marc Leclair alias Akufen kunnen omschrijven.

Elke ochtend luisterde hij uren naar de radio en knipte de opnames daarvan in extreem kleine fragmentjes, om daarmee vervolgens een collage op te bouwen. Het resultaat werd uiteindelijk samen gebracht op z’n debuutalbum My Way. Het sloeg dermate aan, dat vele anderen hem na zouden volgen, en aldus werd het nieuwe (sub)genre microhouse geboren.

Foto: Steven Zucker (cc)

Kunst op Zondag | Gemengde technieken

, door

Zoals vorige week beloofd komen we terug op ‘mixed media’. Gemengde technieken, reageerde een van onze vaste lezers, toen ik het over gemengde materialen had.

Subtiel of essentieel verschil? Je kan zeggen: elk materiaal heeft een eigen techniek om bewerkt te worden. Maar het kan uitmaken of een wollen draad op een canvas gelijmd, geniet of geborduurd wordt.

En dat is dan het aardige van ‘mixed media’: materialen, vaak nog herkenbaar in hun oorspronkelijke hoedanigheid, worden iets geheel nieuws als je ze maar combineert met andere materialen. Eigenlijk is elk ‘mixed media’ werk een collectief van materiaal en techniek.

In die zin zou ‘mixed media’ een statement kunnen zijn. Om maar wat te voorbeelden: verf is niets zonder hout, steen heeft geen identiteit zonder verf, textiel kan niet zonder ijzer, met aal krijg je paling.

Kunst zou kunst niet zijn als onder ‘mixed media’ een zeer divers scala aan werken moet worden verstaan. Geen eenduidig label, geen strak afgebakend genre.

De collage kunnen we wel de oervorm van ‘mixed media’ noemen. Knip- en plakwerk, uitgevoerd op een plat vlak. Zo goed als hetzelfde is het genre ‘gemengde techniek op canvas’. Pablo Picasso en Georges Braque staan te boek als de godfathers van de collage.

Foto: appelogen.be (cc)

Kunst op Zondag | Collage

, door

Als er één kunstvorm is waarvan met recht gezegd kan worden: ‘dat kan mijn kind ook’, dan is dat knippen en plakken (in het Engels: cut and paste). Deftig genoemd: de collage.

De kracht van ‘cut ’n paste’ is zo sterk dat bijkans het hele leven uit knippen en plakken bestaat. Het hele world wide web hangt er van aan elkaar en de aantrekkingskracht van dit scheppende werk is zo sterk, dat we nog gaan meemaken dat er geknipt en geplakte mensen op de aardkloot rondlopen. Daar is wel specifieke kennis voor nodig dus beperken veel mensen zich tot het verknippen van tijdschriften, kranten, papier en karton om vervolgens expressief aan het lijmen te slaan.

U herkent de bezigheid misschien uit uw kindertijd. De denigrerend bedoelde kunstrecensie ‘dat kan mijn kind ook’ is echter volledig misplaatst. Om te beginnen omdat denigreren meer zegt over het chagrijn van de recensent dan over de kunstenaar en haar werk. En voorts moet de denigreur zich eens afvragen of haar kind met plakken en knippen hetzelfde kan bereiken als de kunstenaars die de collages maakten die vandaag in onze virtuele kunstgalerie hangen.

Eén opmerking nog: dat een virtuele tentoonstelling weinig recht doet aan kunst, omdat het lang niet de impact geeft die een kunstwerk in werkelijkheid heeft, geldt zeker voor de collage. Alleen al de gelaagdheid en de structuur van de verschillende materialen die men in een collage verwerkt, kun je alleen in werkelijkheid zien.

Lezen: Bedrieglijk echt, door Jona Lendering

Mededeling

Bedrieglijk echt gaat over papyrologie en dan vooral over de wedloop tussen wetenschappers en vervalsers. De aanleiding tot het schrijven van het boekje is het Evangelie van de Vrouw van Jezus, dat opdook in het najaar van 2012 en waarvan al na drie weken vaststond dat het een vervalsing was. Ik heb toen aangegeven dat het vreemd was dat de onderzoekster, toen eenmaal duidelijk was dat deze tekst met geen mogelijkheid antiek kon zijn, beweerde dat het lab uitsluitsel kon geven.

Lezen: De BVD in de politiek, door Jos van Dijk

Mededeling

Tot het eind van de Koude Oorlog heeft de BVD de CPN in de gaten gehouden. Maar de dienst deed veel meer dan spioneren. Op basis van nieuw archiefmateriaal van de AIVD laat dit boek zien hoe de geheime dienst in de jaren vijftig en zestig het communisme in Nederland probeerde te ondermijnen. De BVD zette tot tweemaal toe personeel en financiële middelen in voor een concurrerende communistische partij. BVD-agenten hielpen actief mee met geld inzamelen voor de verkiezingscampagne. De regering liet deze operaties oogluikend toe. Het parlement wist van niets.