Ik ben alweer aan het online shoppen, althans scrollen over duurzame[*] webshops, nog zonder iets te kopen. Daar moet namelijk wel goed over nagedacht worden, kopen of niet kopen. Zo heb ik dus alweer uren van mijn vrije tijd en leven besteed aan het, effectief, niet kopen van spullen.
Ik weet niet of je dit herkent, maar het is een heel proces. Het begint hoopvol, en gaandeweg wordt het steeds serieuzer, om op een gegeven moment te verworden tot een soort strijd. Het is een kwestie van jou tegen ... ja wat eigenlijk? Het winkelen zelf? Je eigen gevoelens van hoop en wanhoop?
De virtuele vitrines van een eerlijke winkel
Het begint in mijn geval met het selecteren van een sympathieke en leuke webshop, één die ik wel zou willen steunen. Dan ga ik beoordelen of ze iets hebben dat ik ook echt zou willen (voor de prijs). Dat duurt even omdat ik online winkelen bijzonder moeilijk vind – dit is volgens mij geen mening maar een feit, trouwens. Het ís bijzonder moeilijk om aan de hand van gemanipuleerde foto's een goed beeld te krijgen van hoe iets er in het echt uitziet[**], en dan ook nog van in hoeverre het bij je past. En of het wel een eigen openstaande niche kan vervullen tussen alle spullen die je al hebt. (Je hebt meestal niet twee nagenoeg dezelfde spullen nodig waarvan je er maar één tegelijk zou gebruiken. Tenzij je ze dusdanig veel gebruikt dat afwisselen alsnog gewenst is.)
Dit keer waren het sieraden. Qua kleren zit ik aan mijn limiet, en die heb ik bovendien al. Kettingen heb ik nog bijna geen, althans, die ik nog zou dragen (lees: die niet uit mijn kindertijd stammen). Een ketting doen tegen mijn herfstdip? En om mijn herhalende outfits mee op te leuken? Maar oh help wat een aanbod, en dat op slechts één webshop. Ik als kettingen-newbie ben er helemaal in verdwenen, urenlang. En ik ben er nog steeds niet uit.
Een ekster tijdens de uitverkoop
De ekster in mij komt ook naar boven. De bewuste kettingen hebben edelstenen als hanger, en een deel is in de uitverkoop. En, zoals gezegd, ze zijn eerlijk geproduceerd! In theorie is het geweldig, maar de realiteit is weerbarstiger. Want hoe kies je er één of, nou vooruit, twee als je ze niet vooraf kunt zien of aanraken en maar zelden kettingen draagt?
Nu vind je het misschien een dom idee dat ik kettingen zou bestellen. Maar hé, bij deze webshop weet ik zeker dat ze eerlijk geproduceerd zijn, in tegenstelling tot in de meeste winkels. De verzending valt mee qua impact, want het kan door de brievenbus. En de kettingen die in de uitverkoop zijn: hebben ze daar dan gewoon meer van gemaakt dan dusver zijn verkocht? De vraag verkeerd ingeschat misschien? Ben ik dan niet gewoon barmhartig als ik er een (paar) overneem en dit leuke bedrijfje help?[***]
Het is een glijdende schaal met dit soort redeneringen. De weg naar de hel is geplaveid met goede intenties... Maar goed, zo'n kettinkje lijkt me in veel opzichten een meer onschuldige aankoop dan veel andere opties. Totaal overbodig natuurlijk, maar dat geldt voor bijna alles. Laten we wel wezen.
Toch nog rendement op de investering
Maar: herken je de struggle? Als je maar lang genoeg hebt gezocht, genoeg tijd hebt besteed op een en dezelfde webshop, dan móet je bijna wel iets kopen. Niet omdat de verkoper al zo veel tijd aan je heeft besteed, zoals in een fysieke winkel, maar omdat anders je eigen inzet en tijd voor niets was.
Een econoom heeft me ooit op dit fenomeen gewezen: de menselijke neiging om door te willen gaan tot er een opbrengst of 'return on investment' ontstaat, een rendement of een beloning, ook als je gebaseerd op de feiten zou moeten concluderen dat je eerdere investeringen niets hebben opgeleverd, en dat die investeringen gewoon verdwenen zijn. Poef. En dat je vanaf nu beter iets anders kan gaan doen.
In mijn geval kan ik ervoor kiezen om de kettingen te vergeten, het geld te doneren aan een effectief goed doel, of aan een ander doel, en buiten te gaan spelen. Alleen leent het weer zich niet zo voor het laatste. Dat is het probleem. Ahum.
Na nog een paar nachtjes slapen en af en toe ernaar kijken, bestel ik 1 ketting (de meest draagbare van de kanshebbers), 1 set oorbellen (laatst in een fysieke winkel overwoog ik ze al te kopen, en ze zijn met oranje, en dat tijdens de Orange the World-campagne tegen geweld tegen vrouwen! Het moest zo zijn!), 1 scrunchie (gemaakt van restmaterialen), en 1 klein cadeautje voor mezelf en de vriendin die me al vaker door dit soort winkelprocessen heeft geloodst – ik doe meestal niet aan cadeautjes, maar deze is eerlijk geproduceerd en in de uitverkoop.
Ik ben er blij mee! Al weet ik het pas zeker zodra het arriveert, en eigenlijk een paar weken later pas.
Wat als je het niet nodig hebt & voorkom oplichting
Trouwens, laat je niet gek maken door de Black Friday-acties van deze week. Het is geen goede deal als je het niet nodig hebt. Mocht je toch graag mee willen doen met de koopgekte of toevallig iets nodig hebben, overweeg dan te gaan voor de groene variant. Wees ook bedacht op het bestaan van nepwebshops, zeker deze tijd van het jaar. De Consumentenbond geeft tips voor hoe deze te herkennen.
NB, voor mijn aankoop ben ik minimaal beïnvloed door de Black Friday-acties, doordat ik niet op social media zit en winkelstraten en eigenlijk alle vormen van reclames vermijd. Ik zoek af en toe zelf naar duurzame en eerlijke merken en winkels om daar eventueel iets te kopen.
[*] 'Duurzaam' is een brede term, maar er zijn wel degelijk heldere criteria waar productieprocessen en verkopers aan kunnen voldoen en aan kunnen worden getoetst. Hier zijn keurmerken voor en ook andere bedrijven die deze verkopers selecteren en in het zonnetje zetten voor geïnteresseerden om ze te vinden.
[**] Zo wijken de kleuren op internet nogal eens af van de kleuren in de werkelijkheid. Voor je het weet zit je net als ik met grijze kussens in plaats van mosgroene. Dat is nogal een verschil. Het vergt dus heel wat wikken en wegen om te beoordelen wat de kans is dat wat je gaat ontvangen ook echt is wat je wilt, en wat het risico is als dat niet zo blijkt te zijn.
[***] Dit soort redeneringen gaat wat mij betreft echt alleen op bij eerlijke en duurzame bedrijven. Het is anders als je geld vloeit naar de miljardairs van deze wereld, terwijl anderen in de keten moeten leven van een hongerloon, en het milieu wordt vervuild en dieren moeten lijden. Ik erken dat er niet altijd een goede duurzame optie is, en dat niet iedereen dezelfde mogelijkheden heeft om voor duurzame opties te gaan.
