De ethische robot
Martijntje Smits is techniekfilosoof en werkt bij het Rathenau Instituut onder andere aan het project Sociale Robots. Het stuk staat ook op het blog van het instituut.
Een ethische robot. Die claimen de Amerikaanse filosoof Susan Anderson en haar man, de computerwetenschapper Michael Anderson onlangs te hebben gemaakt en geprogrammeerd. De robot controleert of patiënten hun medicijnen innemen en beslist of hij een arts waarschuwt als ze dat niet doen. Maar kun je hier echt van een ethische robot spreken?
Ethiek gaat vaak over kiezen, over het maken van een keuze in een situatie waarin er een keuze gemaakt moet worden tussen verschillende waarden. Dat noemen we een morele keuze en de hamvraag voor de ethicus lijkt dan wat de goede, meest optimale keuze is. Veel ethici zijn op zoek naar principes die toepasbaar zijn in lastige, dubbelzinnige situaties. De discussie tussen ethici spitst zich vervolgens toe op de vraag of zulke algemene principes wel te vinden zijn. Zijn die dubbelzinnige situaties wel vergelijkbaar, hoe belangrijk zijn particuliere omstandigheden daarbij? En zijn de relevante waarden wel tegen elkaar af te wegen? Wat is de rol van emoties, stemmingen en passies bij het vormen van een afgewogen inzicht in de situatie en in de nood van de ander?